tag:blogger.com,1999:blog-36766493928735003052024-03-05T22:59:11.117-08:00Historia HerejeSUPAYMARTINCHOhttp://www.blogger.com/profile/03465690663196660599noreply@blogger.comBlogger4125tag:blogger.com,1999:blog-3676649392873500305.post-26858365683236026772010-07-25T15:29:00.001-07:002010-07-25T15:32:16.997-07:00HISTORIA. Nuevos Paradigmas<div class="Section1"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><u><span style="font-family:Tahoma;font-size:180%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 18pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-weight: normal" lang="ES-TRAD">HISTORIA: Fuentes-Tiempo<o:p></o:p></span></span></u></b></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-size: 10.0pt" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><i style="mso-bidi-font-style: normal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-STYLE: italic; FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-style: normal" lang="ES-TRAD">Para el Tema de Fuentes y Formas de Abordar la Historia te proponemos esta lectura tomada de la página web www-had-h.com sobre Historia, a fin de que someta Ud. A su criterio y ampliación de los Enfoques que debemos aplicar en Aula:<o:p></o:p></span></span></i></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-size: 10.0pt" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-size: 10.0pt" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-size: 10.0pt" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:7;"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 48pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">“</span></span><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:180%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 18pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">EL PARADIGMA COMÚN DE LOS HISTORIADORES DEL SIGLO XX<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: right 451.25pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-tab-count: 1"> </span><b><span style="FONT-WEIGHT: bold">Carlos Barros <o:p></o:p></span></b></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: right 451.25pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-bidi-font-weight: bold" lang="ES-TRAD"><span style="mso-tab-count: 1"> </span>Universidad de Santiago de Compostelas, 2007</span></span><span style="font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Antes de preguntarnos adónde va la historia que hacemos los historiadores habría que pararse a dilucidar de dónde viene<a style="mso-footnote-id: ftn1" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn1" name="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[1]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Más allá y más acá de las grandes escuelas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historiográficas del<span style="mso-spacerun: yes"> </span>siglo XX, nos cuesta reconocer lo qué tuvimos o tenemos en común historiadores de países y especialidades históricas tan dispares, especialmente en tiempos de fragmentaciones e incertidumbres como los presentes. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La actual crisis de identidad de la historia hace, pues, imprescindible un balance finisecular: urge recomponer el acervo común de los historiadores, valorando los éxitos y, sobre todo, los fracasos colectivos, con el fin de comprender el aparente callejón sin salida en que nos encontramos, y de entrar en el siglo XXI rearmados moral y científicamente. En resumen, hay que aplicar el método de la historia a la propia escritura de la historia,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tarea sorprendentemente inusual, y hasta marginal, en el quehacer de los historiadores hasta hace bien poco.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La falta de estudios, reflexiones y debates, sobre historiografía, metodología y teoría de la historia, es precisamente una de las<span style="mso-spacerun: yes"> </span>características del viejo, y hoy cuestionado, paradigma común que contribuyen a explicar tanto las dificultades que tenemos para su explicitación retrospectiva como su reciente caída irreversible. Convertir a los historiadores y sus obras, a las corrientes historiográficas y sus crisis, a los valores y las prácticas de la profesión, en objeto de investigación científica (y de debate), esto es, sabiendo que lo qué se dice no siempre coincide con lo qué se es y con lo qué se hace, contextualizando nuestra problemática, es una necesidad que empieza a tener adecuado reflejo en congresos, revistas y libros, síntoma de una creciente toma de conciencia de los historiadores acerca del punto crítico en que nos encontramos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">De la historia de la ciencia a la historiografía</span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La escasa inteligibilidad de las creencias, las prácticas y la evolución de la ciencia ha sido un problema general hasta que se desarrolló la historia (y la sociología) de la ciencia, que rivaliza con la filosofía de la ciencia en la redefinición del estatus epistemológico del saber científico. La historia de las ciencias sociales y humanas en general, y la historia de la historia en particular, dejarán de ser literatura accesoria en la medida que asuman críticamente los avances de la historia de la ciencia, que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ha constatado hace ya bastante tiempo como los científicos "son poco mejores que los legos en la materia para caracterizar las bases establecidas de su campo, sus problemas y sus métodos aceptados"<a style="mso-footnote-id: ftn2" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn2" name="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[2]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La invisibilidad de los paradigmas compartidos por los historiadores es, por tanto, un problema asimismo compartido con las demás ciencias que Thomas S. Khun<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ha resuelto brillantemente definiendo el concepto de paradigma y poniendo al descubierto el papel central de la comunidad científica en la validadación<span style="mso-spacerun: yes"> </span>del conocimiento científico, cuyos paradigmas no son eternos sino que mudan a través de rupturas revolucionarias, diferenciando -demasiado netamente- los períodos de ciencia normal de los períodos de ciencia extraordinaria: crisis, debate y sustitución de paradigmas.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La aplicación de los descubrimientos de Khun a las ciencias sociales y humanas se infiere de sus propias deudas explicitadas con la historia, la sociología, la psicología social y la epistemología<a style="mso-footnote-id: ftn3" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn3" name="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[3]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, a la hora de estudiar la ciencias naturales -el objeto principal de sus análisis-, de la propia experiencia de la historia de la historiografía, y, en definitiva, de la madurez como ciencia social adquirida por la historia a lo largo de siglo XX: su propia expansión implica la existencia de un vigoroso paradigma común.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Kuhn es un físico que deviene historiador<span style="mso-spacerun: yes"> </span>para tratar de comprender las ciencias de la naturaleza: "Asombrado, me di cuenta de que la historia podía serle útil al filósofo de la ciencia"<a style="mso-footnote-id: ftn4" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn4" name="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[4]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; presume de ser miembro de la Asociación Norteamericana de Historia y no de Filosofía, y de que sus estudiantes desean ser historiadores y no filósofos<a style="mso-footnote-id: ftn5" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn5" name="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[5]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Cuando menos debemos plantearnos devolver a la historia, con intereses, lo que Kuhn aprendió de la historia. A sus críticos asegura Kuhn que ejerce de historiador para saber epistemología<a style="mso-footnote-id: ftn6" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn6" name="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[6]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; obviamente, es un historiador de nuevo tipo que -inclusive respecto de la nueva historia- no desprecia la teoría: considera está su meta final.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En un primer momento, la historia copió de la física clásica, determinista, para ser considerada ciencia, dejando atrás conceptos como el cambio y la subjetividad en el proceso de conocimiento; ahora, la física aprende con Kuhn de la vieja historia (y también de Darwin) que el<span style="mso-spacerun: yes"> </span>desarrollo científico no es acumulativo sino que avanza gracias a "rupturas revolucionarias",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>se busca el paralelismo con las revoluciones históricas para<span style="mso-spacerun: yes"> </span>entender las revoluciones científicas, episodios en los "que un antiguo paradigma<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es reemplazado, completamente o en parte, por otro nuevo e incompatible"<a style="mso-footnote-id: ftn7" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn7" name="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[7]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, y se toma muy en consideración el papel de la mentalidad colectiva en el comportamiento de las comunidades científicas, tanto en los períodos acumulativos de ciencia normal como en tiempos de crisis y muda de paradigmas. Con todo, las influencias externas de los factores sociales y culturales en el devenir de las comunidades científicas (notorias en el caso de las ciencias sociales y humanas) son por regla general desatendidas, aunque no negadas, por Kuhn en sus trabajos, concluyendo que la evolución de las ciencias desarrolladas se da con "relativa independencia del medio social"<a style="mso-footnote-id: ftn8" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn8" name="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[8]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Su gran contribución es poner de relieve el rol de las comunidades científicas, por un lado,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y de las revoluciones paradigmáticas, por<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el otro, el contexto y la sincronía debemos añadirlos nosotros, los historiadores generales de la sociedad y de la mentalidad. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-spacerun: yes"> </span><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Para reconstruir una historia de la ciencia que no sea lineal ni acumulativa,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Kuhn se sirve de un concepto narrativo de la historia, pero rechaza la mera crónica y resalta su naturaleza explicativa ("mostrar no únicamente hechos sino también las conexiones que hay entre ellos"), incluso no descarta<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la existencia de leyes de conducta social aplicables a la historia, aunque éstas "no son esenciales para su capacidad explicativa"; a diferencia de la física que cuando se empieza a escribir ya se acabó el proceso de investigación, para la historia -según Kuhn- es fundamental<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el momento de la narración, que forma parte de la investigación<a style="mso-footnote-id: ftn9" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn9" name="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[9]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Sin embargo, el paradigma dominante, en los años 60 y 70, entre los historiadores, no era el narrativo, sino el estructural-funcional, la innovación que propone Kuhn subvierte, pues, tanto al concepto establecido de historia como al concepto de ciencia en general. Por supuesto, no cabe confundir la historia narrativa con ambiciones explicativas y epistemológicas de Kuhn con el conocido enfoque positivista de "examinar textos, extraer de ellos los hechos pertinentes, y relatarlos con gracia literaria, más o menos en orden cronológico", idea decrépita de la historia que "no tomaba muy en serio" nuestro historiador de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ciencia<a style="mso-footnote-id: ftn10" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn10" name="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[10]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Conque la historia narrativa-explicativa de Kuhn pertenece más al futuro que al pasado de nuestra disciplina, y viene a confluir con los esfuerzos de otros filósofos (Ricoeur) e historiadores (Lefebvre, Topolsky) por dar a luz una nueva historia narrativa.<b><span style="FONT-WEIGHT: bold"><o:p></o:p></span></b></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Nociones de paradigma</span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La palabra paradigma tiene un doble sentido para Kuhn, el específico de ejemplo y otro más genérico -y original- que se refiere a los compromisos compartidos por una comunidad científica dada<a style="mso-footnote-id: ftn11" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn11" name="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[11]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Se ha ido imponiendo la segunda acepción sobre la significación primigia y literal que asimila paradigma a modelo y ejemplo (como las conjugaciones estandar de los verbos regulares). El intento del propio autor, en 1969, de sustituir el sentido amplio de paradigma por la noción de matriz disciplinar<a style="mso-footnote-id: ftn12" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn12" name="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[12]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, para evitar confusiones y recoger el carácter plural de los elementos teóricos, metodológicos y normativos que gozan del consenso de los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>especialistas, no ha tenido éxito porque lo revolucionario de la aportación de Kuhn está precisamente en la amplitud con que aplica el término paradigma, a la vez matriz disciplinar y referencia ejemplar. Lo más claro es singularizar con el adjetivo “común” el paradigma plural -los paradigmas compartidos- que asume, más o menos explícitamente, la mayoría de los miembros de una especialidad profesional, científica.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Se sobreentiende entonces que el paradigma común, general, de una<span style="mso-spacerun: yes"> </span>comunidad científica contiene por su parte paradigmas particulares relacionados entre sí, siendo muy importantes los modelos-ejemplares, realizaciones científicas que ofrecen soluciones a problemas concretos y que son aceptados universalmente (como el péndulo de Foucault para demostrar el movimiento de la tierra); los paradigmas-ejemplos actúan por semejanza y emulación, y son fundamentales en la enseñanza de una disciplina y en la iniciación a la investigación. Los modelos ejemplares compartidos en historia vienen a ser las obras clásicas de cada disciplina, subdisciplina o temática, si bien tendrían menos importancia que la resolución de problemas-tipo en física, por ser más abundantes entre los historiadores profesionales las reglas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>compartidas<a style="mso-footnote-id: ftn13" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn13" name="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[13]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En todos los casos, "es la posesión de un paradigma común lo que constituye a un grupo de personas en una comunidad científica, grupo que de otro modo estaría formado por miembros inconexos"<a style="mso-footnote-id: ftn14" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn14" name="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[14]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Como cada científico no puede construir su<span style="mso-spacerun: yes"> </span>campo de actuación desde los cimientos: sin paradigmas consensuados no hay verdaderamente ciencia como obra colectiva. El uso del concepto de paradigma según Kuhn se está generalizando en los últimos años del siglo, en las ciencias naturales y sociales,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en los ambientes académicos y también en el lenguaje culto de algunos medios de comunicación.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Una comunidad científica está constituída por aquellos profesionales que práctican una especialidad, han recibido parecida educación y leído los mismos libros, enseñan colegiadamente a sus sucesores, mantienen cierta comunicación interna a través de sociedades, congresos, revistas y otras vías menos formales, sobre la base de una relativa -por su diversidad- pero efectiva unanimidad de juicios sobre el oficio<a style="mso-footnote-id: ftn15" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn15" name="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[15]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Para Kuhn los miembros de una comunidad científica determinada proporcionan "el único auditorio y el único juez a los trabajos de dicha comunidad"<a style="mso-footnote-id: ftn16" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn16" name="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[16]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Los paradigmas compartidos lo son de forma más tácita que explícita, más práctica que teórica; no están especificados con toda precisión ni, por descontado, exentos de desacuerdos y conflictos internos; se trata de creencias aceptadas (su estabilidad nos faculta para hablar de valores) que permiten a los miembros de la comunidad seleccionar, evaluar, criticar e interpretar; sus elementos provienen tanto de la teoría como de la práctica,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la propia disciplina como de otras, del conocimiento científico como del conocimiento corriente, etc<a style="mso-footnote-id: ftn17" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn17" name="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[17]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Estos valores comunes a toda una especialidad científica no son idénticos de una comunidad a otra, de una época a otra<a style="mso-footnote-id: ftn18" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn18" name="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[18]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, tienen su propia especificidad e historia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>que hay que examinar a fin de superar el síndrome académico del compartimento: la ilusión etnocéntrica -cuando no egocéntrica- de que no hay nada más allá de la torre de marfil de la escuela, del área de conocimiento, de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>línea o del grupo de investigación, del "yo" particular, como si fuera del propio -y seguro- ámbito de actuación todo fuese discrepancia, confusión, eclécticismo... El reconocimiento explícito de la existencia de activos paradigmas compartidos que son fueron -y en algún sentido aún son-, objetivamente, más importantes que la pertenencia a una determinada escuela, especialidad, tradición nacional, filosofía<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o ideología política, es hoy un ejercicio de modestia, intelectual y científica, que tenemos de practicar los historiadores<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Las comunidades científicas no están aisladas entre sí, mantienen relaciones de inclusión e interdependencia: los historiadores contemporáneos se consideran parte de los científicos sociales, y éstos a su vez de los científicos en general (comandados por las ciencias de la naturaleza). El paradigma imperante en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>las ciencias naturales condiciona el paradigma de las ciencias sociales y humanas, que a su vez sobredetermina el paradigma común de los historiadores. Las líneas de influencia actúan también -cada vez más- en sentido contrario<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(la historia y la física: Kuhn, por ejemplo).<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La existencia de un paradigma común no implica, ordinariamente,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>una teoría común. Sobre las teorías dice Kuhn: "tales construciones tradicionales son, a la vez, demasiado ricas y demasiado pobres para representar lo que los científicos tienen in mente cuando hablan de su adhesión a una teoría particular"<a style="mso-footnote-id: ftn19" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn19" name="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[19]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; y, además. pocas ciencias sociales disponen de una teoría bien articulada y ampliamente aceptada<a style="mso-footnote-id: ftn20" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn20" name="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[20]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La teoría marxista de la historia ha sido, sin duda, la más admitida entre los historiadores del siglo XX, pero sería excesivo, y faltar a la verdad, considerarla la teoría común de algo tan amplio como los <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, el materialismo histórico y el neopositivismo, las tres tradiciones que han convergido en la segunda posguerra para formar nuestro paradigma común diverso y plural. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los valores pueden ser compartidos por hombres que difieren en su aplicación;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el paradigma común comporta una grado de tolerancia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>hacia la desviación individual y colectiva<a style="mso-footnote-id: ftn21" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn21" name="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[21]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la coincidencia en aspectos principales de cómo entender el oficio no es, por consiguiente, lo mismo que la identidad de criterios<a style="mso-footnote-id: ftn22" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn22" name="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[22]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; en suma, la diversidad es la norma y no la excepción de un paradigma científico realmente operativo, porque la ciencia normal no es una empresa única, monolítica y unificada: "viendo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>todos los campos al mismo tiempo, parece más bien una estructura desvencijada con muy poca coherencia entre sus diversas partes"<a style="mso-footnote-id: ftn23" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn23" name="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[23]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Esta flexibilidad paradigmática no es un invento de Kuhn, resulta de cualquier aproximación sociológico-histórica a las comunidades científicas reales, las cuales no se rigen tanto por reglas y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>teorías rígidas como por paradigmas compartidos que, ciertamente, han de guardar el grado de coherencia y compatibilidad suficientes como para garantizar un marco común y eficaz de trabajo, que asegure que las inevitables polémicas no efectarán a la práctica en períodos de ciencia normal<a style="mso-footnote-id: ftn24" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn24" name="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[24]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La historia y la sociología de la ciencia han echado abajo, en consecuencia, esa falsa y simplificadora alternativa, tan corriente, de rigidez teórica o eclecticismo vulgar. Bien entendido que la unidad, flexibilidad y diversidad detectadas no significan debilidad: no hay más que ver lo mucho que les cuesta a los científicos abandonar sus creencias paradigmáticas. Resumiendo, la existencia de un paradigma común no presupone una única lectura: "puede, por consiguiente, determinar simultáneamente varias tradiciones de ciencia normal que, sin ser coextensivas, coinciden"<a style="mso-footnote-id: ftn25" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn25" name="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[25]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Comprenderlo es aprender a pensar de otra manera, es dejar de engañarnos a nosotros mismos, es rebasar una extendida “falsa conciencia” sobre cómo funciona verderamente nuestra disciplina.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Nuestro territorio común<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El contenido complejo de unidad-pluralidad de la noción de paradigma, ¿cómo se aplica a la historia? Si consultamos las memorias de las oposiciones a profesores numerarios encontraremos, usualmente, referencias conjuntas tanto a la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> como al materialismo histórico -con la oportuna muestra de respeto positivista por las fuentes-, citas rituales a significativos autores y obras, pretendiendo con frecuencia el concursante cierta diversidad que satisfaga al previsible variado tribunal fruto del sorteo correspondiente. Una manera, pues, de acceder al paradigma común de los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historiadores son estos proyectos docentes. Pero el enseñante fue antes enseñado y aprendió los fundamentos de la disciplina en libros de texto<a style="mso-footnote-id: ftn26" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn26" name="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[26]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, clases magistrales, lecturas obligatorias, seminarios, clases prácticas. Vocabulario de la disciplina, frases del tipo "la función del historiador no es juzgar los hechos históricos", reconocimiento de los profesionales más aceptados y de las investigaciones y síntesis consideradas maestras, calificación negativa o positiva de una interpretación, tema<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o método de investigación: todo ello se aprende en la facultades de historia, dentro<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y fuera de las aulas. El paradigma subyacente se refleja en los programas de las asignaturas y en sus manuales de apoyo: todos bastante parecidos. Los profesores difunden y defienden en las clases el paradigma<span style="mso-spacerun: yes"> </span>establecido, aún en tiempos de crisis, más allá incluso de su opinión personal , que si acaso se refleja más en la originalidad sus trabajos de investigación, y ello no siempre. Las múltiples traduciones de obras de síntesis y de estudios monográficos (mayoritariamente del francés y del inglés) han unificado a lo largo de los años el<span style="mso-spacerun: yes"> </span>territorio común, nacional e internacional, de los historiadores alrededor (pero no sólo) de las principales escuelas y tradiciones. Con los escasos pero cruciales artículos o libros que tratan de<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historiografía, metodología y teoría de la historia (la filosofía de la historia viene siendo, a pesar de todo, más dedicación de filósofos que de historiadores), como la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Apologie pour l'Histoire ou Métier d'historien</span></i> de Marc Bloch (París, 1949) o <i><span style="FONT-STYLE: italic">What is history?</span></i> de Edward H. Carr (Londres, 1961), reeditados una y otra vez en los idiomas principales de Occidente, se completan los mecanismos de homogenización y difusión del paradigma común de los historiadores del siglo XX, que, insistimos, es dado a conocer más a<span style="mso-spacerun: yes"> </span>través<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de sus realizaciones prácticas que teóricamente, lo cual dificulta sobremanera su identificación pero no así su eficacia ejemplarizante y homologadora.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En los manuales de historia dirigidos a los estudiantes, y demás libros-síntesis<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de historia, el paradigma común está implícito, se muestra en ellos la obra final no las herramientas utilizadas, porque no se habla de conceptos, métodos y valores historiográficos, por consiguiente no suele haber referencias a las revoluciones historiográficas, ¿con el objetivo de que la historia de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historia parezca lineal-acumulativa, como denuncia Kuhn para las ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>naturales?<a style="mso-footnote-id: ftn27" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn27" name="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[27]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> Si bien la historía del siglo XX participa del paradigma ilustrado de una ciencia acumulativa que progresa linealmente, los textos de reflexión historiográfica tienden a lo contrario: destacan los cortes historiográficos y disimulan el hilo conductor,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la continuidad sea diacrónica sea sincrónica entre las diferentes escuelas, la existencia en definitiva de un patrimonio común<a style="mso-footnote-id: ftn28" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn28" name="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[28]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. De ahí la falta de precedentes, y las dificultades con que nos encontramos, para la reconstrucción que queremos -sobre nuevas bases- de un activo largamente compartido, lo que denominamos usualmente como la <b><span style="FONT-WEIGHT: bold">ciencia de la historia</span></b>, la <b><span style="FONT-WEIGHT: bold">historia científica</span></b>,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la <b><span style="FONT-WEIGHT: bold"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>historia como ciencia social</span></b>, el paradigma establecido en los medios profesionales y académicos de los países occidentales desde mediados del siglo XX, que, dentro de cinco años, será ya el paradigma común de los historiadores del “siglo pasado”.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La revolución historiográfica del siglo XX<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La revolución historiográfica del siglo XX derrocó, en buena medida, de su pedestal a la historia heredada del siglo XIX: narrativa, acontecimental, política, biográfica; positivista,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>descriptiva, historizante; historia desde arriba, superficial, se dijo. Impuso cierta hegemonía conjunta de la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y del materialismo histórico<a style="mso-footnote-id: ftn29" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn29" name="_ftnref29"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[29]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, marginando pero no eliminando a la vieja historia<a style="mso-footnote-id: ftn30" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn30" name="_ftnref30"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[30]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Estableció un paradigma común y diverso que participaba, no siempre conscientemente, y sacaba su fuerza e inspiración filosófica, de un concepto objetivista de la ciencia, relanzado en esa época, lo cual facilitó a su vez la continuidad directa<a style="mso-footnote-id: ftn31" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn31" name="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[31]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y, más aún, indirecta del positivismo, influencia difusa y ciertamente ambigua pero mucho más aceptada en la práctica por los nuevos historiadores de lo que parece y, sobre todo, de lo que se dice<a style="mso-footnote-id: ftn32" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn32" name="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[32]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. ¿Cómo se explica si no la facilidad con que han retornado en la última década los géneros historiográficos tradicionales? El empirismo no es sólo una peculiaridad anglosajona, es una tendencia general de la ciencia histórica, si lo contrastamos con la preocupación por la teoría de la sociología (desde Comte hasta los sociólogos históricos pasando por Weber), la antropología<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(Claude<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Lévi-Strauss) o incluso la psicología (Jean Piaget). El desinterés hacia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la teoría y la preferencia por la inducción no es tampoco una particularidad de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i><a style="mso-footnote-id: ftn33" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn33" name="_ftnref33"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[33]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> (causa pero también efecto de una revolución paradigmática que encontró obstáculos en su camino), sino un mínimo denominador común de los historiadores de profesión<a style="mso-footnote-id: ftn34" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn34" name="_ftnref34"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[34]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Sin reconocer este trasfondo positivista, inductivista y objetivista, no entenderíamos bien los fracasos y las limitaciones del paradigma conjunto <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>-marxismo y no valoraríamos justamente sus éxitos. Además, ¿no forman parte el positivismo, el materialismo histórico y la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> de un mismo proyecto progresista de la historia que empieza con la Ilustración?<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Es la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>contigüidad de los tres paradigmas lo que ha facilitado que funcionen como vasos comunicantes (y sus diferencias lo que ha posibilitado el trasvase de valores, hasta una situación de equilibrio).<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Lo que a fin de siglo contemplamos justamente sólo como una victoria más bien parcial del primer gran paradigma común de los historiadores, constituídos en comunidad científica<a style="mso-footnote-id: ftn35" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn35" name="_ftnref35"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[35]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, fue en realidad un paso de gigante respecto a la situación precedente, decimonónica, cuando rivalizan sin ponerse de acuerdo historiográficamente el positivismo y el romanticismo nacionalista, el materialismo y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el idealismo, los aficionados y los primeros profesionales de la historia<a style="mso-footnote-id: ftn36" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn36" name="_ftnref36"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[36]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Tiraríamos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>piedras contra nuestro tejado si no valoráramos la revolución científica que supuso el auge de la nueva historia<a style="mso-footnote-id: ftn37" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn37" name="_ftnref37"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[37]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. A partir del fin de la II Guerra Mundial, la historia alcanzó su mayoría de edad como disciplina académica, concluyó su proceso de profesionalización, se sitúo entre las ciencias sociales en un lugar preeminente,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ganó un extraordinario reconocimiento público a caballo del optimismo de la época hacia el progreso técnológico y económico y la transformación social subsiguiente, liberó<span style="mso-spacerun: yes"> </span>grandes energías que hicieron crecer -hasta el día de hoy- la investigación histórica sobre la base de una alta valoración de la innovación temática y metodológica. Se puede decir incluso que la nueva historia que hemos practicado, si hoy agoniza, es por el éxito alcanzado. Su herencia es incalculable. No sabemos que sería más grave: dilapidar el patrimonio heredado haciendo tabla rasa, o negar como avestruces la crisis irreversible del paradigma común de la historiografía del siglo XX.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Estamos convencido de que ambos riesgos son evitables si nos habituamos a pensar de manera renovada, esto es, compleja.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Hegemonía conjunta y limitada<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">De suerte que el paradigma común plural de los historiadores de la segunda mitad del siglo XX tiene tres componentes, simultanea y relativamente, paradigmas rivales: escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, marxismo y neopositivismo<a style="mso-footnote-id: ftn38" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn38" name="_ftnref38"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[38]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La hegemonía conjunta de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y el materialismo histórico, siendo cierta<a style="mso-footnote-id: ftn39" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn39" name="_ftnref39"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[39]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, hay que naturalmente relativizarla bastante, ocupa el centro del escenario, pero no todo el escenario, su mediatización por un empirismo superviviente, amoldado magníficamente a las nuevas circunstancias, contradice de tal modo las intenciones antipositivistas de las dos grandes escuelas tendencialmente dominantes en el mundo, que sería un craso error no considerar su presencia, no siempre en la retaguardia de la profesión. Los valores compartidos en cuanto a novedades temáticas, metodológicas y teóricas son proveídos por <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y el marxismo, por este orden; la contribución neopositivista tiene más que ver con el concepto general vigente de ciencia histórica y con el enorme prestigio que siguió teniendo el empirismo en la práctica docente e investigadora de todos los historiadores. El positivismo forma parte del consenso historiográfico actual gracias a esa parte inductivista que existe en todos nosotros y que nos lleva a decir, verbigracia, que lo que hay son “buenos y malos” historiadores. El propio concepto de paradigma común que usamos nos remite más a la práctica de la profesión que a su teoría, y en ese terreno es difícil prescindir de la dosis<span style="mso-spacerun: yes"> </span>habitual de positivismo que, concentrado en técnicas y métodos, lo hemos visto, se adapta flexiblemente a paradigmas y teorías diversos, justamente por su desdén por los compromisos paradigmáticos y las teorías. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los maestros de los jóvenes historiadores de los años 60 (y de los años 70 en España y en otros países) fueron historiadores tradicionales y positivistas que inculcaron en sus discípulos, y éstos a los suyos (a la manera de antiquísima reprodución jerárquica del saber académico) el gusto por la erudición, la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>creencia en la imparcialidad del historiador, el recelo hacia las teorías y filosofías de la historia<a style="mso-footnote-id: ftn40" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn40" name="_ftnref40"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[40]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Todavía hoy, ¿cuántas veces oímos en las lecturas de tesis a miembros del<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tribunal de filiación <i><span style="FONT-STYLE: italic">annaliste</span></i>, e incluso marxista, criticar al doctorando por carencias en las fuentes y la bibliografía utilizadas, exigiendo erudición por encima incluso de originalidad y innovación, interpretación e historia-problema, con lo cual se deforma el significado verdadero de una "tesis"? La aportación del positivismo al paradigma historiográfico del siglo XX está en el interés por los archivos y las llamadas ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>auxiliares de la historia<a style="mso-footnote-id: ftn41" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn41" name="_ftnref41"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[41]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; por las fuentes y la crítica de las fuentes; por los datos y los hechos; por los casos y el análisis; por las técnicas y la especialización; y, además, el positivismo ha conferido legitimación académica a la nueva historia.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>No sólo el marxismo, también <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> tiene un origen marginal respecto del poder universitario, ¿habrían<span style="mso-spacerun: yes"> </span>podido trasformarse ambos movimientos en escuelas hegemónicas en las universidades de muchos países sin la colaboración<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tácita de los sectores tradicionales del establecimiento académico? El academicismo, la pertenencia a la corporación universitaria<span style="mso-spacerun: yes"> </span>supone actitudes, jerarquías y rituales, que son parte de los valores compartidos por los historiadores<a style="mso-footnote-id: ftn42" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn42" name="_ftnref42"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[42]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, más allá de escuelas e incluso ideologías<a style="mso-footnote-id: ftn43" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn43" name="_ftnref43"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[43]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El equilibrio paradigmático entre las tres corrientes historiográficas citadas implica influencias, reconocimientos y concesiones<span style="mso-spacerun: yes"> </span>mutuas que raramente se explicitan. Pero son normales, hasta los años 70, manifestaciones favorables de los historiadores de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> hacia el materialismo histórico<a style="mso-footnote-id: ftn44" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn44" name="_ftnref44"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[44]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, y de marxistas franceses<a style="mso-footnote-id: ftn45" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn45" name="_ftnref45"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[45]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> e ingleses<a style="mso-footnote-id: ftn46" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn46" name="_ftnref46"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[46]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> hacia <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>. De hecho ambas escuelas se muestran en esos tiempos compatibles<a style="mso-footnote-id: ftn47" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn47" name="_ftnref47"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[47]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y complementarias. <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i><span style="mso-spacerun: yes"> </span>por ejemplo se ha interesado más por la metodología, las estructuras y la historia medieval y moderna,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el materialismo histórico por la teoría, las revoluciones y la historia contemporánea. <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> ha influído mayormente en los países del sur de Europa y la historiografía marxista en el norte<a style="mso-footnote-id: ftn48" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn48" name="_ftnref48"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[48]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. El lazo más sólido entre los historiadores de ambas tendencias es, sin duda alguna, la oposición frontal a la vieja historia, positivista y conservadora<a style="mso-footnote-id: ftn49" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn49" name="_ftnref49"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[49]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La concesión mayor de los historiadores empiristas, que admitieron el predominio público de las grandes escuelas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>sin dejar de practicar una historia clásica y erudita (habiendo cambiado muchos de ellos, eso sí, la historia política y acontecimental por la historia económica y social), es no arremeter contra el marxismo, cosa que sin embargo si han<span style="mso-spacerun: yes"> </span>hecho lo filósofos neopositivistas como Popper.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La interconexión de los tres paradigmas-tradiciones entraña que, como el todo está en cada parte, cada uno de ellos interioriza, adapta y representa, a su modo, el paradigma común.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Ahora bien, es obligado advertir la mayor contribución de la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> al acervo común de los historiadores<span style="mso-spacerun: yes"> </span>occidentales de los años 50 y 60<a style="mso-footnote-id: ftn50" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn50" name="_ftnref50"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[50]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, que corresponden con la generación de los segundos <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> liderada por Fernand Braudel, que culmina los esfuerzos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de innovación y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>rupturas de Marc Bloch y Lucien Febvre, en el período entreguerras, con la historia tradicional. Francia va a ser el centro de la revolución historiográfica del siglo XX por la radicalidad, para bien y para mal<a style="mso-footnote-id: ftn51" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn51" name="_ftnref51"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[51]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, sin parangón en otros países, con que combate y arrincona<span style="mso-spacerun: yes"> </span>a la vieja historia historizante<a style="mso-footnote-id: ftn52" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn52" name="_ftnref52"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[52]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Ni siquiera nuestra historiografía marxista fue tan dura y neta a la hora de cambiar paradigmas: siguió cultivando y/o aceptando, por ejemplo, una historia política que <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> negaba por principio<a style="mso-footnote-id: ftn53" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn53" name="_ftnref53"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[53]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La centralidad de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (a través de sus enfoques innovadores) en el paradigma historiográfico dominante facilita y vertebra la diversidad de éste, desde el neopositivismo al marxismo estructural. Con todo, en cada país la convergencia historiografíca se produjo de forma distinta: en Gran Bretaña el rol vertebrador de la nueva historia acabó por corresponder a la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>nueva historiografía marxista.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Pierre Vilar decía, en 1967, que después de cincuenta años de rechazo "la investigación histórica va en el sentido en que Marx la había encauzado", gracias a los historiadores como Labrousse<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y otros, imbuidos por el pensamiento de Marx aunque no siempre lo proclamen<a style="mso-footnote-id: ftn54" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn54" name="_ftnref54"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[54]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. ¿Se<span style="mso-spacerun: yes"> </span>puede generalizar este marxismo tácito a toda la escuela de los primeros y, sobre todo, de los segundos<span style="mso-spacerun: yes"> </span><i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>? La respuesta es sí en el sentido<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de que los nuevos historiadores franceses consideran -la mayoría lo siguen sosteniendo hoy- que han asumido las enseñanzas científicamente válidas del materialismo histórico. Es un lugar común entre los historiadores contemporáneos, incluso entre algunos tenidos por conservadores, admitir la contribución del materialismo histórico a la construcción de la historia científica sin por ello considerarse políticamente marxistas. Es la prueba más evidente del componente marxista del paradigma común. El prestigio profesional de los historiadores marxistas corrobora el sentimiento general de estar en el mismo barco, aunque se investigue sobre distintos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>temas y con enfoques<span style="mso-spacerun: yes"> </span>a menudo matizadamente diversos. La admisión del materialismo histórico en la academia historiográfica, donde ocupó y ocupa posiciones de poder en absoluto desdeñables (lo que obliga a tenerlo en cuenta científicamente), subraya la autonomía de la ciencia respecto de la política<a style="mso-footnote-id: ftn55" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn55" name="_ftnref55"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[55]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La pura verdad es que gran parte de<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la difusión de los conceptos marxistas alcanzada en nuestras universidades es indirecta, consecuencia de<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la coparticipación de la teoría y la práctica materialista de la historia en el paradigma común<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de las ciencias sociales y humanas; en contrapartida, el marxismo confiere credibilidad progresista al conjunto hegemónico, del mismo modo que <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> proporciona el prestigio de la renovación y los historiadores positivistas la imagen académica, sobre todo en el momento de acceder al <i><span style="FONT-STYLE: italic">establishment</span></i> los nuevos historiadores de la economía y de la sociedad, en los años 60 y 70<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La historiografía española se caracteriza por no haber desarrollado una<span style="mso-spacerun: yes"> </span>escuela propia, y por una recepción tardía<a style="mso-footnote-id: ftn56" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn56" name="_ftnref56"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[56]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> de la renovación historiografíca del siglo XX a causa del paréntesis franquista y de la consabida inercia académica, es por ello nuestro país una excelente ilustración del triple origen del paradima común implantado en los años 60 y 70, entre una y dos décadas después que Francia. A lo largo de 1975 un grupo de historiadores jóvenes, y menos jóvenes, escriben sobre la situación y perspectivas de la historia, en el <i><span style="FONT-STYLE: italic">Boletín Informativo de la Fundación Juan March</span></i>, delimitando claramente las tres contribuciones que protagonizan, por activa o por pasiva, la renovación historiográfica<a style="mso-footnote-id: ftn57" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn57" name="_ftnref57"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[57]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>: <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (Antonio Eiras Roel, José Ángel García de Cortázar),<span style="mso-spacerun: yes"> </span>marxismo (Juan José Carreras, Antonio Elorza) e historiadores tradicionales (Luis Suárez, José María Jover) que, en los textos que aportan<a style="mso-footnote-id: ftn58" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn58" name="_ftnref58"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[58]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, muestran cierto respeto y apertura hacia las dos corrientes internacionales de vanguardia . Con el paso de los años, a pesar de la crisis del marxismo, el materialismo histórico ha mantenido su influencia en el campo de la historia, al contrario de lo que sucedió con sociólogos, filósofos, economistas y politicólogos: "los historiadores siguen por lo general considerando las tesis principales del materialismo histórico como una buena herramienta metodológica"<a style="mso-footnote-id: ftn59" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn59" name="_ftnref59"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[59]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Dicho en España -en 1991-<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por un filósofo, parece excesiva esta afirmación en términos absolutos pero si es verdadera<a style="mso-footnote-id: ftn60" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn60" name="_ftnref60"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[60]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> comparativamente, cabe preguntarse el porqué. La continuidad hasta el presente del mentado pardigma común tripartito como referencia historiográfica básica, a pesar de la fragmentación y crisis de la disciplina, es una parte esencial de la respuesta<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Mientras el epicentro renovador francés se consolida, en la década que sigue a la II Guerra Mundial<a style="mso-footnote-id: ftn61" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn61" name="_ftnref61"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[61]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, en el mundo anglosajón, y concretamente en Inglaterra sigue campando por sus respetos la vieja historia política<a style="mso-footnote-id: ftn62" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn62" name="_ftnref62"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[62]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Hasta los años 60 y 70 no se estabiliza, frente al positivismo dominante (que inclusive se agudiza desde 1900) y con la ayuda de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, una historia social<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de orientación marxista<a style="mso-footnote-id: ftn63" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn63" name="_ftnref63"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[63]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, si bien Peter Burke -en 1984- reconoce que todavía, a pesar del ascenso de la nueva historia económica, social y cultural, la historia política es el sector "más densamente poblado", comenzando a integrarse en la nueva historia al desarrollar precozmente una historia social de la política, una nueva historia política<a style="mso-footnote-id: ftn64" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn64" name="_ftnref64"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[64]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Habrá que esperar hasta finales de los años 70 para ver como la historia social anglosajona irradia su influjo internacional, al relevar al marxismo (estructuralista) en decadencia en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Francia y en los países latinos<a style="mso-footnote-id: ftn65" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn65" name="_ftnref65"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[65]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. El problema de los años 80 es la creciente debilidad del paradigma común, contestado interna (incremento multilateral de la rivalidad entre los tres componentes) y externamente, en este contexto, el fruto brillante (verbigracia, las obras de Thompson) pero<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tardío<a style="mso-footnote-id: ftn66" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn66" name="_ftnref66"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[66]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> de la historiografía marxista anglosajona no pudo imponerse y suplir el reflujo de la influencia de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>también acabó afectándole<a style="mso-footnote-id: ftn67" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn67" name="_ftnref67"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[67]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>), y menos en el ambiente desfavorable de los años 80 (neoconservadurismo, retroceso de las humanidades). La historia social inglesa, y norteamericana, maduró demasiado tarde para el viejo paradigma del siglo XX (en cuyo seno se desarrolló),<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y demasiado pronto para enlazar con el nuevo paradigma hoy en formación. El retraso, y tal vez la moderación, en la ruptura con la historia tradicional ayudan a entender que la historia social angloamericana no fuera capaz de ofrecer nuevas y estables soluciones a los problemas finiseculares, recomponiendo el paradigma común. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Al igual que <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, sufre la historia social anglosajona (sobre todo <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past and Present), </span></i>desde finales de los años 70, las preceptivas críticas cruzadas, también desde el marxismo: por perder el espíritu innovador, mostrándose conservadora ante la historia de la familia, la historia de las mujeres, la historia oral...<a style="mso-footnote-id: ftn68" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn68" name="_ftnref68"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[68]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por abandonar la historia política<a style="mso-footnote-id: ftn69" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn69" name="_ftnref69"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[69]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, los enfoques cualitativos y la historia-problema<a style="mso-footnote-id: ftn70" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn70" name="_ftnref70"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[70]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; por ser débiles ante la tradición <i><span style="FONT-STYLE: italic">whig</span></i> de la historiografía británica, moralista liberal<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y positivista<a style="mso-footnote-id: ftn71" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn71" name="_ftnref71"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[71]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Tomando en consideranción éstas y otras críticas, a los movimientos que han nucleado tanto <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past and Present</span></i> como <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, en total al paradigma común, y con pretensiones siempre constructivas, hemos esbozado ya en otro lugar nuestra alternativa<a style="mso-footnote-id: ftn72" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn72" name="_ftnref72"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[72]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Escisión objeto/sujeto</span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La revolución historiográfica del siglo XX se planteó -y ciertamente lo logró, ya veremos a que precio- que la historia fuese admitida entre las ciencias sociales, que al mismo tiempo, desde Comte y pese a Kant, sacaban su cientificidad de las ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>naturales, bajo el viejo criterio de la unidad del método científico. Este esfuerzo por la homologación científica de la historia con la sociología, la economía y demás nuevas ciencias sociales, encontró feroces resistencias de filósofos y pensadores que querían representar a las nuevas disciplinas, desde Karl R. Popper<a style="mso-footnote-id: ftn73" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn73" name="_ftnref73"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[73]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> hasta Claude Lévi-Strauss<a style="mso-footnote-id: ftn74" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn74" name="_ftnref74"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[74]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> pasando por Jean Piaget<a style="mso-footnote-id: ftn75" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn75" name="_ftnref75"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[75]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, que los nuevos historiadores conjuraron<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tratando de parecerse lo más<span style="mso-spacerun: yes"> </span>posible a las ciencias sociales y, en último término, a las añejas ciencias naturales, potenciando una "imparcialidad" objetivista y centrando las escasas reflexiones en la metodología, campo de juego preferido del positivismo. Se perdió así la ocasión de representar "un correctivo benéfico frente al provincialismo regional, temporal y objetivo de la investigación social dominante"<a style="mso-footnote-id: ftn76" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn76" name="_ftnref76"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[76]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Paradójicamente,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Kuhn tiene que aplicar la historia para "despositivizar" la filosofía de las ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>naturales, propiciando de este modo un cambio de paradigmas que ha llegado a las ciencias sociales y a la propia historia, al menos tal es nuestra intención.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En el camino que va del inductivismo ingenuo de Newton y Galileo a la ciencia positiva de Augusto Comte, hemos dejado atrás la teología y la metafísica, la superstición y el dogmatismo, como formas de conocer “auténticamente” el mundo objetivo, aquello que existe fuera de nosotros mismos. No es poca cosa. Para lograr esta meta prioritaria, la ciencia moderna e ilustrada -antes de convertirse a su vez en dogmatismo laico, cientifista<a style="mso-footnote-id: ftn77" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn77" name="_ftnref77"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[77]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>-, para conocer los hechos "tal como sucedieron" -diría el gran maestro de los historiadores positivistas, Ranke- sin acudir a lo sobrenatural, ha eliminado de un modo u otro el sujeto, y no sólo el sujeto transcendente, también el sujeto humano. A los científicos de los siglos XVII-XIX sería anacrónico pedirles más: la ciencia tenía que pasar por su fase objetivista depuradora. Ahora bien, ¿no se ha prolongado demasiado este concepto tradicional de ciencia a lo largo del siglo XX? ¿No es absurdo que la historia siga fiel -o infiel según se mire- al concepto mecanicista y positivista de la ciencia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>a finales del siglo XX?<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La ciencia occidental al afirmar que los objetos (inmutables, autosuficientes) existen<span style="mso-spacerun: yes"> </span>independientemente del sujeto (que perturba e induce a error), hizo posible la observación de la naturaleza y su explicación mediante la experimentación y la verificación, dió lugar a avances colosales del conocimiento humano.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>El divorcio cartesiano entre el saber objetivo y el saber subjetivo genera dos maneras, en su momento irreconciliables, de pensar la modernidad: materialismo pasivo e idealismo activo. Sabemos que el objeto y el sujeto son indisociables, pero la ciencia racionalista nos obliga a separar y eligir: o bien ciencia objetivista, o bien filosofía subjetivista<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(en historiografía, romanticismo en el siglo XIX y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>presentismo en el siglo XX). Pensar juntamente objeto y sujeto requiere un giro de 180º en nuestro concepto de ciencia. Esto es, una radical puesta al día que mire a la nueva física, pero que también deshaga el camino andado y vuelva a reflexionar sobre las tesis de Marx sobre Feuerbach, donde se critica el materialismo “que sólo concibe el objeto, la realidad, la sensorialidad, bajo la forma de <i><span style="FONT-STYLE: italic">objeto</span></i> o de <i><span style="FONT-STYLE: italic">contemplación</span></i>, pero no como <i><span style="FONT-STYLE: italic">actividad sensorial humana</span></i>, como <i><span style="FONT-STYLE: italic">práctica</span></i>, no de un modo subjetivo. De aquí que el lado<i><span style="FONT-STYLE: italic"> activo</span></i> fuese desarrollado por el idealismo , por oposición al materialismo, pero sólo de un modo abstracto”<a style="mso-footnote-id: ftn78" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn78" name="_ftnref78"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[78]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El énfasis en lo subjetivo del materialismo histórico, entendido como filosofía de la praxis, contrasta con el postulado objetivista del mismo Marx que dice que "el ser social determina la conciencia", lo que lleva a un filósofo popperiano a situar a Marx, después de Popper y Lakatos, en un apartado sobre el objetivismo de la ciencia<a style="mso-footnote-id: ftn79" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn79" name="_ftnref79"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[79]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Puede sonar extraño, toda vez que conocemos las motivaciones antimarxistas de Popper, pero no lo es tanto si<span style="mso-spacerun: yes"> </span>caemos en cuenta que ambos son consecuencia diversa de una misma tradición científica, la diferencia está en que el autor de la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Miseria del historicismo</span></i> no vacila, no permite una doble lectura como Marx,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y así escribe consecuentemente, en 1979: "El conocimiento en sentido objetivo es un conocimiento sin conocedor; es conocimiento sin sujeto cognoscente"<a style="mso-footnote-id: ftn80" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn80" name="_ftnref80"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[80]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En 1973, era Lévi-Strauss quien aseguraba que las ciencias sociales y humanas, si "son verdaderamente ciencias", deben mantener el dualismo del observador y su objeto, postulado por las ciencias exactas y naturales, recalca el máximo teórico y difusor del estructuralismo<a style="mso-footnote-id: ftn81" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn81" name="_ftnref81"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[81]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, ajeno a las consecuencias epistemológicas para las ciencias sociales de los descubrimientos contemporáneos en física y en biología. Estamos ante una de esas anomalías de Kuhn -ejemplos en contrario- con que se encuentra el paradigma dominante, sin que por el momento haga demasiada mella en sus valedores<a style="mso-footnote-id: ftn82" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn82" name="_ftnref82"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[82]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Comprobamos, pues, la sorprendente vigencia del objetivismo del paradigma naturalista en los años 70, cuando el paradigma compartido por los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>nuevos historiadores estaba en su plenitud. En 1977, Kuhn se pregunta, y nosotros con él: "cómo es que los filósofos de la ciencia han descuidado durante tanto tiempo los elementos subjetivos"<a style="mso-footnote-id: ftn83" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn83" name="_ftnref83"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[83]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La verdad es que en la segunda mitad del siglo XX, antes de Kuhn, en filosofía de la ciencia el paradigma era Popper y sus epígonos -desde <i><span style="FONT-STYLE: italic">La sociedad abierta y sus enemigos</span></i> (1945)-, y en ciencias sociales se impuso el objetivismo estructuralista; si ha ello unimos el peso del economicismo marxista, potente en la segunda posguerra, tenemos una buena explicación de por qué perduró tanto tiempo el objetivismo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la ciencia propio del siglo XIX, con todas las matizaciones que se quieran, concretamente en la disciplina de la historia, condicionada por un empirismo latente de origen decimonónico en mayor grado que las nuevas ciencias sociales.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Otras características de este paradigma científico objetivista activo en la posguerra, que sobredeterminan asimismo el bienintencionado paradigma historiográfico <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>-materialismo histórico, son el sentido absoluto (no condicionado por un sujeto) de su noción de verdad y el principio metodológico de la simplicidad. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La máquina determinista de Newton es perfecta, está sujeta al orden absoluto, porque es obra de Dios; Kant sustituirá al Dios absoluto por la Razón absoluta, pero el resultado es el mismo: la verdad objetiva de la ciencia ilustrada es un atributo trascendente, un objetivo utópico, en su totalidad está fuera del alcance del sujeto congnoscente. Está dimensión idealista de la verdad científica ha contribuido grandemente a arruinar la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>puesta en práctica de un concepto paradigmático clave de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y del marxismo: la historia total.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Para los depositarios de estas verdades absolutas, resulta lógicamente inconcebible la existencia de un paradigma común, un lugar donde se comparten valores, métodos, líneas de investigación y conceptos con escuelas rivales.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Este orden perfecto, objetivo y absoluto, hay que hallarlo debajo de la apariencia desordenada de la realidad, a través una metodología fundada en la simplificación<a style="mso-footnote-id: ftn84" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn84" name="_ftnref84"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[84]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. No cabe dudar de la fecundidad del pensamiento científico que separa lo que está ligado (disyunción) y unifica lo que es diverso (reducción), selecciona y jerarquiza, clasifica y cosifica, una realidad que, conforme avanza, la propia investigación empírica entrevé más compleja, relativa y global en su contenido. El acto primigenio de la racionalización simplificadora de la ciencia moderna ha sido, pues, la escisión objeto/sujeto. El éxito de los nuevos paradigmas científicos dependerá, entre otras cosas, de su capacidad para superar la metáfora que encierra dicho corte conceptual y concebir la realidad -también la realidad histórica- como simultáneamente objetiva-subjetiva.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Sobredeterminación </span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los condicionamientos objetivistas que los paradigmas científicos predominantes han ejercido sobre sobre la nueva historia, desde el viejo positivismo al estructuralismo de los años 60, acabaron potenciando sus tendencias más economicistas y cuantitativistas, y arrinconando gravemente<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la doble dimensión subjetiva de la historia (el sujeto como agente histórico y el historiador como sujeto epistémico) provocando, al filo del nuevo siglo, una formidable crisis de identidad.<o:p></o:p></span></span></p></div><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD"><br style="PAGE-BREAK-BEFORE: auto; mso-break-type: section-break" clear="all"></span></span><div class="Section2"><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El marxismo influye contradictoriamente en el paradigma común de los historiadores, sólo muy tardíamente en el sentido antes citado de las tesis sobre Feuerbach. Los historiadores marxistas ingleses se interesarán por el sujeto social (el cambio y las revoluciones que, por la misma época, guiaron a Kuhn) y cultural (el materialismo cultural de Thompson) a contracorriente -y como reacción- de una generalizada lectura objetivista del marxismo cimentada en el positivismo evolucionista, primero, y en el estructuralismo althusseriano, después.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Tom Bottomore considera al Círculo neopositivista de Viena, que florece entre las dos guerras mundiales, y cuya labor continúa en gran medida Popper en la segunda posguerra, como "la tendencia más influyente de la filosofía de la ciencia del siglo XX", y explica como uno de sus representantes más prominentes, Otto Neurath, anima un marxismo positivista (que por lo demás flota en el ambiente) consistente en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>un simbiosis de sociología empírica, ideología tecnocrática y evolucionismo "por etapas" que sirve de apoyo teórico al revisionismo de la II Internacional<a style="mso-footnote-id: ftn85" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn85" name="_ftnref85"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[85]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y que nutre, asimismo, al estalinismo con su tosco determinismo y el desarrollismo de los planes quinquenales<a style="mso-footnote-id: ftn86" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn86" name="_ftnref86"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[86]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La vía política vehicula el ascendiente, desde fuera, de este marxismo empirista en los nuevos historiadores: es conocida la militancia activa en los partidos comunistas de la posguerra, de la mayoría del grupo fundador de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past<span style="mso-spacerun: yes"> </span>and Present</span></i><a style="mso-footnote-id: ftn87" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn87" name="_ftnref87"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[87]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y de miembros prominentes de la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (Friedmann, Furet, Le Roy Ladurie), o en los partidos socialistas (Labrousse, incluso Febvre); el reconocimiento moral de los intelectuales hacia los comunistas y la URSS por su aportación a la lucha contra el nazi-fascismo, también cuenta para comprender este influjo “desde fuera”. Frente al poder político del marxismo positivista oficial poco pudo el marxismo crítico de la escuela de Francfort, desarrollado asimismo en los años 20 y 30, y continuado hasta hoy por Habermas. El optimismo económico y desarrollista de la posguerra favorece, en último extemo, un marxismo triunfal (que se va extendiendo desde el Elba hasta el Mar de China) que cree: en la determinación "en última instancia" de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>superestructura por la base<span style="mso-spacerun: yes"> </span>económica y tecnológica de la sociedad; en una ideología reducida a "falsa conciencia", reflejo distorsionado<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la realidad objetiva;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en la necesidad inexorable que conduce, etapa tras etapa, la humanidad hacia el comunismo pasando por el esclavismo, el feudalismo, el capitalismo y el socialismo. En la práctica, más allá de las citas rituales en los manuales, se olvida el Marx subjetivo (la dialéctica; eso de que la historia la hacen los hombres; la lucha de clases). No olvidemos que los sujetos políticamente activos más importante son, en ese momento - y en cierto sentido eso dura hasta 1989-, los dos bloques enfrentados: 1946-1956, la guerra fría; 1956-1963, la coexistencia pacífica. Este es el contexto internacional, cuando se impone académicamente la nueva historia.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Este marxismo sin sujeto se beneficia del clima empiro-objetivista existente en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>los ambientes científicos, en los años 40 y 50 -es el momento de la ofensiva neopositivista en el campo de la filosofía de la ciencia-, contrarrestando las aportaciones<span style="mso-spacerun: yes"> </span>más creativas de los historiadores marxistas al paradigma común que se generaliza por esos años entre la comunidad de historiadores. Corresponderá al marxismo estructural de Althusser en particular, y al estructuralismo en general, el honor de acabar de separar, tajantemente, a la nueva historia del sujeto, en los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>fundamentales años 60, con su determinismo intransigente, un auténtico paroxismo del objeto.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La sustitución paradigmática del marxismo positivista por el marxismo estructuralista fue, sea como sea, un relevo necesario. El fin de la parte más dura de la guerra fría, que todo lo tapaba, la desestalinización de Kruchev y la represión de la revuelta húngara, hacen del año 1956 la fecha clave para comprender el desencanto<span style="mso-spacerun: yes"> </span>político y anímico de los intelectuales próximos al marxismo: urgía sustituir la creencia positivista en el evolucionismo economicista<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por algo que reavivase la fe y la esperanza. Louis Althusser se inspira en el estructuralismo para, so pretexto de combatir el agotado positivismo y devolver al marxismo su carácter de ciencia, trasmutar la determinación concreta del dato empírico en la determinación abstracta de la estructura oculta: rebrota el orden simple, perfectamente objetivo, bajo la apariencia compleja ("ideológica") de la realidad. Las estrategias son diferentes, pero hay una base filosófica común entre el positivismo y el estructuralismo: el objetivismo. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">A diferencia del positivismo, el estructuralismo es una filosofía de la ciencia que nace, se desarrolla y muere (cuando el sujeto retorna en el ‘68) en el seno de las ciencias sociales y humanas. Saussurre en lingüística, Lévi-Strauss en antropología, Lacan en psicoanális, Althusser en marxismo, todos dicen lo mismo: el objeto de la ciencia es descubrir la estructura subyacente y determinante (lenguaje, símbolos, incosciente, modo de producción). Nadie prescindió tanto del sujeto como los estructuralistas; el mayor antropólogo del siglo XX, Claude Lévi-Strauss, llega a escribir lo siguiente: "creemos que el fin último de las ciencias humanas no es constituir al hombre, sino disolverlo"<a style="mso-footnote-id: ftn88" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn88" name="_ftnref88"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[88]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La historia de los hombres es reemplazada por la historia de las estructuras, "la temporalidad bascula hacia la espacialidad"<a style="mso-footnote-id: ftn89" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn89" name="_ftnref89"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[89]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>: se impone la geohistoria y la larga duración de los segundos <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i><a style="mso-footnote-id: ftn90" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn90" name="_ftnref90"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[90]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Las partes más subjetivista -y también la empirista en su dimensión historicista- del paradigma común de los historiadores es agredida por el estructuralismo, que en último extremo niega la historia, lo cual provoca respuestas. En 1967, latente ya el reflujo del estructuralismo<a style="mso-footnote-id: ftn91" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn91" name="_ftnref91"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[91]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, Pierre Vilar participa en una mesa redonda con los althusserianos, critica el fondo antihistórico del estructuralismo pero de una manera tan moderada y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>sincrética que se demuestra así el arraigo alcanzado por el paradigma estructuralista en los nuevos historiadores de época; es Robert Paris y otros quienes defienden, más agresiva y explícitamente, el sujeto humano de la historia, acusando<span style="mso-spacerun: yes"> </span>al estructuralismo, calificado de discurso academicista, de empobrecer la historia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>reduciéndola a<span style="mso-spacerun: yes"> </span>estructuras inmóviles<a style="mso-footnote-id: ftn92" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn92" name="_ftnref92"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[92]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En los años 70, al estructuralismo le sucede el posestructuralismo, el marxismo francés<span style="mso-spacerun: yes"> </span>entra en decadencia, y a finales de los años 70: sobreviene el relevo anglosajón. E. P. Thompson escribe un libro muy combativo, <i><span style="FONT-STYLE: italic">The Poverty<span style="mso-spacerun: yes"> </span>of Theory</span></i> (1978),<span style="mso-spacerun: yes"> </span>contra Althusser<a style="mso-footnote-id: ftn93" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn93" name="_ftnref93"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[93]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y sus epígonos ingleses Hindess y Hirst (y por elevación contra la revista <i><span style="FONT-STYLE: italic"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>New Left Review</span></i>, editora de Althusser), denunciando la esterilidad abstracta del estructuralismo, pero es ya demasiado tarde, el estructuralismo marxista ya<span style="mso-spacerun: yes"> </span>no es enemigo en los años 80<a style="mso-footnote-id: ftn94" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn94" name="_ftnref94"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[94]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, y si me apuran tampoco el marxismo, al menos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>si se compara con su influencia intelectual y política en las dos décadas anteriores.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En los tiempos de los primeros <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (1929-1945), el factor virtualmente sobredeterminante es la influencia difusa y ambigua del viejo positivismo<a style="mso-footnote-id: ftn95" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn95" name="_ftnref95"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[95]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>: se lucha en Francia contra la historia episódica de Langlois y Seignobos, basada en la servidumbre a<span style="mso-spacerun: yes"> </span>los textos, y contra la "ciencia pura" del positivismo, pero también se critica, en un contexto más internacional, el presentismo de Croce y Collingwood que exacerba el rol del sujeto-historiador y la metafísica cíclica de Spengler y Toynbee<a style="mso-footnote-id: ftn96" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn96" name="_ftnref96"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[96]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; batallas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>que, se quiera o no, son continuación de las antes libradas por el positivismo (sobre todo alemán) en favor de un método científico, crítico. Es por ello que en los fundadores de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales </span></i>encontraremos llamadas al objetivismo metodológico<a style="mso-footnote-id: ftn97" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn97" name="_ftnref97"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[97]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, junto con las conocidas posiciones relativistas, humanistas y subjetivistas<a style="mso-footnote-id: ftn98" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn98" name="_ftnref98"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[98]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, todo ello muy propio de historiadores renovadores pero fieles al oficio: enemigos tanto de la simplificación abstracta como de la reificación del objeto-texto. Siempre es<span style="mso-spacerun: yes"> </span>posible, en consecuencia, una doble lectura de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>: objetivista (historia económica,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>demografía histórica, monografías regionales, historia serial) o subjetivista (historia de la mentalidades, historia humana, historia-problema, pasado/presente/futuro); Bloch y Febvre mantuvieron cierto equilibrio en sus obras entre la historia económico-social y la historia de las mentalidades<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(sin que desaparezca del todo el polo de la temática tradicional: verbigracia, la biografía de Martín Lutero de Lucien Febvre), pero conforme va ganando hegemonía la nueva escuela, se decanta: primero hacia la historia económica y social<span style="mso-spacerun: yes"> </span>estructural (segunda generación, 1945-1968), y después hacia una historia de las mentalidades alejada de lo social<a style="mso-footnote-id: ftn99" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn99" name="_ftnref99"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[99]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> (tercera generación, 1968-1989). Cambios paradigmáticos tan radicales que, para explicarlos, no<span style="mso-spacerun: yes"> </span>son suficientes los factores externos, hay que abordar las deficiencias internas del propio paradigma fundador <i><span style="FONT-STYLE: italic">annaliste</span></i>, cuyas dificultades congénitas, epistemológicas y metodológicas, para garantizar la síntesis y un enfoque unitario de la disciplina, son por supuesto extensibles y comunes al materialismo histórico<a style="mso-footnote-id: ftn100" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn100" name="_ftnref100"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[100]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En ambos casos, la infravaloración o eliminación del sujeto, afecta naturalmente tanto al sujeto-agente (los hombres) como el sujeto-observador (el historiador).<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El Marx de las <i><span style="FONT-STYLE: italic">Tesis sobre Feuerbach</span></i> (1845), que define su pensamiento como la filosofía de la praxis, o del <i><span style="FONT-STYLE: italic">Manifiesto Comunista</span></i> (1848), que postula que la historia de la humanidad<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es la historia de la lucha de clases, contradice al Marx del prológo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de 1859 a la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Contribución a la crítica de la economía política,</span></i> que resume su filosofía afirmando que los hombres contraen relaciones económicas, independientemente de su voluntad, que determinan la vida social, política y espiritual, de modo que no<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es la conciencia lo que determina la vida social y económica sino el ser social lo que determina la conciencia<a style="mso-footnote-id: ftn101" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn101" name="_ftnref101"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[101]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; el Marx joven y humanista de los <i><span style="FONT-STYLE: italic">Manuscritos filosóficos</span></i> (1844) contradice asimismo al Marx economista maduro de los <i><span style="FONT-STYLE: italic">Grundisse </span></i><span style="mso-spacerun: yes"> </span>(1857-1858)<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el <i><span style="FONT-STYLE: italic">El Capital</span></i> (1867-1875); etcétera. <span style="mso-tab-count: 1"> </span>Políticamente el marxismo pasó, brevemente, a comienzos del siglo XX, del objetivismo positivista de la II Internacional al subjetivismo voluntarista de la III Internacional (para retornar, de otra forma, a lo anterior con Stalin). <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En el plano intelectual, y más recientemente, está bien representada las doble lectura del marxismo mediante las posiciones de Althusser y de Thompson, por ejemplo.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Como en los primeros <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> tenemos, pues, dos virtuales lecturas del marxismo, subjetivista y objetivista, de imposible conciliación en la práctica (a ella nos remitimos para verificarlo), problema que se extiende, con mayor razón, al componente positivista -la madre del cordero de este problema epistemológico- de un paradigma común plural que manifiesta, de este modo, su punto más vulnerable, el origen de muchas de sus derrotas.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En principio, la historia, ciencia del cambio,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>se debería prestar mal este renovado enfoque objetivista, sea economicista sea estructuralista, pero la práctica<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la disciplina lo desmiente porque es decisivo es el afán -y la necesidad- de semejarse -de homologarse- a las otras ciencias, naturales y sociales. Por todo ello, estamos convencidos de que no habrá una visión más coherente y unitaria -menos bipolar y pendular- del marxismo, de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, del paradigma común de los historiadores, hasta que el paradigmá general del sistema de las ciencias no sea capaz de unificar y articular el objeto y el sujeto, lo simple y lo complejo, lo absoluto y lo relativo: los nuevos paradigmas científicos avanzan ya esta <o:p></o:p></span></span></p></div><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD"><br style="PAGE-BREAK-BEFORE: always; mso-break-type: section-break" clear="all"></span></span><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Va a ser en los tiempos de los segundos <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (1945-1968), al fusionarse la aportación marxista<a style="mso-footnote-id: ftn102" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn102" name="_ftnref102"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[102]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y <i><span style="FONT-STYLE: italic">annaliste</span></i>, cuando el influjo "exterior" sobre la escuela francesa será mayor. Podemos decir que la coyuntura desarrollista de la posguerra, el marxismo oficial y el estructuralismo antropológico, ayudaron a nacer una segunda generación de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> movimiento que esta ya marcado ya por el economicismo<a style="mso-footnote-id: ftn103" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn103" name="_ftnref103"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[103]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y el cuantitativismo. Para<span style="mso-spacerun: yes"> </span>librarse de la acusación de empirismo, lanzada contra la historia por Lévi-Strauss y Althusser, <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> se hace estructuralista (el paradigma-ejemplo, la obra maestra, es el<span style="mso-spacerun: yes"> </span><i><span style="FONT-STYLE: italic">Mediterráneo</span></i> de Braudel, publicado en 1949), sacrificando la historia humana<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el cambio social, por la geohistoria, la estructura económica y la larga duración; eso sí, sin caer en la modelización abstracta ni en el teoricismo, esto<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es, conservando el componente práctico-empirista de la historia, trabajando con hechos y documentos, diferenciándose en suma del estructuralismo ahistórico de Lévi-Strauss y Althusser. En 1980, Pierre Vilar hace girar todavía su concepto de la historia alrededor del concepto de estructura<a style="mso-footnote-id: ftn104" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn104" name="_ftnref104"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[104]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los efectos más evidentes, después de 1945, del substrato positivista,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la coyuntura economicista, la vulgata marxista y la sobredeterminación estructuralista, en los valores compartidos por los historiadores científicos son: (a) la marginación de la historia de las mentalidades (sujeto mental) en favor de una historia económica; (b) la marginación de los conflictos y revueltas (sujeto social) en favor de una historia social estructural;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y (c) la marginación de los métodos cualitativos en favor de una historia cuantitativa, serial. De ahí el desarrollo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tan<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tardío de la historia de las mentalidades de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y de la historia social de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past and Present</span></i>. De ahí que detectemos evidentes desfases entre los comúnmente aceptados paradigmas-ejemplos y su puesta en práctica: ni siempre son seguidos, ni menos aún son eficazmente emulados los clásicos más complejos y más "venerados", como la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Sociedad feudal</span></i> de Bloch o <i><span style="FONT-STYLE: italic">La formación de la clase obrera</span></i> de Thompson. Se podría decir que el paradigma común de los historiadores del siglo XX, a pesar de las apariencias, triunfó muy parcialmente, no pudo desarrollarse plenamente, por razones objetivas, pero entraríamos en contradicción con lo que venimos denunciando si nos quedamos ahí: el problema está también en nosotros mismos, existen razones subjetivas, anomalías que afectan a a los paradigmas fundacionales, debemos optar por intentar resolverlas con la vista puesta en el futuro inmediato, en el siglo XXI………………………………………………………………………</span></span><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:7;"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 48pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">”</span></span><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: 175.8pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES">**<o:p></o:p></span></span></p><div style="mso-element: footnote-list"><br clear="all"><hr align="left" size="1" width="33%"><br /><div style="mso-element: footnote" id="ftn1"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn1" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref1" name="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[1]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="font-family:Times New Roman;"> Este trabajo ha sido redactado antes de “La historia que viene”, publicado en <i><span style="FONT-STYLE: italic">Historia a Debate. I. Pasado y futuro</span></i>, Carlos BARROS (ed.), Santiago de Compostela, 1995, pp. 95-117.<o:p></o:p></span></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn2"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn2" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref2" name="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[2]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="font-family:Times New Roman;"> Thomas S. KUHN, <i><span style="FONT-STYLE: italic">La estructura de las revoluciones científicas</span></i>, México, 1975 (Chicago, 1962), p. 98.<o:p></o:p></span></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn3"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn3" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref3" name="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[3]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="font-family:Times New Roman;"> La estructura, p. 3; en los últimos treinta años han perdido fuerza las afirmaciones de Kuhn acerca de que la peculiaridad de las ciencias sociales respecto de las ciencias naturales consiste en su mayor relación con la sociedad a la hora de eligir temas de investigación, (ídem, p. 254): ramas de la biología y de la química relacionadas con la salud y el medio ambiente están hoy, por ejemplo, tan o más conectadas con las necesidades sociales que las ciencias sociales.<o:p></o:p></span></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn4"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn4" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref4" name="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[4]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Ni que decir tiene que no todos los filósofos de la ciencia comparten esa opinión, es por ello que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la teoría de Kuhn tiene un sentido para los historiadores que no tienen las aportaciones de Popper<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o, incluso, de Lakatos.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn5"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn5" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref5" name="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[5]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La tensión esencial. Estudios selectos sobre la tradición<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el cambio en el ámbito de la ciencia, México, 1983 (Chicago, 1977), pp. 27-28.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn6"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn6" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref6" name="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[6]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Aunque mi identidad profesional es la de historiador de la ciencia , lo que pienso cuando me<span style="mso-spacerun: yes"> </span>introduzco en el tipo de asunto de que me ocupo en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el presente simposio es, en última instancia, epistemología. Deseo realmente saber qué cosa es el conocimiento, Segundos pensamientos sobre paradigmas, Madrid, !978 (Illinois, 1973), p. 83.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn7"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn7" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref7" name="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[7]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 149, 317.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn8"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn8" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref8" name="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[8]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La tensión esencial, p. 15.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn9"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn9" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref9" name="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[9]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La tensión esencial, pp. 10, 32-33, 39-42.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn10"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn10" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref10" name="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[10]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La tensión esencial, p. 10.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn11"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn11" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref11" name="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[11]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La pluralidad y complejidad del contenido conlleva algo que confunde a los no avisados: todo paradigma esté formado de otros paradigmas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn12"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn12" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref12" name="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[12]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>La estructura, pp. 279-280.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn13"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn13" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref13" name="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[13]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Segundos pensamientos, p. 40<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn14"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn14" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref14" name="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[14]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Segundos pensamientos, p. 13.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn15"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn15" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref15" name="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[15]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Segundos pensamientos, p. 14.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn16"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn16" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref16" name="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[16]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 318.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn17"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn17" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref17" name="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[17]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La estructura, pp. 43, 81-82, 199.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn18"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn18" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref18" name="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[18]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La tensión esencial, p. 22.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn19"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn19" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref19" name="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[19]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Segundos pensamientos, p. 68.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn20"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn20" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref20" name="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[20]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La función del dogma en la investigación científica, Valencia, 1979 (Nueva York, 1963),</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> p. 18. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn21"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn21" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref21" name="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[21]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 284, 318.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn22"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn22" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref22" name="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[22]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 113.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn23"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn23" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref23" name="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[23]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 89.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn24"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn24" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref24" name="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[24]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 276-277.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn25"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn25" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref25" name="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[25]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 90.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn26"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn26" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref26" name="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[26]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Los libros de texto, con todo, juegan un papel más importante -casi exclusivo- en las ciencias naturales que en las ciencias sociales, donde el estudiante tiene pronto acceso a antologías de fuentes, investigaciones monográficas y obras clásicas, La tensión esencial, pp. 251-252; La estructura, pp. 254-255.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn27"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn27" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref27" name="_ftn27"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[27]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 212-216.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn28"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn28" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref28" name="_ftn28"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[28]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> El propio Kuhn reconoce, en general, que los historiadores de la ciencia prestan mucha más atención a los cambios de paradigma, descuidando considerablemente los </span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">períodos de ciencia normal, que ocupan la mayor parte de la vida de los científicos, La función del dogma, p. 26.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn29"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn29" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref29" name="_ftn29"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[29]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> El Congreso Internacional de Ciencias Históricas de París en 1950 marca la asunción de la escuela de Annales, y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Congreso de Moscú en 1970, que batió el record de historiadores inscritos,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la aceptación de la historiografía marxista como<span style="mso-spacerun: yes"> </span>parte de la ciencia histórica, Eloy BENITO RUANO, El Comité Internacional, el Comité Español y los Congresos Internacionales de Ciencias Históricas, Madrid, 1990, pp. 16, 20.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn30"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn30" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref30" name="_ftn30"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[30]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La historia tradicional, empirista, continúo particularmente viva en Estados Unidos y en Alemania, por ejemplo, y, en cierto sentido, también<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en la práctica de la nueva historia.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn31"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn31" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref31" name="_ftn31"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[31]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> El progama del Congreso Internacional de 1950 es el de la nueva historia (demografía, historia económica y social,, historia de las mentalidades) más dos secciones dedicadas a la historia institucional y la historia política.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn32"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn32" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref32" name="_ftn32"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[32]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Annales lo empieza a reconocer desde finales de los años 70; Jacques Revel y Roger Chartier: Este empirismo voluntario, consciente, ha contribuido sin duda mucho al<span style="mso-spacerun: yes"> </span>dinamismo de los “Annales”, La nueva historia, Bilbao, 1988 (París, 1978) ; Jacques Le Goff: Soyons justes. Ce renouvellement que s'est souvent fait contre l'histoire médiévale traditionelle a été en partie permis<span style="mso-spacerun: yes"> </span>par les productions de celle-ci. Les méthodes erudites, les éditions de cartulaires et de textes, le travail où s'est appuyée la nouvelle histoire médiévale, même si, pour changer notre connaissance et notre vision du Moyen Age, elle a dû</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> s'en arranger, L'histoire en France, París, 1990, p. 57.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn33"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn33" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref33" name="_ftn33"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[33]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Ciro F. S. CARDOSO, Introducción al trabajo de la investigación histórica, Barcelona, 1981,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>pp. 127-128.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn34"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn34" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref34" name="_ftn34"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[34]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> No es nada fácil encontrar relevantes historiadores de oficio que hubieran hecho aportaciones teóricas significativas al paradigma común de las ciencias sociales.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn35"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn35" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref35" name="_ftn35"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[35]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Partimos de la base de que la primera definición de la historia como ciencia que debemos al positivismo, por falta de partenaires compatibles, no logró generalizarse, a </span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">finales del siglo XIX y principios del siglo XX, en la misma medida que después la nueva historia.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn36"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn36" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref36" name="_ftn36"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[36]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La situación de una ciencia es pre-paradigmática cuando pesa más la rivalidad entre las escuelas que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>las creencias compartidas, Thomas S. KUHN, La función del dogma, p. 15.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn37"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn37" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref37" name="_ftn37"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[37]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Estamos empleando aquí la expresión "nueva historia" como<span style="mso-spacerun: yes"> </span>sinónimo del paradigma común del siglo XX, esto es, lo contrario de "vieja historia", renovación versus tradición; en un sentido más restrictivo se usa asimismo para caracterizar la tercera generación de los historiadores de Annales: la nouvelle histoire.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn38"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn38" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref38" name="_ftn38"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[38]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Tal vez la corriente neopositivista más representativa sea la New History y la Social Scientific History norteamericanas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn39"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn39" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref39" name="_ftn39"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[39]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Ciro F. S. Cardoso es uno de los autores que ha reconocido más claramente la confluencia del marxismo y Annales como la base de la reconstrucción de la historia como ciencia,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Introducción, p. 115.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn40"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn40" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref40" name="_ftn40"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[40]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Formación empirista que ayudó también a que los historiadores marxistas occidentales evitaran, en líneas generales, que sus investigaciones fueran ilustración dogmática de una teorización previa.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn41"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn41" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref41" name="_ftn41"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[41]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Cuatro de las doce comisiones internas, hoy existentes, del Comité Internacional de Ciencias Históricas hacen referencia a la bibliografía, la diplomática, la metrología y la publicación de fuentes.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn42"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn42" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref42" name="_ftn42"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[42]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La École des Hautes Études en Sciences Sociales de París todavía mantiene<span style="mso-spacerun: yes"> </span>rasgos democráticos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>vinculados a sus orígenes, como no exigir el título de doctor para ser directeur d'études (Jacques Le Goff<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y muchos otros, entres sus miembros, no son doctores y forman sin embargo a futuros doctores), decidir en asamblea la entrada de nuevos investigadores, abrir esta posibilidad a investigadores extranjeros, etc.;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>normas igualitarias inconcebibles en la Sorbona y en cualquiera otra universidad; aunque debemos reconocer que, en otros aspectos, el paso del tiempo, su encumbramiento y la incorporación de profesores formados en la Sorbona, está imponiendo la jerarquización academicista en la EHESS.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn43"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn43" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref43" name="_ftn43"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[43]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Sabemos que un académico de izquierdas puede ser tan conservador como uno de derechas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn44"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn44" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref44" name="_ftn44"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[44]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span style="font-family:Times New Roman;"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Marc BLOCH, L'Étrange defaite, París, 1946, p. 189; Lucien FEBVRE, Pour une histoire à part entière, París, 1982, pp. 350-366, 665-678; Fernand BRAUDEL, "Histoire et scienes sociales: la longue durée", Annales, 4, 1958, pp. 725-753; Emmanuel LE ROY LADURIE, Le territoire de l'historien,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>París, 1973, p. 17; Jacques LE</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> GOFF,</span></span></sup></span><span style="font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="EN-US"> </span></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US">Pierre NORA, Presentación de Hacer la historia, I, Barcelona, 1978 (París, 1974), p. 9; Jacques LE GOFF, "L'histoire nouvelle", La nouvelle histoire, París, 1988 (1ª ed., 1978), p. 61.<o:p></o:p></span></span></sup></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn45"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn45" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref45" name="_ftn45"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[45]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>Pierre VILAR, "Historia marxista, historia en construcción",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Hacer la historia, I, Barcelona, 1978 (París, 1973), pp. 197-199, 204-205; Guy BOIS, "Marxisme et histoire nouvelle", La Nouvelle Histoire, París, 1988 (1ª ed., 1978), pp. 255-275; también hubo críticas marxistas, por lo regular dogmáticas, contra Annales: Jacques BLOT, "Le révisionisme en histoire ou l´École des Annales", La Nouvelle Critique, noviembre 1951; Jacques CHAMBAZ, "Le marxisme et l'histoire de France", La<span style="mso-spacerun: yes"> </span>pensée, noviembre 1953; Michel GRENON, Régine ROBIN, "Pour la déconstruction<span style="mso-spacerun: yes"> </span>d'une pratique historique", Dialectiques, nº 10-11; Cl. S. INGERFLOM, "Moscou: le procès des Annales", Annales, 1, 1982.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn46"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn46" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref46" name="_ftn46"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[46]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Harvey J. KAYE, Los historiadores marxistas británicos, Zaragoza, 1989 (Cambridge, 1984), pp. 205-206; en 1978, Immanuel Wallerstein<span style="mso-spacerun: yes"> </span>saluda de modo voluntarista la resistencia de Annales al modo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>cultural dominante en las ciencias sociales que separa lo político de lo económico, y lo económico de lo cultural, "Annales as Resistance”, Review, 3/4, 1978, pp. 5-6;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en 1985, todavía Hobsbwam defiende Annales, ou<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o que resta dela, como<span style="mso-spacerun: yes"> </span>interlocutor necesario: nâo abandonou<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o horizonte globalizante que partilha com os marxistas, se bem que os seus métodos e as<span style="mso-spacerun: yes"> </span>suas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>posiçiôes ideológicas sejam diferentes, Ler História, Lisboa, 4, 1985, p. 136.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn47"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn47" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref47" name="_ftn47"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[47]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> De no ser así una de ellas hubiera desplazado y marginado a la otra, Thomas S. KUHN, La estructura, pp. 272, 274.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn48"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn48" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref48" name="_ftn48"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[48]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Carlos AGUIRRE ROJAS, Construir la historia: entre materialismo histórico y Annales, México, 1993, pp. 9-27.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn49"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn49" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref49" name="_ftn49"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[49]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Carlos AGUIRRE ROJAS, "Convergencias y divergencias entre los Annales de 1929 a 1968. Ensayo de balance global ", Historia Social, 16, Valencia, 1993,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>pp. 115-141.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn50"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn50" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref50" name="_ftn50"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[50]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Las fobias nacionalistas, a menudo inconscientes,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>no siempre lo facilitan; es habitual buscar y encontrar precedentes a la revolución de Bloch y Febvre, pero es conocido que ninguna de esas nuevas historias precursoras tuvo tanta influencia historiográfica internacional por una razón muy simple: no constituyeron una escuela de la envergadura de Annales, entre otras causas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn51"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn51" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref51" name="_ftn51"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[51]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> También en Francia es donde las limitaciones de la nueva historia se manifiestan con mayor radicalidad.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn52"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn52" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref52" name="_ftn52"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[52]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Por eso lo que diferencia a Francia del resto, es un arrinconamiento mayor de los historiadores tradicionales, aun reconvertidos, y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por lo tanto una influencia sobre todo latente e indirecta del positivismo.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn53"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn53" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref53" name="_ftn53"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[53]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> J. OBELKEVICH, "Past and Present. Marxisme et histoire en Grande-Bretagne depuis la guerre", Le Débat, nº 17, 1981, p. 97.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn54"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn54" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref54" name="_ftn54"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[54]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Althusser, método histórico e historicismo, Barcelona, 1972 (París, 1968), pp. 20-21.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn55"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn55" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref55" name="_ftn55"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[55]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Autonomía que explica, asimismo, que en los países anglosajones se hayan desarrollado potentes<span style="mso-spacerun: yes"> </span>corrientes marxistas en las universidades sin el correlato de una influencia política (a diferencia de lo sucedido en la Europa meridional).<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn56"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn56" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref56" name="_ftn56"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[56]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Sobre el retraso español : Carlos BARROS, "Historia de las mentalidades: posibilidades actuales",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Problemas actuales de la historia, Salamanca, 1993, pp. 59-61.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn57"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn57" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref57" name="_ftn57"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[57]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Once ensayos sobre la historia, Madrid, 1976.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn58"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn58" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref58" name="_ftn58"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[58]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Once ensayos, pp. 21-24, 227-228, 233, 236-238, 240, 244-245.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn59"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn59" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref59" name="_ftn59"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[59]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Francisco FERNÁNDEZ BUEY, "Marxismo e historia hoy", Problemas actuales de la historia, Salamanca, 1993, p. 220.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn60"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn60" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref60" name="_ftn60"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[60]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Así y todo, el materialismo histórico se ha aceptado más que se aplicado en la historiografía española, a decir de los historiadores próximos que han denunciado después "desiertos", "secanos" y "penurias teóricas",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>vacios que normalmente son ocupados por el empirismo; Perry Anderson cree que la debilidad teórica del marxismo español es consecuencia de la ausencia de una tradición filosófica general (Consideraciones, p. 40 n. 4), pero eso es sólo una parte del problema, habría faltado también la amplitud de miras que tuvieron, por ejemplo, Marx y Gramsci para inspirarse en “idealistas burgueses” como Hegel y Croce.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn61"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn61" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref61" name="_ftn61"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[61]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> En 1946 se constituye la V</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US">e<sup> Section de l'École Practique des Hautes Études, iniciándose la fase institucional de la escuela, y reanuda su publicación la revista Annales con nuevos bríos.<o:p></o:p></sup></span></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn62"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn62" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref62" name="_ftn62"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[62]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Peter BURKE, "La historiografía en Inglaterra desde la Segunda Guerra Mundial", La historiografía en Occidente desde 1945, Pamplona, 1985, p. 20.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn63"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn63" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref63" name="_ftn63"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[63]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Peter BURKE, "Reflections on the Historical Revolution in France: The Annales School and British Social History", Review, 1, 3/4, 1978, pp. 147-151; Xavier GIL PUJOL, Recepción de la Escuela de Annales en la historia social anglosajona, Madrid, 1983, p. 35.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn64"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn64" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref64" name="_ftn64"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[64]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> "La historiografía en Inglaterra desde la Segunda Guerra Mundial", pp. 26-28.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn65"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn65" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref65" name="_ftn65"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[65]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Perry ANDERSON, Consideraciones sobre el marxismo occidental, Madrid, 1979 (Londres,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>1976), pp. 126-127; Tras las huellas del materialismo histórico, Madrid, 1986 (Londres, 1983), pp. 33-34, 43.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn66"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn66" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref66" name="_ftn66"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[66]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Pensemos que Annales se fundó en 1929 y Past and Present en 1952, la Apologie pour l'histoire de Bloch se publicó en 1949 y What is history?<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de Carr en 1961...<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn67"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn67" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref67" name="_ftn67"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[67]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Y tanto, Thompson reniega, en 1978, de la historia como ciencia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>prefiriendo su inclusión dentro de las humanidades: estoy dispuesto a admitir que la tentativa de designar la historia como "ciencia" ha sido siempre poco provechosa y fuente de confusiones. Si Marx y, más aún, Engels cayeron a veces en este error, entonces podemos disculparnos, Miseria de la teoría, Barcelona, 1981, p. 68; Perry Anderson contesta acertadamente, apoyándose en la filosofía de la ciencia, en Teoría, política e historia. Un debate con E. P. Thompson, Madrid, 1985 (Londres, 1980), pp. 12-13. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn68"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn68" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref68" name="_ftn68"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[68]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> J. OBELKEVICH, "Past and Present. Marxisme et histoire en Grande-Bretagne depuis la guerre", Le Débat, nº 17, 1981, pp. 106-107, 111. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn69"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn69" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref69" name="_ftn69"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[69]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Al evitar la historia política evitan todo lo esencial<span style="mso-spacerun: yes"> </span>para el desarrollo de la sociedad humana, a pesar de sus pretensiones radicales, Elisabeth FOX, Eugene GENOVESE, "La crisis política de la historia social. La lucha de clases como objeto y como sujeto", Historia Social, 1, 1988, p. 106; otros ven en este marxismo político cierta continuidad de la historiografía tradicional, empirista y pragmática, o dicho de otro modo, el resurgir del componente positivista del paradigma común.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn70"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn70" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref70" name="_ftn70"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[70]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Julián CASANOVA, La historia social y los historiadores, Barcelona, 1991, p. 125; resalta este autor como una segunda generación de historiadores marxistas británicos y norteamericanos quiere tomar el relevo de una historia social que se hace vieja.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn71"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn71" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref71" name="_ftn71"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[71]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> ídem, p. 126.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn72"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn72" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref72" name="_ftn72"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[72]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> “La historia que viene”, Historia a Debate. I. Pasado y futuro, Carlos BARROS (ed.), Santiago de Compostela, 1995. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn73"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn73" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref73" name="_ftn73"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[73]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La miseria del historicismo, Madrid, 1984 (1ª ed., 1944-1945), p. 158. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn74"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn74" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref74" name="_ftn74"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[74]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Barry HINDESS, Paul Q. HIRST, Pre-capitalist modes of production, Londres, 1975, pp. 308-313. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn75"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn75" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref75" name="_ftn75"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[75]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Tendencias de la investigación en las ciencias sociales, Madrid, 1982 (1ª ed., 1970), pp. 47-50.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn76"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn76" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref76" name="_ftn76"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[76]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Jürgen HABERMAS, La reconstrucción del materialismo histórico, Madrid, 1986 (Frankfurt,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>1976), p. 183; la sociología histórica intenta últimamente satisfacer ese objetivo sin que la comunidad de historiadores haya mostrado demasiada receptividad.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn77"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn77" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref77" name="_ftn77"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[77]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Alberto TREBESCHI,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Manual de historia del pensamiento científico, Barcelona, 1977 (Roma, 1975), pp. 280-281.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn78"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn78" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref78" name="_ftn78"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[78]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Obras escogidas, 2, Madrid, 1975, p. 426; El problema de si al pensamiento humano se le puede atribuir una verdad objetiva, no es un problema teórico, sino un problema "práctico". Es en la práctica donde el hombre tiene que demostrar la verdad, es decir, la realidad, ibídem.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn79"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn79" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref79" name="_ftn79"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[79]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>Alan F. CHALMERS, ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, Madrid, 1989 (1ª ed., 1976), pp. 169-171.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn80"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn80" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref80" name="_ftn80"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[80]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> ídem, p. 169.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn81"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn81" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref81" name="_ftn81"></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn82"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn82" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref82" name="_ftn82"></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn83"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn83" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref83" name="_ftn83"></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn84"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn84" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref84" name="_ftn84"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn85"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn85" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref85" name="_ftn85"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn86"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn86" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref86" name="_ftn86"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn87"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn87" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref87" name="_ftn87"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn88"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn88" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref88" name="_ftn88"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn89"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn89" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref89" name="_ftn89"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn90"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn90" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref90" name="_ftn90"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn91"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn91" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref91" name="_ftn91"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn92"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn92" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref92" name="_ftn92"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn93"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn93" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref93" name="_ftn93"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn94"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn94" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref94" name="_ftn94"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn95"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn95" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref95" name="_ftn95"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn96"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn96" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref96" name="_ftn96"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn97"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn97" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref97" name="_ftn97"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn98"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn98" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref98" name="_ftn98"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn99"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn99" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref99" name="_ftn99"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn100"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn100" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref100" name="_ftn100"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn101"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn101" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref101" name="_ftn101"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn102"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn102" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref102" name="_ftn102"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn103"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn103" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref103" name="_ftn103"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn104"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn104" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref104" name="_ftn104"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div></div>SUPAYMARTINCHOhttp://www.blogger.com/profile/03465690663196660599noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3676649392873500305.post-36234832364687971482010-07-25T13:22:00.000-07:002010-07-25T13:29:48.305-07:00HISTORIA Y EL NUEVO PARADIGMA DEL TIEMPO<div class="Section1"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><u><span style="font-family:Tahoma;font-size:180%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 18pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-bidi-font-weight: normal; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">HISTORIA: Fuentes-Tiempo<o:p></o:p></span></span></u></b></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><i style="mso-bidi-font-style: normal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-STYLE: italic; FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-style: normal; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Para el Tema de Fuentes y Formas de Abordar la Historia te proponemos esta lectura tomada de la página web www-had-h.com sobre Historia, a fin de que someta Ud. A su criterio y ampliación de los Enfoques que debemos aplicar en Aula:<o:p></o:p></span></span></i></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 10pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:7;"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 48pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">“</span></span><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:180%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 18pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">EL PARADIGMA COMÚN DE LOS HISTORIADORES DEL SIGLO XX<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: right 451.25pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-tab-count: 1"> </span><b><span style="FONT-WEIGHT: bold">Carlos Barros <o:p></o:p></span></b></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: right 451.25pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-tab-count: 1"> </span>Universidad de Santiago de Compostelas, 2007</span></span><span style="font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Antes de preguntarnos adónde va la historia que hacemos los historiadores habría que pararse a dilucidar de dónde viene<a style="mso-footnote-id: ftn1" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn1" name="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[1]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Más allá y más acá de las grandes escuelas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historiográficas del<span style="mso-spacerun: yes"> </span>siglo XX, nos cuesta reconocer lo qué tuvimos o tenemos en común historiadores de países y especialidades históricas tan dispares, especialmente en tiempos de fragmentaciones e incertidumbres como los presentes. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La actual crisis de identidad de la historia hace, pues, imprescindible un balance finisecular: urge recomponer el acervo común de los historiadores, valorando los éxitos y, sobre todo, los fracasos colectivos, con el fin de comprender el aparente callejón sin salida en que nos encontramos, y de entrar en el siglo XXI rearmados moral y científicamente. En resumen, hay que aplicar el método de la historia a la propia escritura de la historia,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tarea sorprendentemente inusual, y hasta marginal, en el quehacer de los historiadores hasta hace bien poco.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La falta de estudios, reflexiones y debates, sobre historiografía, metodología y teoría de la historia, es precisamente una de las<span style="mso-spacerun: yes"> </span>características del viejo, y hoy cuestionado, paradigma común que contribuyen a explicar tanto las dificultades que tenemos para su explicitación retrospectiva como su reciente caída irreversible. Convertir a los historiadores y sus obras, a las corrientes historiográficas y sus crisis, a los valores y las prácticas de la profesión, en objeto de investigación científica (y de debate), esto es, sabiendo que lo qué se dice no siempre coincide con lo qué se es y con lo qué se hace, contextualizando nuestra problemática, es una necesidad que empieza a tener adecuado reflejo en congresos, revistas y libros, síntoma de una creciente toma de conciencia de los historiadores acerca del punto crítico en que nos encontramos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">De la historia de la ciencia a la historiografía</span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La escasa inteligibilidad de las creencias, las prácticas y la evolución de la ciencia ha sido un problema general hasta que se desarrolló la historia (y la sociología) de la ciencia, que rivaliza con la filosofía de la ciencia en la redefinición del estatus epistemológico del saber científico. La historia de las ciencias sociales y humanas en general, y la historia de la historia en particular, dejarán de ser literatura accesoria en la medida que asuman críticamente los avances de la historia de la ciencia, que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ha constatado hace ya bastante tiempo como los científicos "son poco mejores que los legos en la materia para caracterizar las bases establecidas de su campo, sus problemas y sus métodos aceptados"<a style="mso-footnote-id: ftn2" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn2" name="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[2]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La invisibilidad de los paradigmas compartidos por los historiadores es, por tanto, un problema asimismo compartido con las demás ciencias que Thomas S. Khun<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ha resuelto brillantemente definiendo el concepto de paradigma y poniendo al descubierto el papel central de la comunidad científica en la validadación<span style="mso-spacerun: yes"> </span>del conocimiento científico, cuyos paradigmas no son eternos sino que mudan a través de rupturas revolucionarias, diferenciando -demasiado netamente- los períodos de ciencia normal de los períodos de ciencia extraordinaria: crisis, debate y sustitución de paradigmas.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La aplicación de los descubrimientos de Khun a las ciencias sociales y humanas se infiere de sus propias deudas explicitadas con la historia, la sociología, la psicología social y la epistemología<a style="mso-footnote-id: ftn3" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn3" name="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[3]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, a la hora de estudiar la ciencias naturales -el objeto principal de sus análisis-, de la propia experiencia de la historia de la historiografía, y, en definitiva, de la madurez como ciencia social adquirida por la historia a lo largo de siglo XX: su propia expansión implica la existencia de un vigoroso paradigma común.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Kuhn es un físico que deviene historiador<span style="mso-spacerun: yes"> </span>para tratar de comprender las ciencias de la naturaleza: "Asombrado, me di cuenta de que la historia podía serle útil al filósofo de la ciencia"<a style="mso-footnote-id: ftn4" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn4" name="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[4]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; presume de ser miembro de la Asociación Norteamericana de Historia y no de Filosofía, y de que sus estudiantes desean ser historiadores y no filósofos<a style="mso-footnote-id: ftn5" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn5" name="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[5]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Cuando menos debemos plantearnos devolver a la historia, con intereses, lo que Kuhn aprendió de la historia. A sus críticos asegura Kuhn que ejerce de historiador para saber epistemología<a style="mso-footnote-id: ftn6" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn6" name="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[6]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; obviamente, es un historiador de nuevo tipo que -inclusive respecto de la nueva historia- no desprecia la teoría: considera está su meta final.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En un primer momento, la historia copió de la física clásica, determinista, para ser considerada ciencia, dejando atrás conceptos como el cambio y la subjetividad en el proceso de conocimiento; ahora, la física aprende con Kuhn de la vieja historia (y también de Darwin) que el<span style="mso-spacerun: yes"> </span>desarrollo científico no es acumulativo sino que avanza gracias a "rupturas revolucionarias",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>se busca el paralelismo con las revoluciones históricas para<span style="mso-spacerun: yes"> </span>entender las revoluciones científicas, episodios en los "que un antiguo paradigma<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es reemplazado, completamente o en parte, por otro nuevo e incompatible"<a style="mso-footnote-id: ftn7" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn7" name="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[7]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, y se toma muy en consideración el papel de la mentalidad colectiva en el comportamiento de las comunidades científicas, tanto en los períodos acumulativos de ciencia normal como en tiempos de crisis y muda de paradigmas. Con todo, las influencias externas de los factores sociales y culturales en el devenir de las comunidades científicas (notorias en el caso de las ciencias sociales y humanas) son por regla general desatendidas, aunque no negadas, por Kuhn en sus trabajos, concluyendo que la evolución de las ciencias desarrolladas se da con "relativa independencia del medio social"<a style="mso-footnote-id: ftn8" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn8" name="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[8]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Su gran contribución es poner de relieve el rol de las comunidades científicas, por un lado,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y de las revoluciones paradigmáticas, por<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el otro, el contexto y la sincronía debemos añadirlos nosotros, los historiadores generales de la sociedad y de la mentalidad. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-spacerun: yes"> </span><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Para reconstruir una historia de la ciencia que no sea lineal ni acumulativa,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Kuhn se sirve de un concepto narrativo de la historia, pero rechaza la mera crónica y resalta su naturaleza explicativa ("mostrar no únicamente hechos sino también las conexiones que hay entre ellos"), incluso no descarta<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la existencia de leyes de conducta social aplicables a la historia, aunque éstas "no son esenciales para su capacidad explicativa"; a diferencia de la física que cuando se empieza a escribir ya se acabó el proceso de investigación, para la historia -según Kuhn- es fundamental<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el momento de la narración, que forma parte de la investigación<a style="mso-footnote-id: ftn9" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn9" name="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[9]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Sin embargo, el paradigma dominante, en los años 60 y 70, entre los historiadores, no era el narrativo, sino el estructural-funcional, la innovación que propone Kuhn subvierte, pues, tanto al concepto establecido de historia como al concepto de ciencia en general. Por supuesto, no cabe confundir la historia narrativa con ambiciones explicativas y epistemológicas de Kuhn con el conocido enfoque positivista de "examinar textos, extraer de ellos los hechos pertinentes, y relatarlos con gracia literaria, más o menos en orden cronológico", idea decrépita de la historia que "no tomaba muy en serio" nuestro historiador de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ciencia<a style="mso-footnote-id: ftn10" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn10" name="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[10]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Conque la historia narrativa-explicativa de Kuhn pertenece más al futuro que al pasado de nuestra disciplina, y viene a confluir con los esfuerzos de otros filósofos (Ricoeur) e historiadores (Lefebvre, Topolsky) por dar a luz una nueva historia narrativa.<b><span style="FONT-WEIGHT: bold"><o:p></o:p></span></b></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Nociones de paradigma</span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La palabra paradigma tiene un doble sentido para Kuhn, el específico de ejemplo y otro más genérico -y original- que se refiere a los compromisos compartidos por una comunidad científica dada<a style="mso-footnote-id: ftn11" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn11" name="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[11]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Se ha ido imponiendo la segunda acepción sobre la significación primigia y literal que asimila paradigma a modelo y ejemplo (como las conjugaciones estandar de los verbos regulares). El intento del propio autor, en 1969, de sustituir el sentido amplio de paradigma por la noción de matriz disciplinar<a style="mso-footnote-id: ftn12" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn12" name="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[12]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, para evitar confusiones y recoger el carácter plural de los elementos teóricos, metodológicos y normativos que gozan del consenso de los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>especialistas, no ha tenido éxito porque lo revolucionario de la aportación de Kuhn está precisamente en la amplitud con que aplica el término paradigma, a la vez matriz disciplinar y referencia ejemplar. Lo más claro es singularizar con el adjetivo “común” el paradigma plural -los paradigmas compartidos- que asume, más o menos explícitamente, la mayoría de los miembros de una especialidad profesional, científica.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Se sobreentiende entonces que el paradigma común, general, de una<span style="mso-spacerun: yes"> </span>comunidad científica contiene por su parte paradigmas particulares relacionados entre sí, siendo muy importantes los modelos-ejemplares, realizaciones científicas que ofrecen soluciones a problemas concretos y que son aceptados universalmente (como el péndulo de Foucault para demostrar el movimiento de la tierra); los paradigmas-ejemplos actúan por semejanza y emulación, y son fundamentales en la enseñanza de una disciplina y en la iniciación a la investigación. Los modelos ejemplares compartidos en historia vienen a ser las obras clásicas de cada disciplina, subdisciplina o temática, si bien tendrían menos importancia que la resolución de problemas-tipo en física, por ser más abundantes entre los historiadores profesionales las reglas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>compartidas<a style="mso-footnote-id: ftn13" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn13" name="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[13]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En todos los casos, "es la posesión de un paradigma común lo que constituye a un grupo de personas en una comunidad científica, grupo que de otro modo estaría formado por miembros inconexos"<a style="mso-footnote-id: ftn14" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn14" name="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[14]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Como cada científico no puede construir su<span style="mso-spacerun: yes"> </span>campo de actuación desde los cimientos: sin paradigmas consensuados no hay verdaderamente ciencia como obra colectiva. El uso del concepto de paradigma según Kuhn se está generalizando en los últimos años del siglo, en las ciencias naturales y sociales,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en los ambientes académicos y también en el lenguaje culto de algunos medios de comunicación.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Una comunidad científica está constituída por aquellos profesionales que práctican una especialidad, han recibido parecida educación y leído los mismos libros, enseñan colegiadamente a sus sucesores, mantienen cierta comunicación interna a través de sociedades, congresos, revistas y otras vías menos formales, sobre la base de una relativa -por su diversidad- pero efectiva unanimidad de juicios sobre el oficio<a style="mso-footnote-id: ftn15" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn15" name="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[15]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Para Kuhn los miembros de una comunidad científica determinada proporcionan "el único auditorio y el único juez a los trabajos de dicha comunidad"<a style="mso-footnote-id: ftn16" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn16" name="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[16]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Los paradigmas compartidos lo son de forma más tácita que explícita, más práctica que teórica; no están especificados con toda precisión ni, por descontado, exentos de desacuerdos y conflictos internos; se trata de creencias aceptadas (su estabilidad nos faculta para hablar de valores) que permiten a los miembros de la comunidad seleccionar, evaluar, criticar e interpretar; sus elementos provienen tanto de la teoría como de la práctica,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la propia disciplina como de otras, del conocimiento científico como del conocimiento corriente, etc<a style="mso-footnote-id: ftn17" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn17" name="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[17]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Estos valores comunes a toda una especialidad científica no son idénticos de una comunidad a otra, de una época a otra<a style="mso-footnote-id: ftn18" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn18" name="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[18]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, tienen su propia especificidad e historia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>que hay que examinar a fin de superar el síndrome académico del compartimento: la ilusión etnocéntrica -cuando no egocéntrica- de que no hay nada más allá de la torre de marfil de la escuela, del área de conocimiento, de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>línea o del grupo de investigación, del "yo" particular, como si fuera del propio -y seguro- ámbito de actuación todo fuese discrepancia, confusión, eclécticismo... El reconocimiento explícito de la existencia de activos paradigmas compartidos que son fueron -y en algún sentido aún son-, objetivamente, más importantes que la pertenencia a una determinada escuela, especialidad, tradición nacional, filosofía<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o ideología política, es hoy un ejercicio de modestia, intelectual y científica, que tenemos de practicar los historiadores<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Las comunidades científicas no están aisladas entre sí, mantienen relaciones de inclusión e interdependencia: los historiadores contemporáneos se consideran parte de los científicos sociales, y éstos a su vez de los científicos en general (comandados por las ciencias de la naturaleza). El paradigma imperante en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>las ciencias naturales condiciona el paradigma de las ciencias sociales y humanas, que a su vez sobredetermina el paradigma común de los historiadores. Las líneas de influencia actúan también -cada vez más- en sentido contrario<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(la historia y la física: Kuhn, por ejemplo).<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La existencia de un paradigma común no implica, ordinariamente,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>una teoría común. Sobre las teorías dice Kuhn: "tales construciones tradicionales son, a la vez, demasiado ricas y demasiado pobres para representar lo que los científicos tienen in mente cuando hablan de su adhesión a una teoría particular"<a style="mso-footnote-id: ftn19" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn19" name="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[19]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; y, además. pocas ciencias sociales disponen de una teoría bien articulada y ampliamente aceptada<a style="mso-footnote-id: ftn20" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn20" name="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[20]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La teoría marxista de la historia ha sido, sin duda, la más admitida entre los historiadores del siglo XX, pero sería excesivo, y faltar a la verdad, considerarla la teoría común de algo tan amplio como los <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, el materialismo histórico y el neopositivismo, las tres tradiciones que han convergido en la segunda posguerra para formar nuestro paradigma común diverso y plural. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los valores pueden ser compartidos por hombres que difieren en su aplicación;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el paradigma común comporta una grado de tolerancia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>hacia la desviación individual y colectiva<a style="mso-footnote-id: ftn21" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn21" name="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[21]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la coincidencia en aspectos principales de cómo entender el oficio no es, por consiguiente, lo mismo que la identidad de criterios<a style="mso-footnote-id: ftn22" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn22" name="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[22]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; en suma, la diversidad es la norma y no la excepción de un paradigma científico realmente operativo, porque la ciencia normal no es una empresa única, monolítica y unificada: "viendo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>todos los campos al mismo tiempo, parece más bien una estructura desvencijada con muy poca coherencia entre sus diversas partes"<a style="mso-footnote-id: ftn23" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn23" name="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[23]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Esta flexibilidad paradigmática no es un invento de Kuhn, resulta de cualquier aproximación sociológico-histórica a las comunidades científicas reales, las cuales no se rigen tanto por reglas y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>teorías rígidas como por paradigmas compartidos que, ciertamente, han de guardar el grado de coherencia y compatibilidad suficientes como para garantizar un marco común y eficaz de trabajo, que asegure que las inevitables polémicas no efectarán a la práctica en períodos de ciencia normal<a style="mso-footnote-id: ftn24" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn24" name="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[24]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La historia y la sociología de la ciencia han echado abajo, en consecuencia, esa falsa y simplificadora alternativa, tan corriente, de rigidez teórica o eclecticismo vulgar. Bien entendido que la unidad, flexibilidad y diversidad detectadas no significan debilidad: no hay más que ver lo mucho que les cuesta a los científicos abandonar sus creencias paradigmáticas. Resumiendo, la existencia de un paradigma común no presupone una única lectura: "puede, por consiguiente, determinar simultáneamente varias tradiciones de ciencia normal que, sin ser coextensivas, coinciden"<a style="mso-footnote-id: ftn25" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn25" name="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[25]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Comprenderlo es aprender a pensar de otra manera, es dejar de engañarnos a nosotros mismos, es rebasar una extendida “falsa conciencia” sobre cómo funciona verderamente nuestra disciplina.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Nuestro territorio común<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El contenido complejo de unidad-pluralidad de la noción de paradigma, ¿cómo se aplica a la historia? Si consultamos las memorias de las oposiciones a profesores numerarios encontraremos, usualmente, referencias conjuntas tanto a la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> como al materialismo histórico -con la oportuna muestra de respeto positivista por las fuentes-, citas rituales a significativos autores y obras, pretendiendo con frecuencia el concursante cierta diversidad que satisfaga al previsible variado tribunal fruto del sorteo correspondiente. Una manera, pues, de acceder al paradigma común de los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historiadores son estos proyectos docentes. Pero el enseñante fue antes enseñado y aprendió los fundamentos de la disciplina en libros de texto<a style="mso-footnote-id: ftn26" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn26" name="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[26]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, clases magistrales, lecturas obligatorias, seminarios, clases prácticas. Vocabulario de la disciplina, frases del tipo "la función del historiador no es juzgar los hechos históricos", reconocimiento de los profesionales más aceptados y de las investigaciones y síntesis consideradas maestras, calificación negativa o positiva de una interpretación, tema<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o método de investigación: todo ello se aprende en la facultades de historia, dentro<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y fuera de las aulas. El paradigma subyacente se refleja en los programas de las asignaturas y en sus manuales de apoyo: todos bastante parecidos. Los profesores difunden y defienden en las clases el paradigma<span style="mso-spacerun: yes"> </span>establecido, aún en tiempos de crisis, más allá incluso de su opinión personal , que si acaso se refleja más en la originalidad sus trabajos de investigación, y ello no siempre. Las múltiples traduciones de obras de síntesis y de estudios monográficos (mayoritariamente del francés y del inglés) han unificado a lo largo de los años el<span style="mso-spacerun: yes"> </span>territorio común, nacional e internacional, de los historiadores alrededor (pero no sólo) de las principales escuelas y tradiciones. Con los escasos pero cruciales artículos o libros que tratan de<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historiografía, metodología y teoría de la historia (la filosofía de la historia viene siendo, a pesar de todo, más dedicación de filósofos que de historiadores), como la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Apologie pour l'Histoire ou Métier d'historien</span></i> de Marc Bloch (París, 1949) o <i><span style="FONT-STYLE: italic">What is history?</span></i> de Edward H. Carr (Londres, 1961), reeditados una y otra vez en los idiomas principales de Occidente, se completan los mecanismos de homogenización y difusión del paradigma común de los historiadores del siglo XX, que, insistimos, es dado a conocer más a<span style="mso-spacerun: yes"> </span>través<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de sus realizaciones prácticas que teóricamente, lo cual dificulta sobremanera su identificación pero no así su eficacia ejemplarizante y homologadora.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En los manuales de historia dirigidos a los estudiantes, y demás libros-síntesis<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de historia, el paradigma común está implícito, se muestra en ellos la obra final no las herramientas utilizadas, porque no se habla de conceptos, métodos y valores historiográficos, por consiguiente no suele haber referencias a las revoluciones historiográficas, ¿con el objetivo de que la historia de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>historia parezca lineal-acumulativa, como denuncia Kuhn para las ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>naturales?<a style="mso-footnote-id: ftn27" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn27" name="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[27]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> Si bien la historía del siglo XX participa del paradigma ilustrado de una ciencia acumulativa que progresa linealmente, los textos de reflexión historiográfica tienden a lo contrario: destacan los cortes historiográficos y disimulan el hilo conductor,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la continuidad sea diacrónica sea sincrónica entre las diferentes escuelas, la existencia en definitiva de un patrimonio común<a style="mso-footnote-id: ftn28" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn28" name="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[28]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. De ahí la falta de precedentes, y las dificultades con que nos encontramos, para la reconstrucción que queremos -sobre nuevas bases- de un activo largamente compartido, lo que denominamos usualmente como la <b><span style="FONT-WEIGHT: bold">ciencia de la historia</span></b>, la <b><span style="FONT-WEIGHT: bold">historia científica</span></b>,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la <b><span style="FONT-WEIGHT: bold"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>historia como ciencia social</span></b>, el paradigma establecido en los medios profesionales y académicos de los países occidentales desde mediados del siglo XX, que, dentro de cinco años, será ya el paradigma común de los historiadores del “siglo pasado”.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La revolución historiográfica del siglo XX<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La revolución historiográfica del siglo XX derrocó, en buena medida, de su pedestal a la historia heredada del siglo XIX: narrativa, acontecimental, política, biográfica; positivista,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>descriptiva, historizante; historia desde arriba, superficial, se dijo. Impuso cierta hegemonía conjunta de la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y del materialismo histórico<a style="mso-footnote-id: ftn29" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn29" name="_ftnref29"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[29]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, marginando pero no eliminando a la vieja historia<a style="mso-footnote-id: ftn30" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn30" name="_ftnref30"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[30]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Estableció un paradigma común y diverso que participaba, no siempre conscientemente, y sacaba su fuerza e inspiración filosófica, de un concepto objetivista de la ciencia, relanzado en esa época, lo cual facilitó a su vez la continuidad directa<a style="mso-footnote-id: ftn31" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn31" name="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[31]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y, más aún, indirecta del positivismo, influencia difusa y ciertamente ambigua pero mucho más aceptada en la práctica por los nuevos historiadores de lo que parece y, sobre todo, de lo que se dice<a style="mso-footnote-id: ftn32" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn32" name="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[32]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. ¿Cómo se explica si no la facilidad con que han retornado en la última década los géneros historiográficos tradicionales? El empirismo no es sólo una peculiaridad anglosajona, es una tendencia general de la ciencia histórica, si lo contrastamos con la preocupación por la teoría de la sociología (desde Comte hasta los sociólogos históricos pasando por Weber), la antropología<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(Claude<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Lévi-Strauss) o incluso la psicología (Jean Piaget). El desinterés hacia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la teoría y la preferencia por la inducción no es tampoco una particularidad de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i><a style="mso-footnote-id: ftn33" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn33" name="_ftnref33"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[33]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> (causa pero también efecto de una revolución paradigmática que encontró obstáculos en su camino), sino un mínimo denominador común de los historiadores de profesión<a style="mso-footnote-id: ftn34" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn34" name="_ftnref34"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[34]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Sin reconocer este trasfondo positivista, inductivista y objetivista, no entenderíamos bien los fracasos y las limitaciones del paradigma conjunto <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>-marxismo y no valoraríamos justamente sus éxitos. Además, ¿no forman parte el positivismo, el materialismo histórico y la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> de un mismo proyecto progresista de la historia que empieza con la Ilustración?<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Es la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>contigüidad de los tres paradigmas lo que ha facilitado que funcionen como vasos comunicantes (y sus diferencias lo que ha posibilitado el trasvase de valores, hasta una situación de equilibrio).<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Lo que a fin de siglo contemplamos justamente sólo como una victoria más bien parcial del primer gran paradigma común de los historiadores, constituídos en comunidad científica<a style="mso-footnote-id: ftn35" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn35" name="_ftnref35"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[35]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, fue en realidad un paso de gigante respecto a la situación precedente, decimonónica, cuando rivalizan sin ponerse de acuerdo historiográficamente el positivismo y el romanticismo nacionalista, el materialismo y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el idealismo, los aficionados y los primeros profesionales de la historia<a style="mso-footnote-id: ftn36" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn36" name="_ftnref36"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[36]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Tiraríamos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>piedras contra nuestro tejado si no valoráramos la revolución científica que supuso el auge de la nueva historia<a style="mso-footnote-id: ftn37" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn37" name="_ftnref37"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[37]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. A partir del fin de la II Guerra Mundial, la historia alcanzó su mayoría de edad como disciplina académica, concluyó su proceso de profesionalización, se sitúo entre las ciencias sociales en un lugar preeminente,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>ganó un extraordinario reconocimiento público a caballo del optimismo de la época hacia el progreso técnológico y económico y la transformación social subsiguiente, liberó<span style="mso-spacerun: yes"> </span>grandes energías que hicieron crecer -hasta el día de hoy- la investigación histórica sobre la base de una alta valoración de la innovación temática y metodológica. Se puede decir incluso que la nueva historia que hemos practicado, si hoy agoniza, es por el éxito alcanzado. Su herencia es incalculable. No sabemos que sería más grave: dilapidar el patrimonio heredado haciendo tabla rasa, o negar como avestruces la crisis irreversible del paradigma común de la historiografía del siglo XX.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Estamos convencido de que ambos riesgos son evitables si nos habituamos a pensar de manera renovada, esto es, compleja.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Hegemonía conjunta y limitada<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">De suerte que el paradigma común plural de los historiadores de la segunda mitad del siglo XX tiene tres componentes, simultanea y relativamente, paradigmas rivales: escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, marxismo y neopositivismo<a style="mso-footnote-id: ftn38" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn38" name="_ftnref38"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[38]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La hegemonía conjunta de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y el materialismo histórico, siendo cierta<a style="mso-footnote-id: ftn39" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn39" name="_ftnref39"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[39]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, hay que naturalmente relativizarla bastante, ocupa el centro del escenario, pero no todo el escenario, su mediatización por un empirismo superviviente, amoldado magníficamente a las nuevas circunstancias, contradice de tal modo las intenciones antipositivistas de las dos grandes escuelas tendencialmente dominantes en el mundo, que sería un craso error no considerar su presencia, no siempre en la retaguardia de la profesión. Los valores compartidos en cuanto a novedades temáticas, metodológicas y teóricas son proveídos por <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y el marxismo, por este orden; la contribución neopositivista tiene más que ver con el concepto general vigente de ciencia histórica y con el enorme prestigio que siguió teniendo el empirismo en la práctica docente e investigadora de todos los historiadores. El positivismo forma parte del consenso historiográfico actual gracias a esa parte inductivista que existe en todos nosotros y que nos lleva a decir, verbigracia, que lo que hay son “buenos y malos” historiadores. El propio concepto de paradigma común que usamos nos remite más a la práctica de la profesión que a su teoría, y en ese terreno es difícil prescindir de la dosis<span style="mso-spacerun: yes"> </span>habitual de positivismo que, concentrado en técnicas y métodos, lo hemos visto, se adapta flexiblemente a paradigmas y teorías diversos, justamente por su desdén por los compromisos paradigmáticos y las teorías. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los maestros de los jóvenes historiadores de los años 60 (y de los años 70 en España y en otros países) fueron historiadores tradicionales y positivistas que inculcaron en sus discípulos, y éstos a los suyos (a la manera de antiquísima reprodución jerárquica del saber académico) el gusto por la erudición, la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>creencia en la imparcialidad del historiador, el recelo hacia las teorías y filosofías de la historia<a style="mso-footnote-id: ftn40" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn40" name="_ftnref40"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[40]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Todavía hoy, ¿cuántas veces oímos en las lecturas de tesis a miembros del<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tribunal de filiación <i><span style="FONT-STYLE: italic">annaliste</span></i>, e incluso marxista, criticar al doctorando por carencias en las fuentes y la bibliografía utilizadas, exigiendo erudición por encima incluso de originalidad y innovación, interpretación e historia-problema, con lo cual se deforma el significado verdadero de una "tesis"? La aportación del positivismo al paradigma historiográfico del siglo XX está en el interés por los archivos y las llamadas ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>auxiliares de la historia<a style="mso-footnote-id: ftn41" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn41" name="_ftnref41"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[41]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; por las fuentes y la crítica de las fuentes; por los datos y los hechos; por los casos y el análisis; por las técnicas y la especialización; y, además, el positivismo ha conferido legitimación académica a la nueva historia.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>No sólo el marxismo, también <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> tiene un origen marginal respecto del poder universitario, ¿habrían<span style="mso-spacerun: yes"> </span>podido trasformarse ambos movimientos en escuelas hegemónicas en las universidades de muchos países sin la colaboración<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tácita de los sectores tradicionales del establecimiento académico? El academicismo, la pertenencia a la corporación universitaria<span style="mso-spacerun: yes"> </span>supone actitudes, jerarquías y rituales, que son parte de los valores compartidos por los historiadores<a style="mso-footnote-id: ftn42" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn42" name="_ftnref42"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[42]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, más allá de escuelas e incluso ideologías<a style="mso-footnote-id: ftn43" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn43" name="_ftnref43"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[43]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El equilibrio paradigmático entre las tres corrientes historiográficas citadas implica influencias, reconocimientos y concesiones<span style="mso-spacerun: yes"> </span>mutuas que raramente se explicitan. Pero son normales, hasta los años 70, manifestaciones favorables de los historiadores de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> hacia el materialismo histórico<a style="mso-footnote-id: ftn44" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn44" name="_ftnref44"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[44]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, y de marxistas franceses<a style="mso-footnote-id: ftn45" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn45" name="_ftnref45"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[45]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> e ingleses<a style="mso-footnote-id: ftn46" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn46" name="_ftnref46"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[46]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> hacia <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>. De hecho ambas escuelas se muestran en esos tiempos compatibles<a style="mso-footnote-id: ftn47" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn47" name="_ftnref47"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[47]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y complementarias. <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i><span style="mso-spacerun: yes"> </span>por ejemplo se ha interesado más por la metodología, las estructuras y la historia medieval y moderna,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el materialismo histórico por la teoría, las revoluciones y la historia contemporánea. <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> ha influído mayormente en los países del sur de Europa y la historiografía marxista en el norte<a style="mso-footnote-id: ftn48" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn48" name="_ftnref48"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[48]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. El lazo más sólido entre los historiadores de ambas tendencias es, sin duda alguna, la oposición frontal a la vieja historia, positivista y conservadora<a style="mso-footnote-id: ftn49" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn49" name="_ftnref49"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[49]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La concesión mayor de los historiadores empiristas, que admitieron el predominio público de las grandes escuelas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>sin dejar de practicar una historia clásica y erudita (habiendo cambiado muchos de ellos, eso sí, la historia política y acontecimental por la historia económica y social), es no arremeter contra el marxismo, cosa que sin embargo si han<span style="mso-spacerun: yes"> </span>hecho lo filósofos neopositivistas como Popper.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La interconexión de los tres paradigmas-tradiciones entraña que, como el todo está en cada parte, cada uno de ellos interioriza, adapta y representa, a su modo, el paradigma común.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Ahora bien, es obligado advertir la mayor contribución de la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> al acervo común de los historiadores<span style="mso-spacerun: yes"> </span>occidentales de los años 50 y 60<a style="mso-footnote-id: ftn50" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn50" name="_ftnref50"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[50]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, que corresponden con la generación de los segundos <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> liderada por Fernand Braudel, que culmina los esfuerzos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de innovación y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>rupturas de Marc Bloch y Lucien Febvre, en el período entreguerras, con la historia tradicional. Francia va a ser el centro de la revolución historiográfica del siglo XX por la radicalidad, para bien y para mal<a style="mso-footnote-id: ftn51" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn51" name="_ftnref51"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[51]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, sin parangón en otros países, con que combate y arrincona<span style="mso-spacerun: yes"> </span>a la vieja historia historizante<a style="mso-footnote-id: ftn52" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn52" name="_ftnref52"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[52]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Ni siquiera nuestra historiografía marxista fue tan dura y neta a la hora de cambiar paradigmas: siguió cultivando y/o aceptando, por ejemplo, una historia política que <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> negaba por principio<a style="mso-footnote-id: ftn53" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn53" name="_ftnref53"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[53]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La centralidad de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (a través de sus enfoques innovadores) en el paradigma historiográfico dominante facilita y vertebra la diversidad de éste, desde el neopositivismo al marxismo estructural. Con todo, en cada país la convergencia historiografíca se produjo de forma distinta: en Gran Bretaña el rol vertebrador de la nueva historia acabó por corresponder a la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>nueva historiografía marxista.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Pierre Vilar decía, en 1967, que después de cincuenta años de rechazo "la investigación histórica va en el sentido en que Marx la había encauzado", gracias a los historiadores como Labrousse<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y otros, imbuidos por el pensamiento de Marx aunque no siempre lo proclamen<a style="mso-footnote-id: ftn54" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn54" name="_ftnref54"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[54]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. ¿Se<span style="mso-spacerun: yes"> </span>puede generalizar este marxismo tácito a toda la escuela de los primeros y, sobre todo, de los segundos<span style="mso-spacerun: yes"> </span><i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>? La respuesta es sí en el sentido<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de que los nuevos historiadores franceses consideran -la mayoría lo siguen sosteniendo hoy- que han asumido las enseñanzas científicamente válidas del materialismo histórico. Es un lugar común entre los historiadores contemporáneos, incluso entre algunos tenidos por conservadores, admitir la contribución del materialismo histórico a la construcción de la historia científica sin por ello considerarse políticamente marxistas. Es la prueba más evidente del componente marxista del paradigma común. El prestigio profesional de los historiadores marxistas corrobora el sentimiento general de estar en el mismo barco, aunque se investigue sobre distintos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>temas y con enfoques<span style="mso-spacerun: yes"> </span>a menudo matizadamente diversos. La admisión del materialismo histórico en la academia historiográfica, donde ocupó y ocupa posiciones de poder en absoluto desdeñables (lo que obliga a tenerlo en cuenta científicamente), subraya la autonomía de la ciencia respecto de la política<a style="mso-footnote-id: ftn55" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn55" name="_ftnref55"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[55]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La pura verdad es que gran parte de<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la difusión de los conceptos marxistas alcanzada en nuestras universidades es indirecta, consecuencia de<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la coparticipación de la teoría y la práctica materialista de la historia en el paradigma común<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de las ciencias sociales y humanas; en contrapartida, el marxismo confiere credibilidad progresista al conjunto hegemónico, del mismo modo que <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> proporciona el prestigio de la renovación y los historiadores positivistas la imagen académica, sobre todo en el momento de acceder al <i><span style="FONT-STYLE: italic">establishment</span></i> los nuevos historiadores de la economía y de la sociedad, en los años 60 y 70<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La historiografía española se caracteriza por no haber desarrollado una<span style="mso-spacerun: yes"> </span>escuela propia, y por una recepción tardía<a style="mso-footnote-id: ftn56" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn56" name="_ftnref56"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[56]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> de la renovación historiografíca del siglo XX a causa del paréntesis franquista y de la consabida inercia académica, es por ello nuestro país una excelente ilustración del triple origen del paradima común implantado en los años 60 y 70, entre una y dos décadas después que Francia. A lo largo de 1975 un grupo de historiadores jóvenes, y menos jóvenes, escriben sobre la situación y perspectivas de la historia, en el <i><span style="FONT-STYLE: italic">Boletín Informativo de la Fundación Juan March</span></i>, delimitando claramente las tres contribuciones que protagonizan, por activa o por pasiva, la renovación historiográfica<a style="mso-footnote-id: ftn57" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn57" name="_ftnref57"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[57]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>: <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (Antonio Eiras Roel, José Ángel García de Cortázar),<span style="mso-spacerun: yes"> </span>marxismo (Juan José Carreras, Antonio Elorza) e historiadores tradicionales (Luis Suárez, José María Jover) que, en los textos que aportan<a style="mso-footnote-id: ftn58" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn58" name="_ftnref58"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[58]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, muestran cierto respeto y apertura hacia las dos corrientes internacionales de vanguardia . Con el paso de los años, a pesar de la crisis del marxismo, el materialismo histórico ha mantenido su influencia en el campo de la historia, al contrario de lo que sucedió con sociólogos, filósofos, economistas y politicólogos: "los historiadores siguen por lo general considerando las tesis principales del materialismo histórico como una buena herramienta metodológica"<a style="mso-footnote-id: ftn59" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn59" name="_ftnref59"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[59]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Dicho en España -en 1991-<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por un filósofo, parece excesiva esta afirmación en términos absolutos pero si es verdadera<a style="mso-footnote-id: ftn60" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn60" name="_ftnref60"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[60]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> comparativamente, cabe preguntarse el porqué. La continuidad hasta el presente del mentado pardigma común tripartito como referencia historiográfica básica, a pesar de la fragmentación y crisis de la disciplina, es una parte esencial de la respuesta<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Mientras el epicentro renovador francés se consolida, en la década que sigue a la II Guerra Mundial<a style="mso-footnote-id: ftn61" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn61" name="_ftnref61"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[61]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, en el mundo anglosajón, y concretamente en Inglaterra sigue campando por sus respetos la vieja historia política<a style="mso-footnote-id: ftn62" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn62" name="_ftnref62"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[62]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Hasta los años 60 y 70 no se estabiliza, frente al positivismo dominante (que inclusive se agudiza desde 1900) y con la ayuda de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, una historia social<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de orientación marxista<a style="mso-footnote-id: ftn63" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn63" name="_ftnref63"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[63]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, si bien Peter Burke -en 1984- reconoce que todavía, a pesar del ascenso de la nueva historia económica, social y cultural, la historia política es el sector "más densamente poblado", comenzando a integrarse en la nueva historia al desarrollar precozmente una historia social de la política, una nueva historia política<a style="mso-footnote-id: ftn64" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn64" name="_ftnref64"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[64]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Habrá que esperar hasta finales de los años 70 para ver como la historia social anglosajona irradia su influjo internacional, al relevar al marxismo (estructuralista) en decadencia en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Francia y en los países latinos<a style="mso-footnote-id: ftn65" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn65" name="_ftnref65"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[65]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. El problema de los años 80 es la creciente debilidad del paradigma común, contestado interna (incremento multilateral de la rivalidad entre los tres componentes) y externamente, en este contexto, el fruto brillante (verbigracia, las obras de Thompson) pero<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tardío<a style="mso-footnote-id: ftn66" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn66" name="_ftnref66"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[66]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> de la historiografía marxista anglosajona no pudo imponerse y suplir el reflujo de la influencia de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>también acabó afectándole<a style="mso-footnote-id: ftn67" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn67" name="_ftnref67"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[67]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>), y menos en el ambiente desfavorable de los años 80 (neoconservadurismo, retroceso de las humanidades). La historia social inglesa, y norteamericana, maduró demasiado tarde para el viejo paradigma del siglo XX (en cuyo seno se desarrolló),<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y demasiado pronto para enlazar con el nuevo paradigma hoy en formación. El retraso, y tal vez la moderación, en la ruptura con la historia tradicional ayudan a entender que la historia social angloamericana no fuera capaz de ofrecer nuevas y estables soluciones a los problemas finiseculares, recomponiendo el paradigma común. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Al igual que <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, sufre la historia social anglosajona (sobre todo <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past and Present), </span></i>desde finales de los años 70, las preceptivas críticas cruzadas, también desde el marxismo: por perder el espíritu innovador, mostrándose conservadora ante la historia de la familia, la historia de las mujeres, la historia oral...<a style="mso-footnote-id: ftn68" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn68" name="_ftnref68"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[68]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por abandonar la historia política<a style="mso-footnote-id: ftn69" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn69" name="_ftnref69"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[69]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, los enfoques cualitativos y la historia-problema<a style="mso-footnote-id: ftn70" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn70" name="_ftnref70"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[70]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; por ser débiles ante la tradición <i><span style="FONT-STYLE: italic">whig</span></i> de la historiografía británica, moralista liberal<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y positivista<a style="mso-footnote-id: ftn71" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn71" name="_ftnref71"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[71]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Tomando en consideranción éstas y otras críticas, a los movimientos que han nucleado tanto <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past and Present</span></i> como <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, en total al paradigma común, y con pretensiones siempre constructivas, hemos esbozado ya en otro lugar nuestra alternativa<a style="mso-footnote-id: ftn72" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn72" name="_ftnref72"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[72]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Escisión objeto/sujeto</span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La revolución historiográfica del siglo XX se planteó -y ciertamente lo logró, ya veremos a que precio- que la historia fuese admitida entre las ciencias sociales, que al mismo tiempo, desde Comte y pese a Kant, sacaban su cientificidad de las ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>naturales, bajo el viejo criterio de la unidad del método científico. Este esfuerzo por la homologación científica de la historia con la sociología, la economía y demás nuevas ciencias sociales, encontró feroces resistencias de filósofos y pensadores que querían representar a las nuevas disciplinas, desde Karl R. Popper<a style="mso-footnote-id: ftn73" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn73" name="_ftnref73"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[73]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> hasta Claude Lévi-Strauss<a style="mso-footnote-id: ftn74" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn74" name="_ftnref74"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[74]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> pasando por Jean Piaget<a style="mso-footnote-id: ftn75" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn75" name="_ftnref75"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[75]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, que los nuevos historiadores conjuraron<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tratando de parecerse lo más<span style="mso-spacerun: yes"> </span>posible a las ciencias sociales y, en último término, a las añejas ciencias naturales, potenciando una "imparcialidad" objetivista y centrando las escasas reflexiones en la metodología, campo de juego preferido del positivismo. Se perdió así la ocasión de representar "un correctivo benéfico frente al provincialismo regional, temporal y objetivo de la investigación social dominante"<a style="mso-footnote-id: ftn76" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn76" name="_ftnref76"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[76]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Paradójicamente,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Kuhn tiene que aplicar la historia para "despositivizar" la filosofía de las ciencias<span style="mso-spacerun: yes"> </span>naturales, propiciando de este modo un cambio de paradigmas que ha llegado a las ciencias sociales y a la propia historia, al menos tal es nuestra intención.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En el camino que va del inductivismo ingenuo de Newton y Galileo a la ciencia positiva de Augusto Comte, hemos dejado atrás la teología y la metafísica, la superstición y el dogmatismo, como formas de conocer “auténticamente” el mundo objetivo, aquello que existe fuera de nosotros mismos. No es poca cosa. Para lograr esta meta prioritaria, la ciencia moderna e ilustrada -antes de convertirse a su vez en dogmatismo laico, cientifista<a style="mso-footnote-id: ftn77" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn77" name="_ftnref77"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[77]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>-, para conocer los hechos "tal como sucedieron" -diría el gran maestro de los historiadores positivistas, Ranke- sin acudir a lo sobrenatural, ha eliminado de un modo u otro el sujeto, y no sólo el sujeto transcendente, también el sujeto humano. A los científicos de los siglos XVII-XIX sería anacrónico pedirles más: la ciencia tenía que pasar por su fase objetivista depuradora. Ahora bien, ¿no se ha prolongado demasiado este concepto tradicional de ciencia a lo largo del siglo XX? ¿No es absurdo que la historia siga fiel -o infiel según se mire- al concepto mecanicista y positivista de la ciencia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>a finales del siglo XX?<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La ciencia occidental al afirmar que los objetos (inmutables, autosuficientes) existen<span style="mso-spacerun: yes"> </span>independientemente del sujeto (que perturba e induce a error), hizo posible la observación de la naturaleza y su explicación mediante la experimentación y la verificación, dió lugar a avances colosales del conocimiento humano.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>El divorcio cartesiano entre el saber objetivo y el saber subjetivo genera dos maneras, en su momento irreconciliables, de pensar la modernidad: materialismo pasivo e idealismo activo. Sabemos que el objeto y el sujeto son indisociables, pero la ciencia racionalista nos obliga a separar y eligir: o bien ciencia objetivista, o bien filosofía subjetivista<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(en historiografía, romanticismo en el siglo XIX y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>presentismo en el siglo XX). Pensar juntamente objeto y sujeto requiere un giro de 180º en nuestro concepto de ciencia. Esto es, una radical puesta al día que mire a la nueva física, pero que también deshaga el camino andado y vuelva a reflexionar sobre las tesis de Marx sobre Feuerbach, donde se critica el materialismo “que sólo concibe el objeto, la realidad, la sensorialidad, bajo la forma de <i><span style="FONT-STYLE: italic">objeto</span></i> o de <i><span style="FONT-STYLE: italic">contemplación</span></i>, pero no como <i><span style="FONT-STYLE: italic">actividad sensorial humana</span></i>, como <i><span style="FONT-STYLE: italic">práctica</span></i>, no de un modo subjetivo. De aquí que el lado<i><span style="FONT-STYLE: italic"> activo</span></i> fuese desarrollado por el idealismo , por oposición al materialismo, pero sólo de un modo abstracto”<a style="mso-footnote-id: ftn78" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn78" name="_ftnref78"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[78]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El énfasis en lo subjetivo del materialismo histórico, entendido como filosofía de la praxis, contrasta con el postulado objetivista del mismo Marx que dice que "el ser social determina la conciencia", lo que lleva a un filósofo popperiano a situar a Marx, después de Popper y Lakatos, en un apartado sobre el objetivismo de la ciencia<a style="mso-footnote-id: ftn79" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn79" name="_ftnref79"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[79]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Puede sonar extraño, toda vez que conocemos las motivaciones antimarxistas de Popper, pero no lo es tanto si<span style="mso-spacerun: yes"> </span>caemos en cuenta que ambos son consecuencia diversa de una misma tradición científica, la diferencia está en que el autor de la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Miseria del historicismo</span></i> no vacila, no permite una doble lectura como Marx,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y así escribe consecuentemente, en 1979: "El conocimiento en sentido objetivo es un conocimiento sin conocedor; es conocimiento sin sujeto cognoscente"<a style="mso-footnote-id: ftn80" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn80" name="_ftnref80"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[80]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En 1973, era Lévi-Strauss quien aseguraba que las ciencias sociales y humanas, si "son verdaderamente ciencias", deben mantener el dualismo del observador y su objeto, postulado por las ciencias exactas y naturales, recalca el máximo teórico y difusor del estructuralismo<a style="mso-footnote-id: ftn81" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn81" name="_ftnref81"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[81]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, ajeno a las consecuencias epistemológicas para las ciencias sociales de los descubrimientos contemporáneos en física y en biología. Estamos ante una de esas anomalías de Kuhn -ejemplos en contrario- con que se encuentra el paradigma dominante, sin que por el momento haga demasiada mella en sus valedores<a style="mso-footnote-id: ftn82" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn82" name="_ftnref82"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[82]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. Comprobamos, pues, la sorprendente vigencia del objetivismo del paradigma naturalista en los años 70, cuando el paradigma compartido por los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>nuevos historiadores estaba en su plenitud. En 1977, Kuhn se pregunta, y nosotros con él: "cómo es que los filósofos de la ciencia han descuidado durante tanto tiempo los elementos subjetivos"<a style="mso-footnote-id: ftn83" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn83" name="_ftnref83"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[83]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La verdad es que en la segunda mitad del siglo XX, antes de Kuhn, en filosofía de la ciencia el paradigma era Popper y sus epígonos -desde <i><span style="FONT-STYLE: italic">La sociedad abierta y sus enemigos</span></i> (1945)-, y en ciencias sociales se impuso el objetivismo estructuralista; si ha ello unimos el peso del economicismo marxista, potente en la segunda posguerra, tenemos una buena explicación de por qué perduró tanto tiempo el objetivismo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la ciencia propio del siglo XIX, con todas las matizaciones que se quieran, concretamente en la disciplina de la historia, condicionada por un empirismo latente de origen decimonónico en mayor grado que las nuevas ciencias sociales.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Otras características de este paradigma científico objetivista activo en la posguerra, que sobredeterminan asimismo el bienintencionado paradigma historiográfico <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>-materialismo histórico, son el sentido absoluto (no condicionado por un sujeto) de su noción de verdad y el principio metodológico de la simplicidad. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La máquina determinista de Newton es perfecta, está sujeta al orden absoluto, porque es obra de Dios; Kant sustituirá al Dios absoluto por la Razón absoluta, pero el resultado es el mismo: la verdad objetiva de la ciencia ilustrada es un atributo trascendente, un objetivo utópico, en su totalidad está fuera del alcance del sujeto congnoscente. Está dimensión idealista de la verdad científica ha contribuido grandemente a arruinar la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>puesta en práctica de un concepto paradigmático clave de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y del marxismo: la historia total.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Para los depositarios de estas verdades absolutas, resulta lógicamente inconcebible la existencia de un paradigma común, un lugar donde se comparten valores, métodos, líneas de investigación y conceptos con escuelas rivales.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Este orden perfecto, objetivo y absoluto, hay que hallarlo debajo de la apariencia desordenada de la realidad, a través una metodología fundada en la simplificación<a style="mso-footnote-id: ftn84" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn84" name="_ftnref84"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[84]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. No cabe dudar de la fecundidad del pensamiento científico que separa lo que está ligado (disyunción) y unifica lo que es diverso (reducción), selecciona y jerarquiza, clasifica y cosifica, una realidad que, conforme avanza, la propia investigación empírica entrevé más compleja, relativa y global en su contenido. El acto primigenio de la racionalización simplificadora de la ciencia moderna ha sido, pues, la escisión objeto/sujeto. El éxito de los nuevos paradigmas científicos dependerá, entre otras cosas, de su capacidad para superar la metáfora que encierra dicho corte conceptual y concebir la realidad -también la realidad histórica- como simultáneamente objetiva-subjetiva.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; FONT-WEIGHT: bold; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Sobredeterminación </span></span></b><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los condicionamientos objetivistas que los paradigmas científicos predominantes han ejercido sobre sobre la nueva historia, desde el viejo positivismo al estructuralismo de los años 60, acabaron potenciando sus tendencias más economicistas y cuantitativistas, y arrinconando gravemente<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la doble dimensión subjetiva de la historia (el sujeto como agente histórico y el historiador como sujeto epistémico) provocando, al filo del nuevo siglo, una formidable crisis de identidad.<o:p></o:p></span></span></p></div><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD"><br style="PAGE-BREAK-BEFORE: auto; mso-break-type: section-break" clear="all"></span></span><div class="Section2"><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El marxismo influye contradictoriamente en el paradigma común de los historiadores, sólo muy tardíamente en el sentido antes citado de las tesis sobre Feuerbach. Los historiadores marxistas ingleses se interesarán por el sujeto social (el cambio y las revoluciones que, por la misma época, guiaron a Kuhn) y cultural (el materialismo cultural de Thompson) a contracorriente -y como reacción- de una generalizada lectura objetivista del marxismo cimentada en el positivismo evolucionista, primero, y en el estructuralismo althusseriano, después.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Tom Bottomore considera al Círculo neopositivista de Viena, que florece entre las dos guerras mundiales, y cuya labor continúa en gran medida Popper en la segunda posguerra, como "la tendencia más influyente de la filosofía de la ciencia del siglo XX", y explica como uno de sus representantes más prominentes, Otto Neurath, anima un marxismo positivista (que por lo demás flota en el ambiente) consistente en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>un simbiosis de sociología empírica, ideología tecnocrática y evolucionismo "por etapas" que sirve de apoyo teórico al revisionismo de la II Internacional<a style="mso-footnote-id: ftn85" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn85" name="_ftnref85"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[85]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y que nutre, asimismo, al estalinismo con su tosco determinismo y el desarrollismo de los planes quinquenales<a style="mso-footnote-id: ftn86" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn86" name="_ftnref86"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[86]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La vía política vehicula el ascendiente, desde fuera, de este marxismo empirista en los nuevos historiadores: es conocida la militancia activa en los partidos comunistas de la posguerra, de la mayoría del grupo fundador de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past<span style="mso-spacerun: yes"> </span>and Present</span></i><a style="mso-footnote-id: ftn87" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn87" name="_ftnref87"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[87]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y de miembros prominentes de la escuela de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (Friedmann, Furet, Le Roy Ladurie), o en los partidos socialistas (Labrousse, incluso Febvre); el reconocimiento moral de los intelectuales hacia los comunistas y la URSS por su aportación a la lucha contra el nazi-fascismo, también cuenta para comprender este influjo “desde fuera”. Frente al poder político del marxismo positivista oficial poco pudo el marxismo crítico de la escuela de Francfort, desarrollado asimismo en los años 20 y 30, y continuado hasta hoy por Habermas. El optimismo económico y desarrollista de la posguerra favorece, en último extemo, un marxismo triunfal (que se va extendiendo desde el Elba hasta el Mar de China) que cree: en la determinación "en última instancia" de la<span style="mso-spacerun: yes"> </span>superestructura por la base<span style="mso-spacerun: yes"> </span>económica y tecnológica de la sociedad; en una ideología reducida a "falsa conciencia", reflejo distorsionado<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la realidad objetiva;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en la necesidad inexorable que conduce, etapa tras etapa, la humanidad hacia el comunismo pasando por el esclavismo, el feudalismo, el capitalismo y el socialismo. En la práctica, más allá de las citas rituales en los manuales, se olvida el Marx subjetivo (la dialéctica; eso de que la historia la hacen los hombres; la lucha de clases). No olvidemos que los sujetos políticamente activos más importante son, en ese momento - y en cierto sentido eso dura hasta 1989-, los dos bloques enfrentados: 1946-1956, la guerra fría; 1956-1963, la coexistencia pacífica. Este es el contexto internacional, cuando se impone académicamente la nueva historia.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Este marxismo sin sujeto se beneficia del clima empiro-objetivista existente en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>los ambientes científicos, en los años 40 y 50 -es el momento de la ofensiva neopositivista en el campo de la filosofía de la ciencia-, contrarrestando las aportaciones<span style="mso-spacerun: yes"> </span>más creativas de los historiadores marxistas al paradigma común que se generaliza por esos años entre la comunidad de historiadores. Corresponderá al marxismo estructural de Althusser en particular, y al estructuralismo en general, el honor de acabar de separar, tajantemente, a la nueva historia del sujeto, en los<span style="mso-spacerun: yes"> </span>fundamentales años 60, con su determinismo intransigente, un auténtico paroxismo del objeto.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">La sustitución paradigmática del marxismo positivista por el marxismo estructuralista fue, sea como sea, un relevo necesario. El fin de la parte más dura de la guerra fría, que todo lo tapaba, la desestalinización de Kruchev y la represión de la revuelta húngara, hacen del año 1956 la fecha clave para comprender el desencanto<span style="mso-spacerun: yes"> </span>político y anímico de los intelectuales próximos al marxismo: urgía sustituir la creencia positivista en el evolucionismo economicista<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por algo que reavivase la fe y la esperanza. Louis Althusser se inspira en el estructuralismo para, so pretexto de combatir el agotado positivismo y devolver al marxismo su carácter de ciencia, trasmutar la determinación concreta del dato empírico en la determinación abstracta de la estructura oculta: rebrota el orden simple, perfectamente objetivo, bajo la apariencia compleja ("ideológica") de la realidad. Las estrategias son diferentes, pero hay una base filosófica común entre el positivismo y el estructuralismo: el objetivismo. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">A diferencia del positivismo, el estructuralismo es una filosofía de la ciencia que nace, se desarrolla y muere (cuando el sujeto retorna en el ‘68) en el seno de las ciencias sociales y humanas. Saussurre en lingüística, Lévi-Strauss en antropología, Lacan en psicoanális, Althusser en marxismo, todos dicen lo mismo: el objeto de la ciencia es descubrir la estructura subyacente y determinante (lenguaje, símbolos, incosciente, modo de producción). Nadie prescindió tanto del sujeto como los estructuralistas; el mayor antropólogo del siglo XX, Claude Lévi-Strauss, llega a escribir lo siguiente: "creemos que el fin último de las ciencias humanas no es constituir al hombre, sino disolverlo"<a style="mso-footnote-id: ftn88" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn88" name="_ftnref88"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[88]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. La historia de los hombres es reemplazada por la historia de las estructuras, "la temporalidad bascula hacia la espacialidad"<a style="mso-footnote-id: ftn89" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn89" name="_ftnref89"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[89]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>: se impone la geohistoria y la larga duración de los segundos <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i><a style="mso-footnote-id: ftn90" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn90" name="_ftnref90"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[90]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Las partes más subjetivista -y también la empirista en su dimensión historicista- del paradigma común de los historiadores es agredida por el estructuralismo, que en último extremo niega la historia, lo cual provoca respuestas. En 1967, latente ya el reflujo del estructuralismo<a style="mso-footnote-id: ftn91" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn91" name="_ftnref91"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[91]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, Pierre Vilar participa en una mesa redonda con los althusserianos, critica el fondo antihistórico del estructuralismo pero de una manera tan moderada y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>sincrética que se demuestra así el arraigo alcanzado por el paradigma estructuralista en los nuevos historiadores de época; es Robert Paris y otros quienes defienden, más agresiva y explícitamente, el sujeto humano de la historia, acusando<span style="mso-spacerun: yes"> </span>al estructuralismo, calificado de discurso academicista, de empobrecer la historia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>reduciéndola a<span style="mso-spacerun: yes"> </span>estructuras inmóviles<a style="mso-footnote-id: ftn92" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn92" name="_ftnref92"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[92]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En los años 70, al estructuralismo le sucede el posestructuralismo, el marxismo francés<span style="mso-spacerun: yes"> </span>entra en decadencia, y a finales de los años 70: sobreviene el relevo anglosajón. E. P. Thompson escribe un libro muy combativo, <i><span style="FONT-STYLE: italic">The Poverty<span style="mso-spacerun: yes"> </span>of Theory</span></i> (1978),<span style="mso-spacerun: yes"> </span>contra Althusser<a style="mso-footnote-id: ftn93" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn93" name="_ftnref93"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[93]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y sus epígonos ingleses Hindess y Hirst (y por elevación contra la revista <i><span style="FONT-STYLE: italic"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>New Left Review</span></i>, editora de Althusser), denunciando la esterilidad abstracta del estructuralismo, pero es ya demasiado tarde, el estructuralismo marxista ya<span style="mso-spacerun: yes"> </span>no es enemigo en los años 80<a style="mso-footnote-id: ftn94" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn94" name="_ftnref94"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[94]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, y si me apuran tampoco el marxismo, al menos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>si se compara con su influencia intelectual y política en las dos décadas anteriores.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En los tiempos de los primeros <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (1929-1945), el factor virtualmente sobredeterminante es la influencia difusa y ambigua del viejo positivismo<a style="mso-footnote-id: ftn95" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn95" name="_ftnref95"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[95]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>: se lucha en Francia contra la historia episódica de Langlois y Seignobos, basada en la servidumbre a<span style="mso-spacerun: yes"> </span>los textos, y contra la "ciencia pura" del positivismo, pero también se critica, en un contexto más internacional, el presentismo de Croce y Collingwood que exacerba el rol del sujeto-historiador y la metafísica cíclica de Spengler y Toynbee<a style="mso-footnote-id: ftn96" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn96" name="_ftnref96"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[96]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; batallas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>que, se quiera o no, son continuación de las antes libradas por el positivismo (sobre todo alemán) en favor de un método científico, crítico. Es por ello que en los fundadores de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales </span></i>encontraremos llamadas al objetivismo metodológico<a style="mso-footnote-id: ftn97" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn97" name="_ftnref97"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[97]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, junto con las conocidas posiciones relativistas, humanistas y subjetivistas<a style="mso-footnote-id: ftn98" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn98" name="_ftnref98"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[98]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>, todo ello muy propio de historiadores renovadores pero fieles al oficio: enemigos tanto de la simplificación abstracta como de la reificación del objeto-texto. Siempre es<span style="mso-spacerun: yes"> </span>posible, en consecuencia, una doble lectura de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>: objetivista (historia económica,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>demografía histórica, monografías regionales, historia serial) o subjetivista (historia de la mentalidades, historia humana, historia-problema, pasado/presente/futuro); Bloch y Febvre mantuvieron cierto equilibrio en sus obras entre la historia económico-social y la historia de las mentalidades<span style="mso-spacerun: yes"> </span>(sin que desaparezca del todo el polo de la temática tradicional: verbigracia, la biografía de Martín Lutero de Lucien Febvre), pero conforme va ganando hegemonía la nueva escuela, se decanta: primero hacia la historia económica y social<span style="mso-spacerun: yes"> </span>estructural (segunda generación, 1945-1968), y después hacia una historia de las mentalidades alejada de lo social<a style="mso-footnote-id: ftn99" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn99" name="_ftnref99"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[99]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> (tercera generación, 1968-1989). Cambios paradigmáticos tan radicales que, para explicarlos, no<span style="mso-spacerun: yes"> </span>son suficientes los factores externos, hay que abordar las deficiencias internas del propio paradigma fundador <i><span style="FONT-STYLE: italic">annaliste</span></i>, cuyas dificultades congénitas, epistemológicas y metodológicas, para garantizar la síntesis y un enfoque unitario de la disciplina, son por supuesto extensibles y comunes al materialismo histórico<a style="mso-footnote-id: ftn100" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn100" name="_ftnref100"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[100]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>. En ambos casos, la infravaloración o eliminación del sujeto, afecta naturalmente tanto al sujeto-agente (los hombres) como el sujeto-observador (el historiador).<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">El Marx de las <i><span style="FONT-STYLE: italic">Tesis sobre Feuerbach</span></i> (1845), que define su pensamiento como la filosofía de la praxis, o del <i><span style="FONT-STYLE: italic">Manifiesto Comunista</span></i> (1848), que postula que la historia de la humanidad<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es la historia de la lucha de clases, contradice al Marx del prológo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de 1859 a la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Contribución a la crítica de la economía política,</span></i> que resume su filosofía afirmando que los hombres contraen relaciones económicas, independientemente de su voluntad, que determinan la vida social, política y espiritual, de modo que no<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es la conciencia lo que determina la vida social y económica sino el ser social lo que determina la conciencia<a style="mso-footnote-id: ftn101" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn101" name="_ftnref101"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[101]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>; el Marx joven y humanista de los <i><span style="FONT-STYLE: italic">Manuscritos filosóficos</span></i> (1844) contradice asimismo al Marx economista maduro de los <i><span style="FONT-STYLE: italic">Grundisse </span></i><span style="mso-spacerun: yes"> </span>(1857-1858)<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el <i><span style="FONT-STYLE: italic">El Capital</span></i> (1867-1875); etcétera. <span style="mso-tab-count: 1"> </span>Políticamente el marxismo pasó, brevemente, a comienzos del siglo XX, del objetivismo positivista de la II Internacional al subjetivismo voluntarista de la III Internacional (para retornar, de otra forma, a lo anterior con Stalin). <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En el plano intelectual, y más recientemente, está bien representada las doble lectura del marxismo mediante las posiciones de Althusser y de Thompson, por ejemplo.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Como en los primeros <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> tenemos, pues, dos virtuales lecturas del marxismo, subjetivista y objetivista, de imposible conciliación en la práctica (a ella nos remitimos para verificarlo), problema que se extiende, con mayor razón, al componente positivista -la madre del cordero de este problema epistemológico- de un paradigma común plural que manifiesta, de este modo, su punto más vulnerable, el origen de muchas de sus derrotas.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">En principio, la historia, ciencia del cambio,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>se debería prestar mal este renovado enfoque objetivista, sea economicista sea estructuralista, pero la práctica<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de la disciplina lo desmiente porque es decisivo es el afán -y la necesidad- de semejarse -de homologarse- a las otras ciencias, naturales y sociales. Por todo ello, estamos convencidos de que no habrá una visión más coherente y unitaria -menos bipolar y pendular- del marxismo, de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i>, del paradigma común de los historiadores, hasta que el paradigmá general del sistema de las ciencias no sea capaz de unificar y articular el objeto y el sujeto, lo simple y lo complejo, lo absoluto y lo relativo: los nuevos paradigmas científicos avanzan ya esta <o:p></o:p></span></span></p></div><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD"><br style="PAGE-BREAK-BEFORE: always; mso-break-type: section-break" clear="all"></span></span><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Va a ser en los tiempos de los segundos <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> (1945-1968), al fusionarse la aportación marxista<a style="mso-footnote-id: ftn102" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn102" name="_ftnref102"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[102]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y <i><span style="FONT-STYLE: italic">annaliste</span></i>, cuando el influjo "exterior" sobre la escuela francesa será mayor. Podemos decir que la coyuntura desarrollista de la posguerra, el marxismo oficial y el estructuralismo antropológico, ayudaron a nacer una segunda generación de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales,</span></i> movimiento que esta ya marcado ya por el economicismo<a style="mso-footnote-id: ftn103" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn103" name="_ftnref103"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[103]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a> y el cuantitativismo. Para<span style="mso-spacerun: yes"> </span>librarse de la acusación de empirismo, lanzada contra la historia por Lévi-Strauss y Althusser, <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> se hace estructuralista (el paradigma-ejemplo, la obra maestra, es el<span style="mso-spacerun: yes"> </span><i><span style="FONT-STYLE: italic">Mediterráneo</span></i> de Braudel, publicado en 1949), sacrificando la historia humana<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el cambio social, por la geohistoria, la estructura económica y la larga duración; eso sí, sin caer en la modelización abstracta ni en el teoricismo, esto<span style="mso-spacerun: yes"> </span>es, conservando el componente práctico-empirista de la historia, trabajando con hechos y documentos, diferenciándose en suma del estructuralismo ahistórico de Lévi-Strauss y Althusser. En 1980, Pierre Vilar hace girar todavía su concepto de la historia alrededor del concepto de estructura<a style="mso-footnote-id: ftn104" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftn104" name="_ftnref104"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[104]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a>.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">Los efectos más evidentes, después de 1945, del substrato positivista,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la coyuntura economicista, la vulgata marxista y la sobredeterminación estructuralista, en los valores compartidos por los historiadores científicos son: (a) la marginación de la historia de las mentalidades (sujeto mental) en favor de una historia económica; (b) la marginación de los conflictos y revueltas (sujeto social) en favor de una historia social estructural;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y (c) la marginación de los métodos cualitativos en favor de una historia cuantitativa, serial. De ahí el desarrollo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tan<span style="mso-spacerun: yes"> </span>tardío de la historia de las mentalidades de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Annales</span></i> y de la historia social de <i><span style="FONT-STYLE: italic">Past and Present</span></i>. De ahí que detectemos evidentes desfases entre los comúnmente aceptados paradigmas-ejemplos y su puesta en práctica: ni siempre son seguidos, ni menos aún son eficazmente emulados los clásicos más complejos y más "venerados", como la <i><span style="FONT-STYLE: italic">Sociedad feudal</span></i> de Bloch o <i><span style="FONT-STYLE: italic">La formación de la clase obrera</span></i> de Thompson. Se podría decir que el paradigma común de los historiadores del siglo XX, a pesar de las apariencias, triunfó muy parcialmente, no pudo desarrollarse plenamente, por razones objetivas, pero entraríamos en contradicción con lo que venimos denunciando si nos quedamos ahí: el problema está también en nosotros mismos, existen razones subjetivas, anomalías que afectan a a los paradigmas fundacionales, debemos optar por intentar resolverlas con la vista puesta en el futuro inmediato, en el siglo XXI………………………………………………………………………</span></span><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:7;"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 48pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">”</span></span><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><o:p></o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma;font-size:85%;"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES"><o:p> </o:p></span></span></p><div style="mso-element: footnote-list"><br clear="all"><hr align="left" size="1" width="33%"><br /><div style="mso-element: footnote" id="ftn1"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn1" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref1" name="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[1]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="font-family:Times New Roman;"> Este trabajo ha sido redactado antes de “La historia que viene”, publicado en <i><span style="FONT-STYLE: italic">Historia a Debate. I. Pasado y futuro</span></i>, Carlos BARROS (ed.), Santiago de Compostela, 1995, pp. 95-117.<o:p></o:p></span></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn2"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn2" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref2" name="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[2]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 8pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="font-family:Times New Roman;"> Thomas S. KUHN, <i><span style="FONT-STYLE: italic">La estructura de las revoluciones científicas</span></i>, México, 1975 (Chicago, 1962), p. 98.<o:p></o:p></span></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn3"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn3" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref3" name="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[3]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="font-family:Times New Roman;"> La estructura, p. 3; en los últimos treinta años han perdido fuerza las afirmaciones de Kuhn acerca de que la peculiaridad de las ciencias sociales respecto de las ciencias naturales consiste en su mayor relación con la sociedad a la hora de eligir temas de investigación, (ídem, p. 254): ramas de la biología y de la química relacionadas con la salud y el medio ambiente están hoy, por ejemplo, tan o más conectadas con las necesidades sociales que las ciencias sociales.<o:p></o:p></span></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn4"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn4" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref4" name="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[4]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Ni que decir tiene que no todos los filósofos de la ciencia comparten esa opinión, es por ello que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la teoría de Kuhn tiene un sentido para los historiadores que no tienen las aportaciones de Popper<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o, incluso, de Lakatos.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn5"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn5" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref5" name="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[5]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La tensión esencial. Estudios selectos sobre la tradición<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y el cambio en el ámbito de la ciencia, México, 1983 (Chicago, 1977), pp. 27-28.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn6"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn6" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref6" name="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[6]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Aunque mi identidad profesional es la de historiador de la ciencia , lo que pienso cuando me<span style="mso-spacerun: yes"> </span>introduzco en el tipo de asunto de que me ocupo en<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el presente simposio es, en última instancia, epistemología. Deseo realmente saber qué cosa es el conocimiento, Segundos pensamientos sobre paradigmas, Madrid, !978 (Illinois, 1973), p. 83.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn7"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn7" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref7" name="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[7]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 149, 317.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn8"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn8" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref8" name="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[8]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La tensión esencial, p. 15.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn9"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn9" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref9" name="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[9]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La tensión esencial, pp. 10, 32-33, 39-42.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn10"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn10" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref10" name="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[10]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La tensión esencial, p. 10.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn11"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn11" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref11" name="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[11]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La pluralidad y complejidad del contenido conlleva algo que confunde a los no avisados: todo paradigma esté formado de otros paradigmas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn12"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn12" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref12" name="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[12]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>La estructura, pp. 279-280.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn13"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn13" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref13" name="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[13]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Segundos pensamientos, p. 40<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn14"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn14" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref14" name="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[14]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Segundos pensamientos, p. 13.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn15"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn15" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref15" name="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[15]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Segundos pensamientos, p. 14.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn16"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn16" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref16" name="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[16]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 318.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn17"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn17" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref17" name="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[17]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La estructura, pp. 43, 81-82, 199.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn18"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn18" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref18" name="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[18]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La tensión esencial, p. 22.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn19"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn19" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref19" name="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[19]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Segundos pensamientos, p. 68.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn20"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn20" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref20" name="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[20]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La función del dogma en la investigación científica, Valencia, 1979 (Nueva York, 1963),</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> p. 18. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn21"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn21" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref21" name="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[21]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 284, 318.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn22"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn22" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref22" name="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[22]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 113.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn23"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn23" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref23" name="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[23]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 89.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn24"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn24" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref24" name="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[24]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 276-277.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn25"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn25" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref25" name="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[25]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, p. 90.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn26"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn26" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref26" name="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[26]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Los libros de texto, con todo, juegan un papel más importante -casi exclusivo- en las ciencias naturales que en las ciencias sociales, donde el estudiante tiene pronto acceso a antologías de fuentes, investigaciones monográficas y obras clásicas, La tensión esencial, pp. 251-252; La estructura, pp. 254-255.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn27"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn27" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref27" name="_ftn27"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[27]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La estructura, pp. 212-216.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn28"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn28" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref28" name="_ftn28"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[28]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> El propio Kuhn reconoce, en general, que los historiadores de la ciencia prestan mucha más atención a los cambios de paradigma, descuidando considerablemente los </span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">períodos de ciencia normal, que ocupan la mayor parte de la vida de los científicos, La función del dogma, p. 26.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn29"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn29" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref29" name="_ftn29"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[29]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> El Congreso Internacional de Ciencias Históricas de París en 1950 marca la asunción de la escuela de Annales, y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>el<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Congreso de Moscú en 1970, que batió el record de historiadores inscritos,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>la aceptación de la historiografía marxista como<span style="mso-spacerun: yes"> </span>parte de la ciencia histórica, Eloy BENITO RUANO, El Comité Internacional, el Comité Español y los Congresos Internacionales de Ciencias Históricas, Madrid, 1990, pp. 16, 20.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn30"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn30" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref30" name="_ftn30"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[30]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La historia tradicional, empirista, continúo particularmente viva en Estados Unidos y en Alemania, por ejemplo, y, en cierto sentido, también<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en la práctica de la nueva historia.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn31"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn31" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref31" name="_ftn31"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[31]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> El progama del Congreso Internacional de 1950 es el de la nueva historia (demografía, historia económica y social,, historia de las mentalidades) más dos secciones dedicadas a la historia institucional y la historia política.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn32"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn32" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref32" name="_ftn32"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[32]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Annales lo empieza a reconocer desde finales de los años 70; Jacques Revel y Roger Chartier: Este empirismo voluntario, consciente, ha contribuido sin duda mucho al<span style="mso-spacerun: yes"> </span>dinamismo de los “Annales”, La nueva historia, Bilbao, 1988 (París, 1978) ; Jacques Le Goff: Soyons justes. Ce renouvellement que s'est souvent fait contre l'histoire médiévale traditionelle a été en partie permis<span style="mso-spacerun: yes"> </span>par les productions de celle-ci. Les méthodes erudites, les éditions de cartulaires et de textes, le travail où s'est appuyée la nouvelle histoire médiévale, même si, pour changer notre connaissance et notre vision du Moyen Age, elle a dû</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> s'en arranger, L'histoire en France, París, 1990, p. 57.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn33"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn33" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref33" name="_ftn33"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[33]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Ciro F. S. CARDOSO, Introducción al trabajo de la investigación histórica, Barcelona, 1981,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>pp. 127-128.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn34"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn34" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref34" name="_ftn34"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[34]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> No es nada fácil encontrar relevantes historiadores de oficio que hubieran hecho aportaciones teóricas significativas al paradigma común de las ciencias sociales.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn35"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn35" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref35" name="_ftn35"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[35]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Partimos de la base de que la primera definición de la historia como ciencia que debemos al positivismo, por falta de partenaires compatibles, no logró generalizarse, a </span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD">finales del siglo XIX y principios del siglo XX, en la misma medida que después la nueva historia.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn36"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn36" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref36" name="_ftn36"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[36]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La situación de una ciencia es pre-paradigmática cuando pesa más la rivalidad entre las escuelas que<span style="mso-spacerun: yes"> </span>las creencias compartidas, Thomas S. KUHN, La función del dogma, p. 15.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn37"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn37" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref37" name="_ftn37"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[37]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Estamos empleando aquí la expresión "nueva historia" como<span style="mso-spacerun: yes"> </span>sinónimo del paradigma común del siglo XX, esto es, lo contrario de "vieja historia", renovación versus tradición; en un sentido más restrictivo se usa asimismo para caracterizar la tercera generación de los historiadores de Annales: la nouvelle histoire.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn38"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn38" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref38" name="_ftn38"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[38]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Tal vez la corriente neopositivista más representativa sea la New History y la Social Scientific History norteamericanas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn39"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn39" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref39" name="_ftn39"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[39]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Ciro F. S. Cardoso es uno de los autores que ha reconocido más claramente la confluencia del marxismo y Annales como la base de la reconstrucción de la historia como ciencia,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Introducción, p. 115.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn40"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn40" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref40" name="_ftn40"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[40]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Formación empirista que ayudó también a que los historiadores marxistas occidentales evitaran, en líneas generales, que sus investigaciones fueran ilustración dogmática de una teorización previa.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn41"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn41" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref41" name="_ftn41"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[41]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Cuatro de las doce comisiones internas, hoy existentes, del Comité Internacional de Ciencias Históricas hacen referencia a la bibliografía, la diplomática, la metrología y la publicación de fuentes.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn42"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn42" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref42" name="_ftn42"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[42]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> La École des Hautes Études en Sciences Sociales de París todavía mantiene<span style="mso-spacerun: yes"> </span>rasgos democráticos<span style="mso-spacerun: yes"> </span>vinculados a sus orígenes, como no exigir el título de doctor para ser directeur d'études (Jacques Le Goff<span style="mso-spacerun: yes"> </span>y muchos otros, entres sus miembros, no son doctores y forman sin embargo a futuros doctores), decidir en asamblea la entrada de nuevos investigadores, abrir esta posibilidad a investigadores extranjeros, etc.;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>normas igualitarias inconcebibles en la Sorbona y en cualquiera otra universidad; aunque debemos reconocer que, en otros aspectos, el paso del tiempo, su encumbramiento y la incorporación de profesores formados en la Sorbona, está imponiendo la jerarquización academicista en la EHESS.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn43"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn43" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref43" name="_ftn43"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[43]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Sabemos que un académico de izquierdas puede ser tan conservador como uno de derechas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn44"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn44" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref44" name="_ftn44"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[44]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span style="font-family:Times New Roman;"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"> Marc BLOCH, L'Étrange defaite, París, 1946, p. 189; Lucien FEBVRE, Pour une histoire à part entière, París, 1982, pp. 350-366, 665-678; Fernand BRAUDEL, "Histoire et scienes sociales: la longue durée", Annales, 4, 1958, pp. 725-753; Emmanuel LE ROY LADURIE, Le territoire de l'historien,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>París, 1973, p. 17; Jacques LE</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> GOFF,</span></span></sup></span><span style="font-size:85%;"><span style="FONT-SIZE: 11pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="EN-US"> </span></span><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US">Pierre NORA, Presentación de Hacer la historia, I, Barcelona, 1978 (París, 1974), p. 9; Jacques LE GOFF, "L'histoire nouvelle", La nouvelle histoire, París, 1988 (1ª ed., 1978), p. 61.<o:p></o:p></span></span></sup></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn45"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn45" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref45" name="_ftn45"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[45]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>Pierre VILAR, "Historia marxista, historia en construcción",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Hacer la historia, I, Barcelona, 1978 (París, 1973), pp. 197-199, 204-205; Guy BOIS, "Marxisme et histoire nouvelle", La Nouvelle Histoire, París, 1988 (1ª ed., 1978), pp. 255-275; también hubo críticas marxistas, por lo regular dogmáticas, contra Annales: Jacques BLOT, "Le révisionisme en histoire ou l´École des Annales", La Nouvelle Critique, noviembre 1951; Jacques CHAMBAZ, "Le marxisme et l'histoire de France", La<span style="mso-spacerun: yes"> </span>pensée, noviembre 1953; Michel GRENON, Régine ROBIN, "Pour la déconstruction<span style="mso-spacerun: yes"> </span>d'une pratique historique", Dialectiques, nº 10-11; Cl. S. INGERFLOM, "Moscou: le procès des Annales", Annales, 1, 1982.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn46"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn46" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref46" name="_ftn46"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[46]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Harvey J. KAYE, Los historiadores marxistas británicos, Zaragoza, 1989 (Cambridge, 1984), pp. 205-206; en 1978, Immanuel Wallerstein<span style="mso-spacerun: yes"> </span>saluda de modo voluntarista la resistencia de Annales al modo<span style="mso-spacerun: yes"> </span>cultural dominante en las ciencias sociales que separa lo político de lo económico, y lo económico de lo cultural, "Annales as Resistance”, Review, 3/4, 1978, pp. 5-6;<span style="mso-spacerun: yes"> </span>en 1985, todavía Hobsbwam defiende Annales, ou<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o que resta dela, como<span style="mso-spacerun: yes"> </span>interlocutor necesario: nâo abandonou<span style="mso-spacerun: yes"> </span>o horizonte globalizante que partilha com os marxistas, se bem que os seus métodos e as<span style="mso-spacerun: yes"> </span>suas<span style="mso-spacerun: yes"> </span>posiçiôes ideológicas sejam diferentes, Ler História, Lisboa, 4, 1985, p. 136.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn47"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn47" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref47" name="_ftn47"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[47]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> De no ser así una de ellas hubiera desplazado y marginado a la otra, Thomas S. KUHN, La estructura, pp. 272, 274.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn48"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn48" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref48" name="_ftn48"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[48]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Carlos AGUIRRE ROJAS, Construir la historia: entre materialismo histórico y Annales, México, 1993, pp. 9-27.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn49"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn49" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref49" name="_ftn49"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[49]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Carlos AGUIRRE ROJAS, "Convergencias y divergencias entre los Annales de 1929 a 1968. Ensayo de balance global ", Historia Social, 16, Valencia, 1993,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>pp. 115-141.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn50"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn50" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref50" name="_ftn50"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-ansi-language: ES-TRAD" lang="ES-TRAD"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: ES-TRAD; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="ES-TRAD">[50]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Las fobias nacionalistas, a menudo inconscientes,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>no siempre lo facilitan; es habitual buscar y encontrar precedentes a la revolución de Bloch y Febvre, pero es conocido que ninguna de esas nuevas historias precursoras tuvo tanta influencia historiográfica internacional por una razón muy simple: no constituyeron una escuela de la envergadura de Annales, entre otras causas.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn51"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn51" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref51" name="_ftn51"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[51]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> También en Francia es donde las limitaciones de la nueva historia se manifiestan con mayor radicalidad.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn52"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn52" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref52" name="_ftn52"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[52]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Por eso lo que diferencia a Francia del resto, es un arrinconamiento mayor de los historiadores tradicionales, aun reconvertidos, y<span style="mso-spacerun: yes"> </span>por lo tanto una influencia sobre todo latente e indirecta del positivismo.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn53"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn53" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref53" name="_ftn53"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[53]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> J. OBELKEVICH, "Past and Present. Marxisme et histoire en Grande-Bretagne depuis la guerre", Le Débat, nº 17, 1981, p. 97.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn54"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn54" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref54" name="_ftn54"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[54]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Althusser, método histórico e historicismo, Barcelona, 1972 (París, 1968), pp. 20-21.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn55"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn55" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref55" name="_ftn55"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[55]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Autonomía que explica, asimismo, que en los países anglosajones se hayan desarrollado potentes<span style="mso-spacerun: yes"> </span>corrientes marxistas en las universidades sin el correlato de una influencia política (a diferencia de lo sucedido en la Europa meridional).<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn56"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn56" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref56" name="_ftn56"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[56]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Sobre el retraso español : Carlos BARROS, "Historia de las mentalidades: posibilidades actuales",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Problemas actuales de la historia, Salamanca, 1993, pp. 59-61.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn57"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn57" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref57" name="_ftn57"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[57]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Once ensayos sobre la historia, Madrid, 1976.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn58"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn58" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref58" name="_ftn58"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[58]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Once ensayos, pp. 21-24, 227-228, 233, 236-238, 240, 244-245.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn59"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn59" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref59" name="_ftn59"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[59]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Francisco FERNÁNDEZ BUEY, "Marxismo e historia hoy", Problemas actuales de la historia, Salamanca, 1993, p. 220.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn60"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn60" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref60" name="_ftn60"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[60]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Así y todo, el materialismo histórico se ha aceptado más que se aplicado en la historiografía española, a decir de los historiadores próximos que han denunciado después "desiertos", "secanos" y "penurias teóricas",<span style="mso-spacerun: yes"> </span>vacios que normalmente son ocupados por el empirismo; Perry Anderson cree que la debilidad teórica del marxismo español es consecuencia de la ausencia de una tradición filosófica general (Consideraciones, p. 40 n. 4), pero eso es sólo una parte del problema, habría faltado también la amplitud de miras que tuvieron, por ejemplo, Marx y Gramsci para inspirarse en “idealistas burgueses” como Hegel y Croce.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn61"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn61" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref61" name="_ftn61"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[61]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> En 1946 se constituye la V</span></span></sup></span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US">e<sup> Section de l'École Practique des Hautes Études, iniciándose la fase institucional de la escuela, y reanuda su publicación la revista Annales con nuevos bríos.<o:p></o:p></sup></span></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn62"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn62" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref62" name="_ftn62"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[62]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Peter BURKE, "La historiografía en Inglaterra desde la Segunda Guerra Mundial", La historiografía en Occidente desde 1945, Pamplona, 1985, p. 20.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn63"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn63" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref63" name="_ftn63"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[63]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Peter BURKE, "Reflections on the Historical Revolution in France: The Annales School and British Social History", Review, 1, 3/4, 1978, pp. 147-151; Xavier GIL PUJOL, Recepción de la Escuela de Annales en la historia social anglosajona, Madrid, 1983, p. 35.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn64"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn64" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref64" name="_ftn64"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[64]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> "La historiografía en Inglaterra desde la Segunda Guerra Mundial", pp. 26-28.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn65"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn65" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref65" name="_ftn65"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[65]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Perry ANDERSON, Consideraciones sobre el marxismo occidental, Madrid, 1979 (Londres,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>1976), pp. 126-127; Tras las huellas del materialismo histórico, Madrid, 1986 (Londres, 1983), pp. 33-34, 43.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn66"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn66" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref66" name="_ftn66"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[66]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Pensemos que Annales se fundó en 1929 y Past and Present en 1952, la Apologie pour l'histoire de Bloch se publicó en 1949 y What is history?<span style="mso-spacerun: yes"> </span>de Carr en 1961...<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn67"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn67" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref67" name="_ftn67"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[67]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Y tanto, Thompson reniega, en 1978, de la historia como ciencia<span style="mso-spacerun: yes"> </span>prefiriendo su inclusión dentro de las humanidades: estoy dispuesto a admitir que la tentativa de designar la historia como "ciencia" ha sido siempre poco provechosa y fuente de confusiones. Si Marx y, más aún, Engels cayeron a veces en este error, entonces podemos disculparnos, Miseria de la teoría, Barcelona, 1981, p. 68; Perry Anderson contesta acertadamente, apoyándose en la filosofía de la ciencia, en Teoría, política e historia. Un debate con E. P. Thompson, Madrid, 1985 (Londres, 1980), pp. 12-13. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn68"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn68" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref68" name="_ftn68"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[68]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> J. OBELKEVICH, "Past and Present. Marxisme et histoire en Grande-Bretagne depuis la guerre", Le Débat, nº 17, 1981, pp. 106-107, 111. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn69"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn69" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref69" name="_ftn69"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[69]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Al evitar la historia política evitan todo lo esencial<span style="mso-spacerun: yes"> </span>para el desarrollo de la sociedad humana, a pesar de sus pretensiones radicales, Elisabeth FOX, Eugene GENOVESE, "La crisis política de la historia social. La lucha de clases como objeto y como sujeto", Historia Social, 1, 1988, p. 106; otros ven en este marxismo político cierta continuidad de la historiografía tradicional, empirista y pragmática, o dicho de otro modo, el resurgir del componente positivista del paradigma común.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn70"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn70" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref70" name="_ftn70"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[70]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Julián CASANOVA, La historia social y los historiadores, Barcelona, 1991, p. 125; resalta este autor como una segunda generación de historiadores marxistas británicos y norteamericanos quiere tomar el relevo de una historia social que se hace vieja.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn71"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn71" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref71" name="_ftn71"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[71]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> ídem, p. 126.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn72"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn72" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref72" name="_ftn72"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[72]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> “La historia que viene”, Historia a Debate. I. Pasado y futuro, Carlos BARROS (ed.), Santiago de Compostela, 1995. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn73"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn73" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref73" name="_ftn73"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[73]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> La miseria del historicismo, Madrid, 1984 (1ª ed., 1944-1945), p. 158. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn74"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn74" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref74" name="_ftn74"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[74]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Barry HINDESS, Paul Q. HIRST, Pre-capitalist modes of production, Londres, 1975, pp. 308-313. <o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn75"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn75" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref75" name="_ftn75"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[75]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Tendencias de la investigación en las ciencias sociales, Madrid, 1982 (1ª ed., 1970), pp. 47-50.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn76"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn76" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref76" name="_ftn76"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[76]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Jürgen HABERMAS, La reconstrucción del materialismo histórico, Madrid, 1986 (Frankfurt,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>1976), p. 183; la sociología histórica intenta últimamente satisfacer ese objetivo sin que la comunidad de historiadores haya mostrado demasiada receptividad.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn77"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn77" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref77" name="_ftn77"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[77]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Alberto TREBESCHI,<span style="mso-spacerun: yes"> </span>Manual de historia del pensamiento científico, Barcelona, 1977 (Roma, 1975), pp. 280-281.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn78"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn78" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref78" name="_ftn78"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[78]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> Obras escogidas, 2, Madrid, 1975, p. 426; El problema de si al pensamiento humano se le puede atribuir una verdad objetiva, no es un problema teórico, sino un problema "práctico". Es en la práctica donde el hombre tiene que demostrar la verdad, es decir, la realidad, ibídem.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn79"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn79" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref79" name="_ftn79"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[79]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-spacerun: yes"> </span>Alan F. CHALMERS, ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, Madrid, 1989 (1ª ed., 1976), pp. 169-171.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn80"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn80" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref80" name="_ftn80"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><span style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: ES; mso-bidi-language: AR-SA" lang="EN-US">[80]</span></span></sup></span></span></span></span></sup></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"> ídem, p. 169.<o:p></o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn81"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn81" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref81" name="_ftn81"></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn82"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn82" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref82" name="_ftn82"></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn83"><p style="TEXT-ALIGN: justify; TEXT-INDENT: 36pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn83" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref83" name="_ftn83"></a><span class="MsoFootnoteReference"><sup><span style="font-family:Times New Roman;font-size:78%;"><span style="FONT-SIZE: 9pt" lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></sup></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn84"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn84" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref84" name="_ftn84"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn85"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn85" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref85" name="_ftn85"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn86"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn86" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref86" name="_ftn86"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn87"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn87" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref87" name="_ftn87"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn88"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn88" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref88" name="_ftn88"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn89"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn89" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref89" name="_ftn89"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn90"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn90" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref90" name="_ftn90"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn91"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn91" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref91" name="_ftn91"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn92"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn92" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref92" name="_ftn92"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn93"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn93" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref93" name="_ftn93"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn94"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn94" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref94" name="_ftn94"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn95"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn95" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref95" name="_ftn95"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn96"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn96" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref96" name="_ftn96"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn97"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn97" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref97" name="_ftn97"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn98"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn98" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref98" name="_ftn98"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn99"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn99" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref99" name="_ftn99"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn100"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn100" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref100" name="_ftn100"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn101"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn101" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref101" name="_ftn101"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn102"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn102" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref102" name="_ftn102"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn103"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn103" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref103" name="_ftn103"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div><div style="mso-element: footnote" id="ftn104"><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><a style="mso-footnote-id: ftn104" title="" href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=3676649392873500305#_ftnref104" name="_ftn104"></a><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"><span lang="EN-US"><o:p> </o:p></span></span></p></div></div>SUPAYMARTINCHOhttp://www.blogger.com/profile/03465690663196660599noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3676649392873500305.post-52717490659627061382010-07-25T08:48:00.000-07:002010-07-25T08:55:29.937-07:00MANIFIESTO DE NUEVA HISTORIA<h2 style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; COLOR: windowtext; FONT-SIZE: 10pt">LA NUEVA HISTORIA EN LOS TIEMPOS ACTUALES<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /><o:p></o:p></span></h2><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><o:p><span style="font-family:Times New Roman;font-size:85%;"> </span></o:p></p><h2 style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; COLOR: windowtext; FONT-SIZE: 10pt">Grupo Manifiesto Historia a Debate<o:p></o:p></span></h2><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><i style="mso-bidi-font-style: normal"><u><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 24pt; mso-bidi-font-family: Tahoma">Manifiesto de<o:p></o:p></span></u></i></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><i style="mso-bidi-font-style: normal"><u><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; LETTER-SPACING: 4.8pt; FONT-SIZE: 24pt; mso-bidi-font-family: Tahoma"><span style="mso-spacerun: yes"> </span></span></u></i></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><u><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; LETTER-SPACING: 4.8pt; FONT-SIZE: 24pt; mso-bidi-font-family: Tahoma">Historia a Debate<i style="mso-bidi-font-style: normal"><o:p></o:p></i></span></u></b></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Después de ocho años de contactos, reflexiones y debates, a través de congresos, encuestas y últimamente Internet, hemos sentido la urgencia de explicitar y actualizar nuestra posición en diálogo crítico con otras corrientes historiográficas, asimismo desarrolladas en la última década del siglo XX: el continuismo de los años 60-70, el posmodernismo, y el retorno a la vieja historia, la última "novedad" historiográfica. <o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Estamos viviendo una transición histórica e historiográfica de resultados todavía inciertos. <a href="http://www.h-debate.com/"><span style="COLOR: windowtext">Historia a Debate</span></a> como tendencia historiográfica quiere contribuir a la configuración de un paradigma común y plural de los historiadores del siglo XXI que asegure para la historia y su escritura una nueva primavera. A tal fin hemos elaborado 18 propuestas metodológicas, historiográficas y epistemológicas, que presentamos a los historiadores y a las historiadoras del mundo para su debate y, en su caso, adhesión crítica y posterior desarrollo.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 14pt; mso-bidi-font-family: Tahoma">METODOLOGÍA<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">I<br /></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Ciencia con sujeto<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Ni la historia objetivista de Ranke, ni la historia subjetivista de la posmodernidad: una ciencia con sujeto humano que descubre el pasado conforme lo construye.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Tomar en consideración las dos subjetividades que influyen en nuestro proceso de conocimiento, agentes históricos e historiadores, es la mejor garantía de la objetividad de sus resultados, necesariamente relativos y plurales, por lo tanto rigurosos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Ha llegado la hora de que la historia ponga al día su concepto de ciencia, abandonando el objetivismo ingenuo heredado del positivismo del siglo XIX, sin caer en el radical subjetivismo resucitado por la corriente posmoderna a finales del siglo XX.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La creciente confluencia entre las "dos culturas", científica y humanística, facilitará en el siglo que comienza la doble redefinición de la historia, como ciencia social y como parte de las humanidades, que necesitamos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">II<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Nueva erudición<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Somos partidarios de una nueva erudición que amplíe el concepto de fuente histórica a la documentación no estatal, a los restos no escritos de tipo material, oral o iconográfico, a las no-fuentes: silencios, errores y lagunas que el historiador y la historiadora ha de valorar procurando también la objetividad en la pluralidad de las fuentes.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Una nueva erudición que se apoye con decisión en el conocimiento no basado en fuentes que aporta el investigador. La historia se hace con ideas, hipótesis, explicaciones e interpretaciones, que nos ayudan además a construir/descubrir las fuentes.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Una nueva erudición que vaya más allá de la historiografía renovadora de los años 60 y 70 incorporando la nueva relación con las fuentes aportada por la historia de las mujeres, la historia oral, la historia ecológica, la historia mundial/global y otras novedades productivas surgidas o desarrolladas en los años 80 y 90, así como la "nueva historiografía" que está naciendo en Internet y de la cual formamos parte.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Una nueva erudición que, reconociendo que el necesario trabajo empírico no decide la verdad histórica más que a través de las comunidades de historiadores, desenvuelva el debate y el consenso en ámbitos colectivos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Una nueva erudición, en suma, que nos permita vencer el "giro positivista" y conservador a que nos ha conducido, recientemente, la crisis de las grandes escuelas historiográficas del pasado siglo, y que amenaza con devolver a nuestra disciplina al siglo XIX.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">III<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Recuperar la innovación<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Urge un nuevo paradigma que recobre el prestigio académico y social de la innovación en los métodos y de los temas, en las preguntas y en las respuestas, en resumen, en la originalidad de las investigaciones históricas. Una nueva historiografía que mire hacia adelante y que devuelva al oficio de historiador el entusiasmo por la renovación y por los compromisos historiográficos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Brotarán nuevas líneas de investigación si pensamos con nuestra propia cabeza: considerando que nada histórico nos es ajeno; avanzando mediante el mestizaje y la convergencia de los métodos y de los géneros; llenando los odres viejos con vino nuevo, desde la biografía hasta microhistoria; prestando atención a las necesidades científicas y culturales, sociales y políticas, de una sociedad sujeta a una profunda transformación.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La historiografía del siglo XXI precisa de la ilusión y de la realidad de enfoques auténticamente innovadores si no quiere quedar convertida, como la mujer de Lot, en una estatua de sal.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">IV<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Interdisciplina<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La nueva historiografía que proponemos ha de acrecentar la interdisciplinariedad de la historia, pero de manera equilibrada: hacia adentro de la amplia y diversa comunidad de historiadores, reforzando la unidad disciplinar y científica de la historia profesional; y hacia afuera, extendiendo el campo de las alianzas más acá y más allá de las ciencias sociales clásicas.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Es menester tender puentes que comuniquen el vasto archipiélago en que se ha convertido nuestra disciplina en las últimas décadas. Al mismo tiempo, la historia ha de intercambiar métodos, técnicas y enfoques, además de con las ciencias sociales, con la literatura y con la filosofía (de la historia y de la ciencia, sobre todo), por el lado de las humanidades, y con las ciencias de la naturaleza, por el lado de las ciencias. Sin olvidar las disciplinas emergentes que tratan de las nuevas tecnologías y de su impacto transformador en la sociedad, la cultura, la política y la comunicación.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Aprendiendo de experiencias pasadas, tres son los caminos que hay que eludir, en nuestra opinión, para que la interdisciplinariedad enriquezca a la historia: 1) perseguir una imposible "ciencia social unificada" alrededor de cualquiera otra disciplina, sin menoscabo del máximo desarrollo interdisciplinar tanto individual como colectivo; 2) hacer del diálogo historia-ciencias sociales la receta mágica de la "crisis de la historia", que nosotros entendemos como cambio de paradigmas; 3) diluir la historia en tal o cual disciplina exitosa, como nos proponen hoy en día los narrativistas extremos en relación con la literatura. <o:p></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"><strong> </strong></span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"><strong> </strong></span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br /><span style="font-size:85%;"><strong>V<br /></strong></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt"><strong>Contra la fragmentación<o:p></o:p></strong></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">El fracaso de la "historia total" de los años 60 y 70 abrió la vía a una fulgurante fragmentación de temas, métodos y escuelas, acompañada de crecimiento y caos epistemológico, que pareció detenerse en los años 90 y resulta cada vez más anacrónica en el mundo que viene, basado en la interrelación y la comunicación global.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Nuestra alternativa es avanzar, en la práctica historiográfica, nuevas formas de globalidad que hagan converger la investigación histórica atravesando espacios, géneros y niveles de análisis.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Para hacer posible una historia a secas, integral, hay que experimentar, pues, iniciativas de investigación que adopten lo global como punto de partida, y no como "horizonte utópico": líneas mixtas de estudio en cuanto a fuentes y temas, métodos y especialidades; incorporación a la historia general de los paradigmas especializados más innovadores; combinar enfoques cualitativos y cuantitativos; articular temporalidades (que engloben presente y futuro) y escalas diversas; escrutar la globalidad a través de conceptos y métodos, aún potencialmente abarcantes, como mentalidad y civilización, sociedad, red y cambio social, narración y comparación, y crear otros nuevos; indagar la historia mundial como un nuevo frente de la historia global; servirse de las nuevas tecnologías para trabajar a la vez con escritos, voces e imágenes, juntando investigación y divulgación; impulsar la reflexión y el debate, la metodología y la historiografía, como terreno común a todas las especialidades históricas y punto de contacto con otras disciplinas.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br style="mso-special-character: line-break"><br style="mso-special-character: line-break"><o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br /><br /></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 14pt; mso-bidi-font-family: Tahoma">HISTORIOGRAFÍA<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">VI<br /></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Tarea historiográfica<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Sabiendo como sabemos que el sujeto influye en los resultados de la investigación, se plantea la necesidad de indagar al propio historiador en aras de la objetividad histórica. ¿Cómo? Procurando integrar los individuos en grupos, escuelas y tendencias historiográficas, implícitas y explícitas, que condicionan, se quiera o no, la evolución interna de la historia escrita. Estudiando a los historiadores y a las historiadores por lo que hacen, no sólo por lo que dicen; por su producción, no sólo por su discurso. Aplicando, con matices, tres conceptos clave de la historia de la ciencia pospositivista: el ‘paradigma’ como conjunto de valores compartidos; la "revolución científica" como ruptura y continuidad disciplinar; la ‘comunidad de especialistas’ por su poder decisorio, a su vez condicionada por el entorno social, mental y político. Practicando, en conclusión, una historiografía inmediata que procure ir por delante de los acontecimientos históricos que inciden en los cambios historiográficos que estamos viviendo.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">VII<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Historiografía global<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">El agotamiento de los focos nacionales de renovación del siglo XX ha dado paso a una descentralización historiográfica inédita, impulsada por la globalización de la información y del saber académico y superadora del viejo eurocentrismo. La iniciativa historiográfica está hoy más al alcance de todos. El auge, por ejemplo, de una historiografía latina crítica y de una historiografía poscolonial, lo demuestran. Las comunidades transnacionales de historiadores, organizadas en Internet, juegan ya un papel importante en la formación de nuevos consensos en detrimento del anterior sistema de dependencia de unas historiografías nacionales de otras y de intercambios académicos elitistas, jerárquicos y lentos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">No entendemos la globalización historiográfica como un proceso uniformador, pensamos y ejercemos la historia, y la historia de la historia, como docentes e investigadores, en diferentes ámbitos superpuestos e interrelacionados: local, regional, nacional, continental e internacional/global.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">VIII<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Autonomía del historiador<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Conforme los proyectos colectivos del siglo XX fueron entrando en decadencia, sin ser todavía reemplazados por un nuevo paradigma común, ha crecido de manera exagerada la influencia del mercado editorial, de los grandes medios de comunicación y de las instituciones políticas, en la escritura de la historia, en la elección de temas y métodos, en la formulación de hipótesis y conclusiones, con un sentido cada vez más evidente de promoción de la vieja historia de los "grandes hombres".<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Recuperar la autonomía crítica de los historiadores y de las historiadoras respecto de los poderes establecidos para decidir el cómo, el qué y el por qué de la investigación histórica nos exige: reconstruir tendencias, asociaciones y comunidades que giren sobre proyectos historiográficos, más allá de las convencionales áreas académicas; utilizar Internet como medio democrático y alternativo de comunicación, publicación y difusión de propuestas e investigaciones; observar la evolución de la historia inmediata, sin caer en el presentismo, para captar las necesidades historiográficas, presentes y futuras, de la sociedad civil local y global.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">IX<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Reconocer tendencias<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La vía más nociva para imponer la propia tendencia historiográfica, normalmente conservadora, es negar que existan o que deban existir tendencias historiográficas. El imaginario individualista, los compartimentos académicos y las fronteras nacionales, ocultan lo que tenemos de común, muchas veces sin saberlo o sin decirlo: por formación, lecturas, filiaciones y actitudes. Somos partidarios y partidarias, en consecuencia, de sacar a la luz las tendencias actuantes, más o menos latentes, más o menos organizadas, para clarificar posiciones, delimitar debates y facilitar consensos. Una disciplina académica sin tendencias, discusión y autoreflexión, está sujeta a presiones extra-académicas, con frecuencia negativas para su desarrollo. El compromiso historiográfico consciente nos hace, por lo tanto, libres frente a terceros, rompe el aislamiento personal, corporativo y local, favorece el reconocimiento público y la utilidad científica y social de nuestro trabajo profesional. <o:p></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br /><span style="font-size:85%;"><strong>X<br /></strong></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt"><strong>Herencia recibida<o:p></o:p></strong></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Nos oponemos a hacer tabla rasa de la historia y de la historiografía del siglo XX. El reciente retorno de la historia del siglo XIX hace útil y conveniente rememorar la crítica de que fue objeto por parte de Annales, el marxismo y el neopositivismo, aunque justo es reconocer también que dicho "gran retorno" pone en evidencia el fracaso parcial de la revolución historiográfica del siglo XX que dichas tendencias protagonizaron. El imprescindible balance, crítico y autocrítico, de las vanguardias historiográficas no anula, por consiguiente, su actualidad como tradiciones necesarias para la construcción del nuevo paradigma. Porque simbolizan el "espíritu de escuela" y la militancia historiográfica, así como el ejemplo de una historia profesional abierta a lo nuevo y al compromiso social, rasgos primordiales que habremos de recuperar ahora en otro contexto académico, social y político, con unos medios de comunicación muy superiores a los existentes en los años 60 y 70 del ya pasado siglo.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XI<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Historiografía digital<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Las nuevas tecnologías están revolucionando el acceso a la bibliografía y a las fuentes de la historia; desbordando las limitaciones del papel para la investigación y la publicación; posibilitando nuevas comunidades globales de historiadores. Internet es una poderosa herramienta contra la fragmentación del saber histórico si se utiliza de acuerdo con su identidad y posibilidades, esto es, como un forma interactiva de transmitir información instantánea de manera horizontal a una gran parte del mundo.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Según nuestro criterio, la historiografía digital ha de seguir siendo complementada con libros y demás formas convencionales de investigación, difusión e intercambios académicos, y viceversa. Este nuevo paradigma de la comunicación social no va a reemplazar, en consecuencia, las actividades presenciales y sus instituciones seculares, pero formará parte de una manera creciente de la vida académica y social real.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La generalización de Internet en el mundo universitario, y en el conjunto de la sociedad, así como la educación informática de los más jóvenes irán imponiendo esta nueva historiografía como factor relevante de la inacabada transición paradigmática entre el siglo XX y el siglo XXI.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XII</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><br /></b></span><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Relevo generacional<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">En la segunda década de este siglo tendrá lugar un considerable relevo generacional en el cuadro de profesores e investigadores a causa de la jubilación de los nacidos después de la II Guerra Mundial. ¿Supondrá esta transición demográfica la consolidación de un cambio avanzado de paradigmas? No lo podemos asegurar.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La generación del 68 fue más bien una excepción. Entre los estudiantes universitarios actuales contemplamos parecida heterogeneidad historiográfica e ideológica que el resto de la academia y de la sociedad. Podemos encontrarnos con historiadores e historiadoras mayores que siguen siendo renovadores, y jóvenes con conceptos decimonónicos del oficio de historiador y de su relación con la sociedad. Nuestra responsabilidad como formadores de estudiantes que serán mañana profesores e investigadores es, a este respecto, capital. Nunca fue tan crucial continuar explicando la historia con enfoques avanzados -también por su autocrítica- desde la enseñanza primaria y secundaria hasta los cursos de posgrado. La historia futura estará condicionada por la educación que reciben aquí y ahora los historiadores futuros: nuestros alumnos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><br style="mso-special-character: line-break"><br style="mso-special-character: line-break"><o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 14pt; mso-bidi-font-family: Tahoma">TEORÍA<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XIII<br /></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Historia pensada<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Es esencial para el historiador pensar el tema, las fuentes y los métodos, las preguntas y las respuestas, el interés social y las implicaciones teóricas, las conclusiones y las consecuencias, de una investigación.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Somos contrarios a una "división del trabajo" según la cual la historia provee de datos y otras disciplinas reflexionan sobre ellos (o escriben relatos de amplia difusión). Las comunidades de historiadores profesionales tienen que asumir su responsabilidad intelectual tratando de completar el ciclo de los estudios históricos, desde el trabajo de archivo hasta la valoración y reivindicación de su impacto en las ciencias sociales y humanas, en la sociedad y en la política.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">El aprendizaje de los estudiantes universitarios de historia en cuestiones de metodología, historiografía, filosofía de la historia y otras disciplinas con base teórica, es el camino para elevar la creatividad futura de las investigaciones históricas, subrayar el lugar de la historia en el sistema científico y cultural y fomentar nuevas y buenas vocaciones historiográficas.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Nuestra meta es que el historiador que reflexione intelectualmente haga trabajo empírico, y que el historiador que investiga con datos concretos piense con alguna profundidad sobre lo que hace, obviando así la fatal disyuntiva de una práctica (positivista) sin teoría o de una teoría (especulativa) sin práctica. Una mayor unidad de la teoría y la práctica hará factible, por lo demás, una mayor coherencia de los historiadores y de las historiadoras, individual y colectivamente, entre lo se dice, historiográficamente, y lo que se hace, empíricamente.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText3" align="center"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XIV<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Fines de la historia<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La aceleración histórica de la última década ha reemplazado el debate sobre el "fin de la historia" por el debate sobre los "fines de la historia".<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Asumiendo que la historia no tiene metas pre-establecidas y que, en 1989, dio comienzo un profundo viraje histórico, cabe preguntarse, también desde la historia académica, adónde nos lleva éste, quién lo conduce, en favor de qué intereses y cuáles son las alternativas.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">El futuro está abierto. Es responsabilidad de los historiadores y de las historiadoras ayudar a que los sujetos de la historia construyan mundos futuros que garanticen una vida libre y pacífica, plena y creativa, a los hombres y mujeres de todas las razas y naciones.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Las comunidades de historiadores han de contribuir pues a construir una "nueva Ilustración" que, aprendiendo de los errores de la historia y de la filosofía, piense teóricamente sobre el sentido del progreso que hoy demanda la sociedad, asegurando a las grandes mayorías del Norte y del Sur, del Este y Oeste, el disfrute humano y ecológico de los avances revolucionarios de la medicina, la biología, la tecnología y las comunicaciones.<o:p></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br style="mso-special-character: line-break"><br style="mso-special-character: line-break"><o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS'; FONT-SIZE: 14pt; mso-bidi-font-family: Tahoma">SOCIEDAD<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XV<br /></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Reivindicar la historia<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">El primer compromiso político de los historiadores debería ser reivindicar, ante la sociedad y el poder, la función ética de la historia, de las humanidades y de las ciencias sociales, en la educación de los ciudadanos y en la formación de las conciencias comunitarias.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La historia profesional ha de combatir aquellas concepciones provincianas y neoliberales que todavía pretenden confrontar técnica con cultura, economía con sociedad, presente con pasado, pasado con futuro.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Los efectos más notorios de las políticas públicas de desvaloración social de la historia son la falta de salidas profesionales, el descenso de las vocaciones y los obstáculos a la continuidad generacional. Las comunidades de historiadores debemos aceptar como propios los problemas laborales de los jóvenes que estudian y quieren ser historiadores, cooperando en la búsqueda de unas soluciones que pasan por la revalorización del oficio de historiador y de sus condiciones de trabajo y de vida, en el marco de la defensa y desarrollo de la función pública de la educación, la universidad y la investigación.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><strong><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XVI<br /></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Compromiso<o:p></o:p></span></strong></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">En tiempos de paradójicos "retornos", queremos constatar y alentar la "vuelta al compromiso" de numerosos académicos, también historiadores, en diversos lugares del mundo con las causas sociales y políticas vinculadas a la defensa de valores universales de educación y salud, justicia e igualdad, paz y democracia. Actitudes solidarias indispensables para contrarrestar otros compromisos académicos con los grandes poderes económicos y políticos, mediáticos y editoriales. Contrapeso vital, por lo tanto, para conjurar una virtual escisión de la escritura académica de la historia respecto de las mayorías sociales que financian con sus impuestos nuestra actividad docente e investigadora.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">El nuevo compromiso que preconizamos es diverso, crítico y con anhelos de futuro. El historiador y la historiadora han de combatir, desde la verdad que conocemos, aquellos mitos que manipulan la historia y fomentan el racismo, la intolerancia y la explotación de clase, género, etnia. Resistiendo, desde el conocimiento del pasado, los futuros indeseables. Cooperando, y rivalizando, con otros científicos sociales y humanistas, en la construcción de mundos históricamente mejores, como profesionales de la historia, pero también como ciudadanos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La relación del historiador con la realidad que nos rodea pasa por su análisis en un contexto temporal continuo. Si se acepta que la objetividad de la ciencia de la historia es inseparable de la subjetividad (plural) del historiador, debemos concluir que no existen grandes diferencias cualitativas entre una historia inmediata y una historia mediata, entre una historia más contemporánea y una historia más antigua. Todo es historia, si bien cuando más nos distanciamos de lo actual mayor es la carga que recae sobre nosotros, historiadores, por ausencia de las disciplinas más presentistas. <o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoBodyText2"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br /><span style="font-size:85%;"><strong>XVII<br /></strong></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt"><strong>Presente y futuro<o:p></o:p></strong></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Nuestro objeto de estudio (hombres, mujeres y medio natural humanizado) está evidentemente en el pasado, pero nosotros estamos en el presente, y estos presentes están preñados de futuros. El historiador no puede escribir con rigor la historia al margen del tiempo vivido, y de su fluir permanente.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Contemplamos varios niveles en la relación del historiador con la inmediatez histórica: compromiso social y político, tema de investigación, historiografía de intervención o criterio metodológico general para la investigación. Hace medio siglo que los fundadores de la escuela de Annales lo formularon: "comprender el pasado por el presente, comprender el presente por el pasado". Hoy es preciso, además, poner el mismo énfasis en la interrelación pasado/futuro.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La caída de la filosofías finalistas de la historia, sean socialistas sean capitalistas, ha puesto de relieve un futuro más abierto que nunca. El historiador ha de asumir un papel en su definición con sus experiencias y argumentos históricos, con hipótesis y apuestas desde la historia. Edificar el futuro sin contar con la historia nos condenaría a repetir sus errores, a resignarnos con el mal menor o a edificar castillos en el aire.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">XVIII<br /></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 12pt">Nuevo paradigma<o:p></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">La historiografía depende de los historiadores y de la historia inmediata. El cambio de paradigmas historiográficos que venimos proponiendo, desde 1993, cabalga sobre los cambios históricos acelerados iniciados en 1989. Entre diciembre de 1999 (Seattle) y julio de 2001 (Génova) hemos observado los comienzos de un movimiento global sin precedentes, contra los estragos de la globalización, que busca ya alternativas de sociedad: el pensamiento único es ahora menos único. Son muchos los que califican de cambio de civilización la globalización y sus críticos, la sociedad de la información, la nueva revolución científico-tecnológica y el movimiento social global: no es fácil entrever lo que nos depara el mañana pero hay razones para la esperanza. Todos debemos colaborar.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt"><o:p> </o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'; FONT-SIZE: 11pt">Historia a Debate es parte activa de este proceso transformador: queremos cambiar la historia que se escribe y coadyuvar a cambiar la historia humana. Según evolucione el debate historiográfico, y la historia más inmediata, nuestras propuestas recibirán más o menos consenso académico, las variaremos o no según interese, si bien hay planteamientos que, aun siendo por el momento minoritarios, nos parecen ineludibles para condicionar críticamente el nuevo paradigma en formación: el conjunto plural de valores y creencias que va a regular nuestra profesión de historiador en el nuevo siglo. Por todo ello, la historia nos absolverá, esperemos.<o:p></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">En la Red a 11 de setiembre de 2001<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">Carlos Barros<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><span style="font-size:85%;">Santiago de Compostelas<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><br style="mso-special-character: line-break"><br style="mso-special-character: line-break"><o:p><span style="font-size:85%;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-FAMILY: 'Tahoma', 'sans-serif'"><o:p><span style="font-size:85%;"> </span></o:p></span></p>SUPAYMARTINCHOhttp://www.blogger.com/profile/03465690663196660599noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3676649392873500305.post-67494975886193780772010-06-11T15:59:00.000-07:002010-07-25T15:56:50.275-07:00LAS CIENCIAS SOCIALES EN LA NUEVA ERA DE LA HUMANIDAD<div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia, Etnología, Persona, Ciudadanía y Espacio</span></b></span></div><div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Arial Unicode MS', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></div><div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span class="Apple-style-span" style="color:#990000;"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Arial Unicode MS', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">"CENTRO DE ESTUDIOS SOCIALES-HISTÓRICOS-EDUCATIVOS “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LUIS E. VALCÁRCEL</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”</span></span></div><div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Texto Guía-Manual para Alumnos y Docentes que Estudian y enseñan Ciencias sociales</span></span></div><div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Comic Sans MS';"><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Martín H. Romero Pacheco</span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">A los que se ocupan de una Nueva Manera de Ver un Nuevo Mundo que nos toca vivir, mediante las Ciencias Sociales, tanto en el campo de la Investigación, la Difusión y de la Enseñanza, a pesar de las enormes limitaciones para ello.</span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><?xml:namespace prefix = o /><o:p></o:p></span></span></p><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">A su perseverancia, fe y mística para pensar de otra manera en la posibilidad de un Mundo con mas Calidad de Vida, Justicia y Solidaridad, lejos de los prejuicios, estereotipos y exclusiones negativos,...</span></span></span> <p></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ></span></span></i></span></p><i><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">PRESENTACIÓN</span></span></b></span></p></i><p></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ></span></span></i></span></p><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"></span></span></o:p></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="LINE-HEIGHT: 14px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ></span></span></p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"></p></span><div style="TEXT-ALIGN: left"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En las últimas décadas las formas de ver, actuar, vivir y convivir han cambiado radicalmente; cambios que no siempre pueden percibirse a “simple vista”. Se requiere para ello estar instrumentado con todo una estructuración mental que lo permita; episteme, teoría, enfoques, fuentes, maneras de tratarlos, etc. nos san un “nuevo ojo” para ver mejor la realidad.</span></span></span></p><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"></span></span></o:p></span></p></span></i></span></i></span></div><p></p><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pese a eso la poca conversación existente entre las ciencias sociales y los encargados de enseñarla, es aún muy escasa y esto provoca no solo que proliferen los discursos desfasados, excluyentes, pseudoesotéricos –disfrazado de “postmodernidad” ultra- o simplemente absurdos sino que loga una inexacta visión del formado sobre el mundo, por lo tanto una actuación fallida sobre él.</span></span></span><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><i></i></span></i></span></p><i><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"></span></span></o:p></span></p></i></i><p></p><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Este pequeño manual pretende proponer el conocimiento de algunos puntos, actualizados, de la Historia Universal en todos sus aspectos, recogiendo las últimas interpretaciones, definiciones, enfoques y temas, resultado de las investigaciones modernas .</span></span></span><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><i></i></span></i></span></p><i><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"></span></span></o:p></span></p></i></i><p></p><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Piensa los hechos sociales de modo en que el mundo actual lo exige hoy; con y para el Mundo. Una forma de ver el proceso Humano, en todos sus aspectos, en el contexto de su proceso completo, desde un Hoy concreto y para un Mañana distinto.</span></span></span><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><i></i></span></i></span></p><i><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"></span></span></o:p></span></p></i></i><p></p><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Este trabajo tan elemental y simple, exige, por supuesto, también, una rigurosidad en el tratamiento del mismo, para lo que están formados especialistas y profesionales en el marco de la epistemología y ciencia adecuadas; cuestión importante hoy, cuando han vuelto a escena la precariedad en estas ciencias, pues cualquier persona hoy se atreve a escribir sobre ciencias sociales o “Historia” sin tener formación alguna, mal alentados por un, también, mal entendido turismo.</span></span></span><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><i></i></span></i></span></p><i><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"></span></span></o:p></span></p></i></i><p></p><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los conceptos aquí vertidos, resumen, un tanto, todo el bagaje enorme del resumen de los mas importantes logros de las ciencias sociales del mundo moderno actual y esperamos sirva para ayudarnos como una puerta al inconmensurable mundo moderno de las ciencias sociales actuales.</span></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><i></i></span></i></span></p><i><i><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"></span></span></b></span></o:p></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">INDICE</span></span></b></span></span></p></i></i><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p></i></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Presentación<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esquemas<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Replanteo de la Historia Peruana<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hominización<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Antigüedad y Cultura Andina<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Prehispánico Andino, Nuevos Enfoques<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Feudalismo del Viejo Mundo e Intermedio Prehispánico<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Naciones Modernas<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ilustración</span></span></i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Revolución Industrial</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Siglo XX: Nuevos Aportes<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Región y Regionalismo<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Guerra de Civilizaciones</span></span></i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> e Interculturalidad<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Calentamiento Global<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ANEXOS<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Invención de la Cultura Andina<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-</span><span style="FONT: 7pt 'Times New Roman'"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i></span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mitos Judeocristianos y Cultura Andina</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: left; LINE-HEIGHT: 26px; TEXT-INDENT: -18pt; MARGIN: 0cm 0cm 0pt 36pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"></span></span><span style="LINE-HEIGHT: normal; FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ></span></span></i></span></p><i><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 26px; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LINE-HEIGHT: normal; FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="LINE-HEIGHT: 21px;font-family:Tahoma, sans-serif;" ></span></span></i></span></p><i><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"></span></span></b></span></span></p><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><div style="TEXT-ALIGN: center"><i><i><i><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-STYLE: normal" class="Apple-style-span"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></b></span></span></p></i></i></i></div><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL MUNDO Y EL PERÚ EN ESQUEMAS</span></span></b></span></span> <p></p></i></i></i></div><br /><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjARxn8Deq2Z1fpag25N82hLslXog6uihx7qWyqoGF2yNXbYxwsABqIVMgMDBa8jsfhTZgJxTQx6naC3DAsLjtvIQEVjMkH05mwqGLsUz-Dp7dffmG3wTxoiEuGEzkD95C7MldnwLYTa4A/s1600/Diapositiva2.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 300px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481700360910214962" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjARxn8Deq2Z1fpag25N82hLslXog6uihx7qWyqoGF2yNXbYxwsABqIVMgMDBa8jsfhTZgJxTQx6naC3DAsLjtvIQEVjMkH05mwqGLsUz-Dp7dffmG3wTxoiEuGEzkD95C7MldnwLYTa4A/s400/Diapositiva2.BMP" /></a><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQMiQT-2iGmM-tNBJ173zLbi8H0JuihIMnoq-xT0qpOMfdcVxUSuqyJPcNtzjAPnEBEknvXWrRv80MMqIDU4zqoyO5bvLoVVj6YDnartfWoPcIX2RoldwpvcRihCd-HFYg99cpcSx92vs/s1600/Diapositiva3.BMP"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 300px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481694950040587074" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQMiQT-2iGmM-tNBJ173zLbi8H0JuihIMnoq-xT0qpOMfdcVxUSuqyJPcNtzjAPnEBEknvXWrRv80MMqIDU4zqoyO5bvLoVVj6YDnartfWoPcIX2RoldwpvcRihCd-HFYg99cpcSx92vs/s400/Diapositiva3.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggjGjKf0hUl4HoaLqj6whw1nnCPx95CKy6o6_mrhZXAN0qQ5VP3uTLks-_P3gtAJg3omp23lQ7jRiZ0Y8KCoPtV-hLxT3HAxraCWwDK52AzLj04xQ80Z8myRgFMRkoqZtCDVx-BxZg9oA/s1600/Diapositiva4.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 300px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481692715362554706" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggjGjKf0hUl4HoaLqj6whw1nnCPx95CKy6o6_mrhZXAN0qQ5VP3uTLks-_P3gtAJg3omp23lQ7jRiZ0Y8KCoPtV-hLxT3HAxraCWwDK52AzLj04xQ80Z8myRgFMRkoqZtCDVx-BxZg9oA/s400/Diapositiva4.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4Dira1H7mmQcVt1DmpLZRT3nkZsFE9ZseJvq4E2Qm2Bbnhaih3P2WDZ4RfGMWxvuIwfzfxgdJ8DnKrYxTp_RIuiMzHnhn8HQutCItYxWU3bBco01Iy1O-ZJE58pEIxUWc7jYkvpCMvbo/s1600/Diapositiva5.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 300px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481690961458624482" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4Dira1H7mmQcVt1DmpLZRT3nkZsFE9ZseJvq4E2Qm2Bbnhaih3P2WDZ4RfGMWxvuIwfzfxgdJ8DnKrYxTp_RIuiMzHnhn8HQutCItYxWU3bBco01Iy1O-ZJE58pEIxUWc7jYkvpCMvbo/s400/Diapositiva5.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQXhqW-ua48bDMgPtPnpS9D978MEDJwfUWXY_5tN_YNiFNf-Ehur6-WzTHAs9AyDTV-sBD0_nTpRFEbVfHF9t5vS3DmEK1yOb-Qrxfqkf5qG5ijiDfi56tW11d4HwUMltOuo3CXLAkP9o/s1600/Diapositiva6.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 300px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481688716003481474" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQXhqW-ua48bDMgPtPnpS9D978MEDJwfUWXY_5tN_YNiFNf-Ehur6-WzTHAs9AyDTV-sBD0_nTpRFEbVfHF9t5vS3DmEK1yOb-Qrxfqkf5qG5ijiDfi56tW11d4HwUMltOuo3CXLAkP9o/s400/Diapositiva6.BMP" /></a> <p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-TOP: 12pt" class="MsoTitle"><span style="LETTER-SPACING: 3.3pt;font-family:'Comic Sans MS';" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REPLANTEANDO </span></span><?xml:namespace prefix = st1 /><st1:personname st="on" productid="la Historia Oficial"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA HISTORIA OFICIAL</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Y TRADICIONALISTA DEL PERÚ</span></span><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftn1" name="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="LINE-HEIGHT: 115%; LETTER-SPACING: 3.3ptfont-family:'Comic Sans MS';" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[1]</span></span></span></b></span></span></a></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-TOP: 12pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los incas eran buenos y los españoles malos; nuestra historia antigua se divide en dos etapas preinca e inca los incas fueron 14; Cajamarca cayo por que los indios creyeron que los españoles eran dioses ¿Cuánto verdad hay en esta y en otras informaciones que hemos recibido en el colegio y en la Universidad? DEBATE planteo estos tópicos a 14 especialistas en un intento de revisar prejuicios y estereotipos con el fin de fomentar la discusión y la crítica de la historia que aprendimos la coordinación de este reportaje.</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><b><span style="LETTER-SPACING: 3.4pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EN LA UNIVERSIDAD Y EN EL COLEGIO SOLEMOS DECIR QUE:</span></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La organización del Tahuantinsuyo hizo posible una sociedad paradisíaca y feliz para todos los pobladores:</span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO</span></span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> se han elaborado muchas utopías sobre el mundo andino en general pero es un hecho que había descontento entre las clases acomodadas de las macroetnias, por que con la denominación inca debían ceder sus mejores tierras al gobierno y al culto. Entre las clases populares también había descontento entre las clases acomodadas de la macro etnias, por que con la dominación inca debían ceder sus mejores tierras al gobierno y al culto. Entre las clases populares también había descontento por que debían ir ya sea a la mita guerrera que duraba años y de la que a veces no volvían, o a otro tipo de mitimaes, con lo cual perdían su libertad. Además, los que se quedaban tenían doble trabajo por que estaban obligados a cumplir con el suyo propio y con ausentes.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es por esto que cuando aparecieron los españoles los grandes señores locales se plegaron a ellos los ayudaron en la conquista y cuando se daba la rebelión de Manco II como reacción andina a la invasión Europea , nuevamente muchos señores de las macroetnias volvieron a apoyar a los españoles y que iban a ser subyugados. Estos señores vieron en los conquistadores la oportunidad de sacudir del dominio inca.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ese apoyo masivo de las macro etnias, que muchos peruanos desconocen, crea un sentimiento de inferioridad por que no se entiende como un pequeño grupo de españoles pudo desbaratar un imperio. Es necesario deshacer esas grandes utopías y conocer los logros de los incas pero sin exagerar los por que eran hombres de carne y hueso * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">María Rostworowski</span></span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los incas fueron los grandes civilizadores del mundo andino.</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Esta concepción se refleja en la subdivisión del tiempo en los periodos inca y preinca, a pesar de que la arqueología andina a demostrado lo absurdo de esta división. Lo preinca abarca mas de 12 mil corresponden a culturas agrícolas, conocedoras de la arquitectura monumental y de la cerámica varias de ellas merecen el nombre de sociedades complejas. Lo inca representa el episodio final, que abarca sólo un siglo, en el cual se desarrolla un imperio cuyo centro era el Cusco y que se encontraba en la periferia de los polos tradicionales de desarrollo. Es más en el norte del área centro andina la dominación incaica duró incluso mucho menos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cada conquista implica contactos y algún grado de intercambios de experiencias. En el caso incaico los desplazamientos obligados de las élites locales hacia el Cusco y (le mitimaes significaron el traslado de tradiciones, tecnología y costumbres de una región a la otra. La idiosincrasia impermeable de las expresiones materiales de la cultura incaica, se desprende del rol de s del poder estatal que cumplían los artefactos y construcciones de que se componía.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los diseños incaicos fueron a menudo imitados en las provincias conquistadas, por ejemplo la cerámica y el tejido. Es de suponer que las influencias en el sentido contrario pudieron ser incluso m: importantes, pero resultan mucho mas difíciles de captar. Varios especialistas sostienen que los sistemas calendarios, administrativos, ciertos elementos de culto y de ideología imperial fueron imitados por los incas. Los modelos habrían provenido, por ejemplo, de Chimor en </span><st1:personname st="on" productid="la Costa Norte."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Costa Norte.</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Entonces, el rol civilizador de los incas es un mito moderno, no una realidad histórica.<o:p></o:p></span></span></p><p style="MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como tal, forma parte de una utopía política relevante para la formación de la identidad nacional, que se gesta desde el siglo pasado y tiene por pilares dos axiomas. El primero: en el territorio peruano se desarrollo una sola cultura andina. El segundo.</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Toda la evolución en el área cultural andina converge en el tahuantinsuyo como la mas perfecta expresión.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La doctrina que mencionamos es plenamente perceptible en la obra de Julio C. Tello</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></p><div style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: windowtext 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 1pt; PADDING-LEFT: 4pt; PADDING-RIGHT: 4pt; MARGIN-LEFT: 9pt; BORDER-TOP: windowtext 1pt solid; MARGIN-RIGHT: 19.05pt; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 1pt; mso-element: para-border-div; mso-border-alt: solid windowtext .5pt"><p style="BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-LEFT: medium none; PADDING-BOTTOM: 0cm; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP: medium none; BORDER-RIGHT: medium none; PADDING-TOP: 0cm; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-padding-alt: 1.0pt 4.0pt 1.0pt 4.0pt" class="MsoBlockText"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">“Había descontento entre las clases acomodadas de las macro etnias por que con la dominación inca debían ceder sus mejores terrenos al gobierno y al culto”<o:p></o:p></span></span></p></div><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Para el, la cultura Chavin aporto las bases tecnológicas e ideológicas de la unidad andina, mientras que en las dos épocas siguientes se forjan las bases políticas necesarias parar que pueda surgir el imperio incaico.</span></span><i><span style="LETTER-SPACING: 1.6pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 1.6pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿No hay, entonces una única civilización predominante en nuestro <o:p></o:p></span></span></b></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 1.6pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">pasado?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; BORDER-TOP-COLOR: windowtext; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP-STYLE: solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; border-left-: 1ptfont-family:Tahoma, sans-serif;color:windowtext;" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La cultura andina no era un fenómeno maduro y acabado en el momento de la conquista; Vivía un proceso de integración</span></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, con avances y retrocesos, algo truncado, que se inicia en los albores de la prehistoria y no deja de avanzar hasta nuestros días, a pesar y, en buena parte, por causa de la conquista. Simplificando, se podría diferenciar dos grandes áreas culturales en los Andenes Centrales: la norte y la sur. Cada una de ellas tiene su propia línea de desarrollo e influye periódica mente en el destino de la otra, como consecuencia de crisis económicas y políticas, posiblemente desencadenadas por las catástrofes que produce la corriente del Niño, que fueron mucho más fuertes y duraderas que las de 1983. Gracias a ello las relaciones entre las dos áreas se estrechan y las tradiciones culturales propias a la una penetran en la otra. Estos periodos de crisis de reestructuración llevan en arqueología el nombre de horizontes a partir de que la propuesta de John H Rowe.</span></span><i><span style="LETTER-SPACING: 1.6pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 1.6pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Desarrollaron los incas tecnologías propias?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Todas las tecnologías manejadas por los incas fueron inventadas en tiempos anteriores al imperio, aunque difícilmente se encuentran antecedentes de su estilo en la cerámica y arquitectura. Hemos mencionado que el imperio Incaico surge en un valle apartado, en la periferia de los polos de desarrollo. En el Sur del área centroandina se formaron a partir del s.IV a.C dos polos: uno en la cuenca del Titicaca (Tiahuanaco), el otro en los valles de Nasca y’ de Ayacucho (Nasca y Huari)<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En estas tres culturas encontramos la mayor parte de los antecedentes tecnológicos. La difusión de sistemas de andenería se relaciona con la expansión Huari y la metalurgia de bronce de sus orígenes en Tihuanaco.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 1.6pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿De donde surge el concepto generalizado de los incas como forjadores de una civilización panandina?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es, creo, una utopía científica. El que los españoles hayan reconocido a los incas como los únicos herederos del pasado andino, ignorando su diversidad, tuvo una importancia decisiva para la creación del mito político. Igual peso tuvo la virtual desaparición de las culturas de la costa junto con la población autóctona.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el siglo XX se incorpora esta utopía ala discusión sobre los orígenes de la nación peruana. Además, la monumentalidad de MachuPicchu y de Sacsayhuamán, </span><st1:personname st="on" productid="la Belleza"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Belleza</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de los uncus y de los aríbalos convence mejor al público que las enredadas elucubraciories del prehistoriador. * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cristóbal Makowski</span></span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 3px;font-family:Tahoma, sans-serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 3px;font-family:Tahoma, sans-serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Imperio Incaico fue gobernado, a lo largo de su existencia, por una dinastía basada en la filiación, semejante a las europeas. Los incas que gobernaron el imperio</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO,</span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Toda percepción de la historia supone una elaboración en un momento determinado. Los autores del siglo XVI dieron una imagen occidental de la historia incaica y describieron al Tahuantinsuyo como una organización con criterios romanizados, Esto también sucedió en la historia europea los gobernantes eran presentidos como una genealogía por que el siglo XVI la continuidad inentirrumpida en el gobierno significaba su legitimidad, por ello los autores buscaban el origen de las dinastías desde la mitología criterio determino que </span><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: windowtext 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP: windowtext 1pt solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; mso-border-alt: solid windowtext .5pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">los cronistas elaboraran estructura dinástica con formación’ andina, aunque probablemente nunca recibieron tal versión de los hechos</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> sino que las mismas preguntas que hicieron prefiguraron que el poblador andino les respondiese con un lista de gobernantes que de ninguna forma seguía un criterio del legitimidad basado en la filiación probablemente la figura era muy distinta a como de los informantes de de los cronistas ya que no podían responder en este cronológico sino tan solo con datos sueltos que el cronista respondía el incorporaba en una estructura histórica según los esquemas de su propia experiencia.</span></span><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cómo va marcado la visión que tenemos los peruanos de nuestro pasado esta variación de los hechos originada en las narraciones de los cronistas?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los cronistas presentaron la época incaica como un pasado glorioso en contraposición con el presente tiránico que atribuían a Atahuallpa, argumento que les permitía justificar la conquista por el derrocamiento de quien consideraban un usurpador<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">A partir de la independencia se realiza este concepto glorioso de las Incas, en contraposición a </span><st1:personname st="on" productid="la Colonia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Colonia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, donde verifica una situación que durante </span><st1:personname st="on" productid="la Independencia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Independencia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> fue tildada de postración del poblador andino. De este modo, en </span><st1:personname st="on" productid="la Repblica"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la República</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> se rechaza el pasado intermedio y se empalma aquel pasado glorioso con el pasado glorioso inmediato, que fue la guerra de independencia; por ello ya autores del siglo XIX como Lorente o Mendiburo hablan de la “invasión española”. Mí, en el siglo pasado se mezclan los arquetipos: por ejemplo, nuestro himno nacional alude alude al glorioso tiempo de los incas, mientras que </span><st1:personname st="on" productid="la Colonia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Colonia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> se presenta como el tiempo del peruano oprimido. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; BORDER-TOP-COLOR: windowtext; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP-STYLE: solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; border-left-: 1ptfont-family:Tahoma, sans-serif;color:windowtext;" ><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; BORDER-TOP-COLOR: windowtext; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP-STYLE: solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; border-left-: 1ptfont-family:Tahoma, sans-serif;color:windowtext;" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los incas constituyen un estereotipo en la vida nacional; cualquier escolar considera que la historia del Perú es gloriosa con los incas y oprimida en </span><st1:personname st="on" productid="la Colonia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Colonia</span></st1:personname></span><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; pero lo grave es que se ha ido creando una imagen de </span><st1:personname st="on" productid="la Repblica"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la República</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> como un ente corrupto, inmanejable, injusto y absurdo, sobre lo cual ya Basadre llamaba la atención llamada la atención al referirse a la tendencia que consideraba </span><st1:personname st="on" productid="la Repblica"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la República</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> como un basural histórico</span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. * Franklin Pease<o:p></o:p></span></span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 3px;font-family:Tahoma, sans-serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 3px;font-family:Tahoma, sans-serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La derrota de Cajamarca se debió al asombro y al miedo, que produjo en los indios aparato bélico español: perros, caballos, armas de fuego.</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO</span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Siempre, desde mediados del siglo XVI, se han planteado este tipo de preguntas y otras similares al respecto, cuyas res puestas han dependido del grado de conocimientos que los estudiosos han tenido sobre dichos sucesos. Es irreplicable que las armas traídas por los españoles jugaron un rol importante, así como los caballos y galgos, estos últimos largamente entrenados para cazar descuartizar indígenas. Es innegable, por igual, el asombro que sintieron los runas ante la presencia de hombres de tez y físico diferentes. En tal situación es comprensible que hayan sido considerados, en un primer momento, como embajadores del dios Wiracocha. Pero esa percepción fue solamente en el primer instante. Después, al comprobar que se comportaban como individuos comunes y corrientes, tales ideas quedaron desvanecidas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero todo esto, de acuerdo con las ni recientes evidencias documentales no fue en verdad el factor determinante de la destrucción del Tahuantinsuyo, ni de la ruina de los gobernantes incas. </span><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: windowtext 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP: windowtext 1pt solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; mso-border-alt: solid windowtext .5pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ahora puedo asegurar que fueron móviles de carácter estructural de los que decidieron el desquiciamiento del último Estado imperial andino</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. Me refiero al apoyo o colaboracionismo brindado por las principales etnias a Francisco Pizarro con el propósito de desmoronar el poder de los soberanos del Cusco. La coyuntura para hacerlo realidad se les presento cabalmente en 1532.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cómo funciono este sistema de alianzas entre españoles y los grupos dominados por los incas; cómo capitalizaron los españoles el descontento reinante?</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Acerca de esta temática ya se viene insistiendo desde 1534. Precisamente en la crónica de Pedro sancho se habla de los “indios amigos’ sin cuyo auxilio los españoles se hubieran visto en terribles dificultades para invadir y conquistar el Imperio de los Incas. Huaman Poma se refiere a ellos de manera analógica mientras que Garcilaso de </span><st1:personname st="on" productid="la Vega"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Vega</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> no podía entender por qué se suscitó el referido fenómeno. Pero nosotros sí podemos explicarlo, por haber hallado cerca de 20 manuscrito. de aquellos señoríos étnicos que se aliaron con Pizarro. Sin embargo, de todas esas etnias, colaboracionistas mas, tres fueron las mas notables </span><st1:personname st="on" productid="la Ca?ar"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Cañar</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Chachapuya y Huampa.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">A los curacas regionales no les agradaba ver que multitudes de sus súbditos fueran deportados a otros lugares, por lo general distantes (mitnias); que simultáneamente les introdujeran en sus territorios centenares o a miles de foráneos, para formar muchos de ellos guarniciones de vigilancia y represión. Las aristocracias “provincia mas anhelaban su independencia, o mejor diríamos, su soberanía. Hay informes de cómo algunas de ellas se rebelaron: pero asimismo sabemos de cómo las sofocaron cruelmente: hechos que la historia oficial incaica trataba de ocultar. Como se ve, tal realidad había incubado las condiciones favorables para que las noblezas regionales apoyaran los españoles</span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * Waldemar Espinoza</span></span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los conquistadores españoles pertenecían a los estratos mas bajos de la sociedad. El grupo que acabó con el Imperio Incaico estuvo formado por ladrones asesinos, marginales.</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La generalización no acertada. El grupo de conquistadores tenía una composición variada y en la mayoría de los casos se excluía a la gente de la peor especie, pero a la mas alta nobleza. Los pueblos americanos fueron conquistados por un grupo intermedio de la sociedad española: eran segundones de las grandes familias y algunos profesionales de diversas especialidades, debían cobrar con algo de dinero o un patrocinador por que, llegar a América constituía ya una inversión.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Todo esto requería una gran capacidad, su máximo logro fue explorar los antiguos recursos del tahuantinsuyo.</span></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText3"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La generalización de la pregunta obedece a que se sabe que la corona otorgó una amnistía a ciertos delincuentes que estuvieran dispuestas a formar parte de expediciones que buscaban explorar territorios desconocidos.</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Si eso fuese cierto pero solo durante los primeros viajes de Colon. En la época de la expedición al Perú, entre 1525 y 1527 definitivamente ya no se hacia esta especie de amnistía a cambio del pasaje a América, para entonces el expedicionario tenia que pagarse pasaje o conseguirse un patrocinador, </span><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: windowtext 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP: windowtext 1pt solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; mso-border-alt: solid windowtext .5pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">cuando Hernando Pizarro vino al Perú trajo consigo una gran cantidad de criados, y escogió u su gente para facilitar la conquista, explotar los recursos. No contrato delincuentes</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ya ha sido demostrado Janie Lockhart, y lo he visto también en mis propias investigación que los lazos que buscaban para las grandes empresa mercantiles como la del Perú eran primero los de parentesco y segundo los de paisanaje. Esto contrasta tremendamente con la idea de que Pizarro saco gente de las carceles para embarcarla en la aventura. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Se habla de la conquistadores como soldados entrenados para la guerra, pero de otro lado, se sabe que muchos quizás la mayoría conocían algún oficio que les permitirá ganarse la vida en su tierra natal ¿Cómo se explica esta contradicción?</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los españoles de los huestes de conquista no se refieren a ellos mismos como soldados por que soldado en Europa de esta época era el hombre asalariado que recibía su paga por luchar permanentemente.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estos compañeros, si bien lo eran circunstancialmente se convertían en soldados eventuales pero tenían otros oficios, y definitivamente otras perspectivas fuera de la guerra. * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Rafael Varón</span></span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Sin el aporte económico del virreinato peruano, la monarquía española hubiera sobrevivido.</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Si comenzamos hablando de los fondos fiscales, los ingresos de </span><st1:personname st="on" productid="la Real Hacienda"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Real Hacienda</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> imperial española del siglo XVI provenían, b: de tres fuentes: Castilla, los Países Bajos y América. El aporte de las demás imperiales era significante. Tal como han señalado varios historiadores hispanistas la proporción del aporte de cada una de estas tres fuentes principales sufrió variaciones a través del tiempo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Fue el monopolio, política económica impuesta por España a lo largo de la colonia, lo que determino que el Perú fuera un país dependiente?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Se suele pensar que mientras funcionó el sistema de flotas y galones para el comercio entre España y el Perú, existió el monopolio comercial</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">y viceversa.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En realidad, sólo se puede hablar de “monopolio’ en el siglo XVI. Mas adelante, la estructura de las relaciones mercantiles en el Atlántico quebró los parámetros dentro de los cuales se diseñó exclusivismo, de tal modo que las ganancias de comercio recayeron en manos americanas y europeas (no españoles)la insistencia en hablar de una sujeción comercial y financiera del Perú, a como de una dependencia” económica sin global, ha sido, en realidad, parte del aparato conceptual de la teoría de la dependencia, tanto en los años 70. Este, como todos los modelos, simplifica la realidad histórica para hacerla encajar dentro de ciertos moldes teóricos. Lo cual no quiere decir, por su puesto, que se negando aquí la realidad colonial. Sólo quiero enfatizar que las relaciones coloniales fueron bastante complejas, y todavía falta mucho para llegar a un “modelo’ satisfactorio. </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* Margarita Suárez</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 3px;font-family:Tahoma, sans-serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La inquisición en el Perú fue muy estricta: impuso castigos y torturas atroces, mandó a la hoguera a miles de indios, negros o españoles. Omnipresente y todopoderosa vigilaba la vida pública y privada de todos los miembros de la sociedad colonial.</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La inquisición constituye una de esas instituciones coloniales sobre las cuales todos tienen algo que decir, pero lamentablemente mucho de lo que se dice esta muy distante la verdad histórica. Uno de los autores que más ha contribuido a crear la imagen falsificada del Santo Oficio, pero el dominio común, ha sido Ricardo Palma. En sus Anales de la inquisición, obra aparecida inicialmente en 1860 y luego ampliada en posteriores ediciones, Palma ofrece una relación muy entretenido y cáustico de los reos, procesos y procedimientos inquisitoriales. Se trata, como el propio autor lo dice, de una “tradición” más es decir, de una obra literaria: Palma nunca la consideró una obra de historia.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cuál es entonces la real dimensión del tribunal del Santo Oficio?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Por lo que he dicho se puede pensar que estoy asumiendo el rol de abogado del santo oficio. Esa no es intención el tribunal estuvo lejos de ser una suerte de </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">sun resort</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y los jueces paradigmas de probidad. La documentación revela que el santo oficio Esa no es mi intención El Tribunal estuvo lejos de ser una suerte de los jueces, paradigmas de probidad, la documentación revela que el santo oficio como otras instituciones coloniales, encubrió irregularidades procesales que a veces su accionar estuvo condicionado por intereses personales.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Un lugar común entre los varios que existan sobre el célebre tribunal, esta en afirmar que una institución omnipresente es decir que ejercicio un control muy estricto sobre el conjunto de la sociedad de origen europeo o africano que era sobre los únicos que tenía jurisdicción ya que los indios hallaban extensos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">También se dice que el tormento se aplicaba indiscriminadamente la verdad es que se requería el fallo de la mayoría de los jueces y consultores a cuerdo que no siempre se lo graba. La hoguera la máxima sanción, se dicto contra alrededor de 30 personas de un total de 450 condenados sería interesante una comparación con las penas capitales dictadas por la real audiencia del otro tribunal de justicia. * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pedro Guíbovich</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La sociedad colonial estuvo formada por un conjunto grupos muy, cerrados y estáticos, que se que se mantuvieron así durante todo el virreinato.</span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La legislación en principio estableció el sistema de separación residencial de acuerdo con el criterio de división en república de indios y republica de españoles se procuraba durante las primeras décadas de la colonización una separación de residencia entre españoles e indígenas a fin de evitar los abusos de los encomendados. A propósito de ello hubo quejas de religiosos y letrados sobre las malas costumbres que transmitían los españoles a las indígenas. De tal manera que la creencia de que la sociedad colonial estaría dividida en compartimientos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero evidentemente lo que estuvo establecido en la legislación no fue lo que se vivió en realidad ya que hubo un permanente contacto, no solamente entre españoles e indígenas sino entre todos los sectores sociales inclusive los otros grupos étnicos que participaron en la vida colonial peruano, como por ejemplo la población de origen africano.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cómo podríamos extender esa frase tan utilizada de que la ley en indias se obedece pero no se cumple?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Si se estudia la legislación española para América vemos efectivamente que la ley muchas veces no se cumplía. Pero no se trataba solo de un mero incumplimiento debe tenerse en cuenta un punto importante y muy habitualmente no se destaca como si lo hace el doctor Victor Tau que en su libro </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La ley en América hispana </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">explica que en </span><st1:personname st="on" productid="la Am←rica"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la América</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> colonial donde se explica que en </span><st1:personname st="on" productid="la Antonio"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antonio</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> colonial ley, como fuente del derecho, sin embargo en </span><st1:personname st="on" productid="la Am←rica"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la América</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> colonial la costumbre o la doctrina jurídica era fuente del derecho mas importante que la ley de manera que el incumplimiento de la legislación debe analizarse teniendo en cuenta esta situación.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Tampoco quiero decir con esto que incumplir la ley fuera algo bueno. Ocurría que muchas veces las autoridades o las personas en general se acogían a determinada doctrina jurídica o costumbre entonces vigente para no aceptar, es decir, para “acatar pero no cumplir”, como se decía entonces, y suplicar el cambio en la legislación. Es lo que se ha llamaba suplicación de las leyes. Igualmente, debemos considerar los problemas de la distancia y el desconocimiento de la realidad Americana por parte de muchas de autoridades que desde España expedían la legislación, razones que muchas veces hicieron que ciertas normas fueran impracticables.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Junto con ello, juega un papel importante el afán de lucro de los conquistadores y de muchos funcionarios públicos, que vieron en sus cargos maneras mas expeditivas de obtener ganancias económicas con lo cual se distorsiono el verdadero sentido de la función pública.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Existieron casos de individuos que por su pertenencia al grupos social debieron ser marginales y que sin embargo ocuparon un lugar importante en la sociedad o gozaban de una situación económica inmejorable?</span></b></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></b></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Un caso podría ser de los señores étnicos, los curacas, pero ellos no tenías un status marginal porque la propia legislación española procuró utilizarlos como puente entre la república de indios y la de los españoles. Existen casos de curacas que se hispanizaron en exceso, explotando a su propio grupo étnico y convirtiéndose en aliados de los encomenderos o de los corregidores. Hubo curacas que, en cambio, se mantuvieron como defensores de sus grupos étnicos y, otros, quizá mas astutos, en el fondo, que se preocuparan mantener, siempre vigente, es doble autoridad, la tradicional étnica y la española que los colonizadores les otorgaban.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estoy pensando en los estudios de Luis Miguel Glave respecto del curaca de Asillo, en el altiplano. También en los estudios de los actitudes y las riquezas d los curacas de Frankln Pease, donde aparecen actitudes distintas. * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">José de </span><st1:personname st="on" productid="la Puente Brunke"><st1:personname st="on" productid="la Puente"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Puente</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Brunke</span></st1:personname></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La rebelión de Túpac amaru fue el primer movimiento que buscó la independencia del Perú</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO</span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> A Tùpac Amaru lo preceden una serie de motines y alzamientos y se puede decir que su rebelión articula este tipo de movimientos en un programa mas amplio que el espacio a diferentes sectores sociales del Perú colonial y que articula el rechazo a las reformas borbónicas.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Con las reformas Borbónicas se aumentaron las alcabala a del 4 al 6 %, se amplió el tributo indígena a las castas y fueron creados nuevos impuestos, tales como el impuesto sobre el aguardiente del 12%, también se crearon nuevas aduanas. En este contexto se produce la rebelión de Túpac Amaru.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La historia tradicional que se enseña en los </span><span style="BORDER-BOTTOM: windowtext 1pt solid; BORDER-LEFT: windowtext 1pt solid; PADDING-BOTTOM: 0cm; PADDING-LEFT: 0cm; PADDING-RIGHT: 0cm; BORDER-TOP: windowtext 1pt solid; BORDER-RIGHT: windowtext 1pt solid; PADDING-TOP: 0cm; mso-border-alt: solid windowtext .5pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">textos escolares presenta la rebelión de Túpac Amaru como un hecho aislado</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y no dentro del contexto tanto de las reformas borbónicas como de la secuencia y acumulación de los movimientos anteriores que expresan la intranquilidad social que se vive en el siglo XVIII.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Qué otras reivindicaciones exigió Túpac Amaru a las autoridades?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El problema de Túpac Amaru aparte de manifestar su oposición las Reformas Borbónicas exige que se sancionara a los malos corregidores que habían venido manipulando el reparto de mercancías. Asimismo implementa, aunque en forma secundaria, la agenda india de abolir tributos y mitas.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es cierto que el tributo se declara abolido, solo temporalmente, mientras dura la rebelión pero el aspecto de la mita si es una reivindicación importante. La eliminación de tributos y mitas desarticula el sistema colonial, pero esto pasa a un segundo plano: son las reivindicaciones contra las Reformas Borbónicas las que desencadenan la rebelión.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿La rebelión de Túpac Amaru fue una rebelión popular?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nada menos popular de la que se le ha asumido. Participaron indios del alto Perú, así como, en un principio, muchos criollos. Se sabe también que Túpac Amaru contaba con el apoyo de dos peninsulares casados con criollas. Esto se descubre cuando se analizan los juicios a los que fueron sometidos los inculpados por la rebelión.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Una visión equilibrada es aquélla en la que Túpac Amaru aparece como un líder que tuvo la capacidad d articular el Bajo y el Alto Perú en una rebelión sin precedentes que duró un año y mantuvo en jaque a las autoridades coloniales. * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Scarlet O’Phelam</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La influencia de las revoluciones americana 1776 francesa de 178 explica el surgimiento de una Ideología reformista separatista.</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Al contestarte voy a lamentar que repita ideas que en primer termino no son exclusivamente mías, sino de Otros historiadores; de otro lado esta conversación de algún modo evidencia para mí el fracaso de una comunicación adecuada acerca de esa revolución fracasada de una comunicación adecuada acerca de la independencia criolla sudamericana significo. Si una pregunta como esta resulta se debe sin duda a que existe una imagen borrosa y hasta un desconcierto al respecto de mi parte he procurado corregirlo proponiendo imágenes que pudieran ser entendidas por jóvenes estudiantes de la comunidad peruana, pero temo que sin mucho éxito debido no tanto a los alumnos ni a los profesores sino a los poderes secretos que gobiernan el mundo editorial peruano.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lo primero que podríamos indicar es que hay una posesión semi oficialista muy antigua en el Perú que privilegia los factores externos y advertir que esa posición instrumental el derrotismo y el complejo de inferioridad en la población peruana.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">A pesar de esto, habría que contestar a su pregunta, para lógicamente, con un si y con un no, y para ello tendríamos que diferenciar, como hemos dicho numerosos historiadores, entre dos tipos muy diferentes de revoluciones anticoloniales los y los movimientos criollos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La independencia de los Estados Unidos y la de los países sudamericanos fueron operaciones realizadas por sus respectivos criollajes. Washington, Bolívar, San Martín eran los criollos que asumieron el rol anticolonial; por consiguiente, estos movimientos podrían ser comparados con los que pretendieron en algún momento los peitnot en Argelia y los blancos. Estos son movimientos que buscan la ruptura con la metrópoli, pero que no pretenden necesariamente consiguen habitualmente romper y eliminar las relaciones internas de dependencia en favor del criollaje y contra las poblaciones nativas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hubo también un tercer tipo integrador de liberación, igualmente frustrado en el Perú, en el cual de modo excepcional hubo un puente entre los movimientos nativos criollos de liberación. Este el caso de Pumacahua, en presencia indígena se dio a través el mismo y la presencia criolla y mestiza a través de los hermanos Angulo Béjar y otros. mas Al igual que muchos, siempre me he preguntado qué clase de país habría resultado y qué clase de Perú tendríamos hoy si cualquiera de esos movimientos hubiera triunfado. Si la capital del Perú es viese en la sierra, como la tiene Ecuador; y si las clases gobernantes y dominantes en el Perú fueran efectivamente mestizas e indígenas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En esta aventura de imaginación, estoy convencido de que ni si quiera hubiese ocurrido la guerra con Chile, y que de haber ocurrido la habríamos ganado, porque la guerra con Chile fue un test al movimiento de liberación criolla, fue la demostración de que la república hecha por los criollos (que durante 25 años vivió del excremento de los pájaros) no valía para nada, ni siquiera para defenderse a sí misma. Es la prueba de que habían construido una sociedad tan injusta, que por injusta mesa estaba ineficaz, en la defensa hasta de sus propios intereses. Pues bien, a esta resolución criolla sí correspondía un estrecho vínculo con la ideología externa. De hecho, las propuestas ideológicas de los criollos sudamericanos en general, y por consiguiente de los peruanos, no eran sino re peticiones y adaptaciones de las ideologías en curso en el útero europeo; y se da así el caso que podríamos afirmar que las revoluciones políticamente anticoloniales norte y sudamericanas eran ideológicamente coloniales, puesto su pensamiento no entrañaba novedad ni superación con respecto a los modelos coloniales europeos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Como impactaron las ideas de la ilustración en los pensadores peruanos de fines del siglo XVIII y que efectos tuvieron sus ideas en la sociedad?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como lo acabo de decir, creo que fue una simple repetición de las ideas de </span><st1:personname st="on" productid="la Ilustraci?n"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Ilustración</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y del primer liberalismo y que esas ideas no tuvieron ningún impacto o un impacto mínimo en la realidad social; quedaron consignadas exclusivamente en el aparato normativo y legal, en la fraseología política, pero no modificaron la realidad. </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* Pablo Macera</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La independencia en 1821 fue producto del conjunto de ideas y aportes bélicos exclusivamente peruanos, surgidos de un profundo sentimiento patriótico</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">No se puede afirmar, de una manera tan terminante, que la independencia tuvo un origen netamente peruano; menos aún tratando de un lema que es fundamental en tanto que se trata del momento fundacional del país como república.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hasta los años 40 6 50. se entiende al Perú de una forma determinada. Es la época de importancia de los grandes personajes, de los grandes hechos e hitos que marcan historia. Por ello uno encuentra un proceso de independencia donde lo importante son las personas, ideólogos próceres; también las grandes fechas, como el 28 de julio de 1821, la toma del castillo del Callao, las batallas de Junín y Ayacucho en 1824.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Después, en los años 60 o 70 irrumpe la masa en la investigación histórica. Los sectores populares son vistos por los historiadores como sujetos. sociales; ya no se buscan personajes, incluso se les rechaza, porque se piensa que la verdadera historia del Perú era la realizada por gente anónima dirigida por esos ideólogos. Paralelamente, el gobierno militar del general Velasco busca legitimarse y apoya </span><st1:personname st="on" productid="la Colecci?n Documental"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Colección Documental</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del Bicentenario de </span><st1:personname st="on" productid="la Revoluci?n. Emancipadora"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Revolución. Emancipadora</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Túpac Amaru, como un intento por. Crear un personaje arquetípico. Con esto no quiero: negar la importancia del movimiento de Túpac Amaru en 1780, sólo señalar el hecho independizarse y para ello necesitó de ejércitos extranjeros. Este libro causó un gran revuelo ya que discutía tanto la visión tradicional como la del gobierno militar.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Contra esta visión aparece en 1970 el libro </span><st1:personname st="on" productid="la Independencia"><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA Independencia</span></i></st1:personname><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en el Perú </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">de Heraclio Bonilla y Karen Spalding en el que señalan la idea de la “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">independencia concedida</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” porque el Perú fue el último en independizarse y para ello necesitó ejércitos extranjeros. Este libro causó un gran revuelo ya que discutía tanto la visión tradicional como la del gobierno militar.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando las aguas comienzan a calmarse hacia media dos de los 70, y sobre todo en los 80, surge la figura de Alberto Flores Galindo, quien afirma que la idea de la “independencia concedida’ era una manera de ejemplo sobre cómo se puede ir creando y legitimando los momentos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando las aguas comienzan a calmarse hacia mediados de los 70 y sobre todo en los ochenta surge la figura de Albeto Flores Galindo quien afirma que la idea de la independencia concedida era un mito, por que hubo participación activa de los peruanos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cuál es la posición a respecto de este tema?</span></span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">No es posible encontrar el equilibrio, porque cada uno responde a su época y nuestra época se caracteriza por. buscar la conciliación Las tendencias reflejan eso un lado se reconoce la que viene desde afuera, por otro lado el apoyo interno es importante por que si no se hubieran unido ambos no se habría conseguido la independencia con esta invitación los juicios de los prejuicios se recupera como importante al personaje pero sin olvidar que también actuó la masa. Se reconoce la actuación de sectores mas privilegiados en lucha por la independencia como un modo de encontrar lo que para nosotros es un justo equilibrio, la colonia, esa no es la idea se trata de ser objeto analizando el pasado desde la perspectiva de nuestro presente. * </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Susana Aldana</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La abolición de la esclavitud se debió única y exclusivamente al genio estadista de Ramón Castilla</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hace poco mas de 140 anos el presidente Ramón Castilla decreto la abolición de la esclavitud en el Perú. Desde entonces la medida pasó a formar parte de la lista de sus “obras los autores de los textos escolares, con pocas excepciones; recogieron acríticamente esta simplista versión que atribuye la culminación de un complejo político, social y económico al “genio’ del estadista Castilla. Se difundió así una imagen de la historia. según la cual los cambios”.y transformaciones importante siempre resultado de medidas políticas decididas y aplicadas “desde arriba”;, en cuya gestación las clases dominadas por lo general desempeñan ningún Pero hay algo mas: esta limita da visión ha contribuido también; y en pocas medidas, a perpetuar los prejuicios contra la población negra en, el Perú Incapaces de luchar, sus derechos, fue necesario que alguien les otorgase la libertad De allí surge la f ‘Castilla libertó a los negros.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText2"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cómo debe entenderse el proceso que dio origen a esa medida legal?¿por que aparece como viable en esa época?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En primer lugar, las acciones e iniciativas’ de los propios esclavos fueron un factor decisivo en el proceso que condujo a la abolición de la esclavitud en el Perú. Y en segundo lugar, ni Castilla, ni su gobierno, ni la sociedad dominante entonces asumieron ningún compromiso “real’ con la condición de los esclavos. Por el contrario, aparte de beneficiarse del botín que el Estado puso a disposición de los propietarios, v la manumisión, hicieron todo lo posible para mantenerlos en una condición subordinada y marginal. El libertador Castilla, después de todo, también fue propietario de esclavos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En años recientes, el proceso de liberación llamó la atención de los historiadores, quienes han procurado hacer justicia a los incansables esfuerzos que desplegaron los esclavos por poner límites al poder de los amos, por expandir sus horizontes de libertad y autonomía y, en última instancia, por poner fin a los horrores de la esclavitud. Acciones individuales y colectivas como el cimarronaje, el litigio judicial, el trabajo independiente como jornaleros, la participación en protestas, motines y fugas masivas, la consolidación de relaciones familiares estables, el esfuerzo colectivo por comprar su libertad, etc, han sido profundamente documentadas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De no menor importancia es el impacto que tales acciones tuvieron sobre los mecanismos de control ejercidos por los amos, sobre la viabilidad económica y política de la esclavitud y finalmente, sobre la decisión del gobierno de Castilla para decretar abolición de una institución que hacia 1851 aparecía debilitada y erosionada desde adentro. todo ello, por su puesto, no niega el impacto de otros factores en el proceso de desintegración de la esclavitud, tales como la liquidación de la trata negrera, el nuevo escenario ideológico nacional e internacional, los problemas asociados a la rentabilidad agraria de la esclavitud entre otros. </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* Carlos Aguirre</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Perú perdió la guerra con Chile porque Bolivia, nuestro aliado, se retiró de la contienda.</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO </span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El retiro de Bolivia, el apoyo que recibió Chile de Inglaterra la situación de nuestra fuerza bélica, son algunas de las razones con las que se ha intentado explicar nuestra derrota, En realidad, sólo la explican parcialmente.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Existía una coincidencia ideológica en el libre cambio entre Chile e Inglaterra, lo que llevó a que este país estuviera interesado en </span><st1:personname st="on" productid="la Suerte"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Suerte</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Chile. Manual Pardo también tenía ideas librecambistas pero la crisis peruana lo obligó a replantear su política al punto de nacionalizar el salitre. Bolivia abandonó la guerra luego de la batalla de Tacna en mayo de 1880 y pasó a preocuparse por la solución de sus conflictos internos. De allí en adelante no combatió un 5010 boliviano en la contienda, y el enfrentamiento entre Perú y Chile continúa hasta agosto de1884.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En cuanto al armamento, Chile se venía preparando para una guerra y se había ido abasteciendo de un arsenal muy moderno. La guerra de 1879 fue el laboratorio donde las grandes potencias experimentaron las nuevas tecnologías bélicas. La armada de Chile en esa época era superior a la de Estados Unidos; con los acorazados Blanco Encalada y Cochane acabó con la etapa de los monitores y Estados Unidos tuvo que cambiar su flota y su producción por los acorazados. Sobre la artillería, Chile tenía los cañones Krupp y para la toma do Lima (enero do 1881) utilizó cañones de los años 1879- 80, es decir de año. El ejército chileno estaba armado con un solo tipo de fusil, el comblain mientras que el Perú empleaba cañones de varios modelos y ocho tipos de fusiles diferentes Prado el primer presidente civil Peruano busco debilitar el poder militar reduciendo el presupuesto de las fuerzas armadas y creando una guardia nacional para contrapesarlas. Durante su gobierno fue suprimido el préstamo aprobado para la compra de acorazado como medio de afrontar las dificultades fiscales.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De otro lado hay quienes intentan explicar los acontecimientos como productos de las maquinaciones de Estados Unidos sobre el Perú e Inglaterra sobre Chile.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En realidad, el conflicto tiene básicamente causas internas que no se, implican lo suficiente y por ello no se puede responder a la pregunta de que por que Chile ganó la guerra.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el Perú, el periodo promedio de gobierno de cada presidente en esta época fue de un semestre y en Bolivia menor aún ambos países carecían de una clase dirigente Bolivia tenia recursos salitreros pero no una burguesía que los explotaba concientemente el Perú estaba fragmentada y vivía muchos conflictos internos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Solo algunos pensadores radicales creían que los indios podían incorporarse a la nación, previa atención.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como se ve se trata de un conjunto complejo complejo de razones que debe ser considerado para explicar la guerra y nuestra derrota. Aislarlas implica caer en un reduccionismo. </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* Nelson Manrique</span></span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="LETTER-SPACING: 2.3pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El indio es el principal problema del Perú.</span></b></span><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FALSO E</span></span></b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">l indigenismo centro sus debates en el hombre andino idealizando las comunidades campesinas de la sierra. Cuando los habitantes de la sierra y otros grupos de provincias se trasladan masivamente a Lima ya no pertenece por lo mismo dentro del imaginario colectivo a ese “mundo andino” realizado. Yo creo que es evidente que el indio si ya no se percibe como el principal problema de la nación los historiadores no profundizaron a un al historia de la segunda mitad de este ciclo. Al llegar a esta época los textos escolares presentan información muy esquemática poco analítica. No creo que la reproducción de esas imágenes pasen todavía por los libros de historia. Seria mas importante revisar lo que se presenta en los medios de prensa, de la literatura, o cine y el discurso político.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cómo explica las percepciones tan opuestas del indio Peruano a quien se le atribuyen los defectos de holgazán bruto mentiroso con tendencia al alcoholismo puro y de alma noble?</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estos estereotipos existieron desde inicios de </span><st1:personname st="on" productid="la Colonia. Lo"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Colonia. Lo</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> interesante es que nos fijamos en otros contextos donde Un grupo humano domina a otro que se considera distinto el caso de los ingleses en la india por ejemplo encontramos imágenes similares en el ciclo XIX recrudecen estos estereotipos por que se ponen al servicio de un estado paternalista. Sin embargo, es un error pensar que existen dos tendencias claramente diferenciadas. En una sociedad dominante por el racismo no se puede escapar tan fácilmente a ciertos prejuicios por ejemplo fueron precisamente los indígenas del ciclo XIX los que mas contribuyeron, a reproducir los estereotipos que mencionas durante el ciclo XX se crearon otras imágenes que si bien intentaban exaltar al mundo andino tuvieron consecuencias nocivas. Lo que nos enseña la historia del indigenismo en el Perú es que no siempre basta tener buenas intenciones.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="LETTER-SPACING: 2.1pt;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Han cambiado esos estereotipos?</span></span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Creo que algunos han desapareciendo pero esto quiere decir que haya ocurrido lo mismo con el racismo; simplemente se manifiesta de otras maneras mas sutiles pero también mas difíciles de enfrentar. El problema esta en que el tema del racismo en el Perú ha sido casi siempre tratado por sociólogos y no y no por historiografía tradicional de la república el indio ni siquiera parece como actor luego surge paternalmente como un ser que debe ser redimido o que ciertos grupos reivindican. Desde los años </span><st1:metricconverter st="on" productid="70 ha"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">70 ha</span></st1:metricconverter><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> habido una tendencia por estudiar las rebeliones indígenas y los modos de la resistencia en el mondo andino, pero es tas aproximaciones preocupan par ver las comunidades “desde adentro” que por reflexionar sobre la forma en el se crean imágenes sobre ellas la historiográfica peruana tan centrada en temas económicos y políticos ha dejado de lado el análisis de los discursos no ha confrontado directamente las formas en que se reproducen imágenes colectivas y se forjan subjetividades por ejemplo los historiadores suelen ignorar el desarrollo de la pintura y de la literatura como si esos temas estuvieran al margen de la historia. Los historiadores debemos perder el temor de cruzar fronteras disciplinarias, y sobre todo debemos crear nuevos temas hacer otras preguntas. </span><b><span style="LETTER-SPACING: 2.7pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* Natalia Majoluf</span></span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">DESDE </span></b></span><st1:personname st="on" productid="LA HOMINIZACIᅮN A"><st1:personname st="on" productid="LA HOMINIZACIᅮN"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA HOMINIZACIÓN</span></b></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> A</span></b></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></b></span><st1:personname st="on" productid="LA IDEA DE"><st1:personname st="on" productid="LA IDEA"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA IDEA</span></b></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> DE</span></b></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></b></span><st1:personname st="on" productid="LA COERCIᅮN SIMBᅮLICA"><st1:personname st="on" productid="LA COERCIᅮN"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA COERCIÓN</span></b></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> SIMBÓLICA</span></b></span></st1:personname></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pregunta de </span><st1:personname st="on" productid="la Unidad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Unidad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></b><span style="COLOR: rgb(0,0,255);font-family:'Century Gothic', sans-serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><span style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cuál fue al arma coercitiva que permitió en el pasado inicial, convertirse en el actual Ser Humano Actual y organizarse en “</span></span></b></span></i><span style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Civitas</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” y “</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estado</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” sin necesidad de ejércitos y estructuras complejas?</span></span></b></i></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En esta parte del curso vamos a tratar sobre los mecanismos iniciales de pensamiento, organización y habilidades del ser humano, para entender, apropiarse y transformar el medio, primero físico y, luego, el humano; todo lo cual ocurre en el transcurso de un proceso organización -aún sobrevivientes hoy, y seguirán mañana- para conocer al ser humano, integralmente, pensamientos e ideas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entenderlo hoy, con sus </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Permanencias</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. en un contexto mundial actual en el que estamos viendo los retornos de fundamentalismos religiosos, mentales, étnicos, nacionalistas y todos aquéllos que habíamos catalogado de “primitivos”. o, progresistamente, “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ya superados para siempre</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, justifica la necesidad de estudiar sus primeros momentos, tanto cuando empiezan a ser Seres Humanos, como nosotros o cuando empiezan a organizarse en grandes civilizaciones.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En este módulo veremos el factor fundamental de este proceso que explica la vida institucional, mental, científica, política. Económica e incluso emocional en que vivimos hoy. Vamos a tratar de entender porqué el, mundo es así y no de otra manera; cuándo, cómo y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">para qué empezó</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> todo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Too indica que no solamente necesitamos una explicación del aspecto material positivo del mundo, cosa que no nos da muchas luces, sino en un campo mas profundo, mas interno e intenso: la mente humana.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ALGUNOS ASPECTOS CONTROVERSIALES DE </span></span></b><st1:personname st="on" productid="LA HOMINIZACIᅮN"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA HOMINIZACIÓN</span></span></b></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><st1:personname st="on" productid="La Antropolog■a"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Antropología</span></span></st1:personname><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de las últimas décadas, la mas moderna (Geertz, Mallinowski, Levi Strauss, entre otros) nos demuestran, cada vez mas claro, que el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pensamiento Salvaje, </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">en este proceso evolutivo,. Es mas complejo de lo creíamos hasta hace pocas décadas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nos demuestran que mas que una sola especie en evolución, como creíamos antes, son diferentes especies del origen humano, superpuestas, entre sí y diferentes, incluso en un mismo espacio.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero tampoco el trayecto de la evolución es lineal, sino que, en muchos casos, adquisiciones mentales logradas en un tiempo, en algunas de estas especies y a veces en todas, retroceden, en otros tiempos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Adaptación al Mundo - bipedismo</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hace mas o menos 8 millones de años, por un gran fenómeno geodinámico, el mundo lleno de vegetación, especialmente el África, cambia radicalmente y deja de serlo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Magma y placas enormes empiezan a moverse en la aún incompleta Pangea. Este movimiento se produce en el fondo de los mares y en sentido de sur a norte moviendo, sustancialmente, masas de un bloque enorme, en el hoy mar índico, de lo que sería el triángulo de revés que es </span><st1:personname st="on" productid="la India."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la India.</span></st1:personname></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esto provoca un choque de placas tremendo con Asia y, de él, por amontonamiento, se producen los enormes montes Himalaya, franja de mas de </span><st1:metricconverter st="on" productid="7,000 metros"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">7,000 metros</span></st1:metricconverter><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de altitud y 5 kms. de extensión que retienen el paso de las grandes nubes del Este hacia el Oeste del Mundo, produciendo sequía en gran parte norte del África, eliminando gran cantidad de árboles, por lo que los </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ramapitecus</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> deberán adoptar, cada vez mas, la posición erecta actual.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">A la vez, deberán desarrollar, producto de ello, enormes facultades mentales y nuevas habilidades que lo levarán hacia un inicial diálogo mas creativo con </span><st1:personname st="on" productid="la Naturaleza. Este"><st1:personname st="on" productid="la Naturaleza."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Naturaleza.</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Este</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ramapitecus</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> se convierte en </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Australopitecys</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Afaerencis.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lucy</span></span></b></span></u></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hace tres millones de año, este </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Australpitecus </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">que logra adaptarse al nuevo medio, tiene a una de sus representantes mas destacada que asegura la continuidad de la especie, </span><st1:personname st="on" productid="la Mujer"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Mujer</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, que va concebir mas de un hijo y con una esperanza de vida hacia los 50 años. Se le pone el nombre de </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lucy</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> a esta pieza única humana de la época</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">porque el antropólogo que la descubrió gustaba de canción “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lucy</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” que sonaba en la época.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pensar el Mundo</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hace 2 millones de años otros cambios se siguen produciendo en la geodinámica terrestre; el proceso de enfriamiento – la llamada </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Edad de Hielo</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">- sigue eliminando especies vegetales y, es preciso que, de nuevo, el hombre se adapte al medio y empiece a inventar mas agudeza para entender el mundo y encontrar mejores productos de calidad de vida.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Inventar el Mundo</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entre el millón y medio y al millón antes de nuestra era, los </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Homo Hábili</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">s y el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ergaster</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> ya estaban desarrollando, genética y fisiológicamente su cerebro, con ello una mayor capacidad de sinapsis y recursos mentales, teniendo, como base de ello, recíprocamente, la ingesta de carne que, a su vez, provenía de su capacidad de elaborar herramientas complejas para la caza y otros trabajos de mejora de la calidad de vida.</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:';"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL HOMBRE ACTUA</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">L<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pensando el Pensamiento<o:p></o:p></span></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pensamiento abstracto</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hasta ese momento todos ellos estaban en África y empezaron a desarrollar mentalidades mas complejas conociendo, dominando e inventando el Mundo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esto es fundamental para el desarrollo del Pensamiento Intra e Inter Personal, fuente básica del Pensamiento abstracto: Pensar sobre , con, para y en relación con los mismos Seres Humanos es el pensamiento mas difícil.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es cuando, desde los Primates antiguos, quedaban en los seres humanos dos tipos de actitudes que van a luchar entre sí y dentro de si, las fuerzas coercitivas física y simbólica, para el ejercicio del Poder.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es el inicio ya no solo de Pensar el Mundo, Adaptarse a él o Dominarlo. </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la verdadera Historia del Hombre Actual es cuando Imagina cómo Dominar al Grupo, Cómo Diseñar el Sistema de grupo; o sea que </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Inventan el Mundo Humano</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esto se verá, con claridad, cuando se inicie el salto de las hordas separadas a las grandes Civilizaciones mas de 40,000 años después.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Primeros Hombres en América</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entre hace 80,000 hasta los 10,000 años antes, los permanentes enfriamientos de </span><st1:personname st="on" productid="la Tierra"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Tierra</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> los lleva a seguir y seguir viajando hacia Europa y al Extremo Oriente, pasando el Istmo de Behering hace 40,000 años, recolectando los recursos naturales.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero no solo haciendo eso, sino, aprendiendo, organizando y sistematizando las experiencias con </span><st1:personname st="on" productid="la Naturaleza"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Naturaleza</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, hasta llegar a su Domesticación.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><st1:personname st="on" productid="LA REVOLUCIᅮN NEOLᅪTICA"><st1:personname st="on" productid="LA REVOLUCIᅮN"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REVOLUCIÓN</span></span></b></i></span></u></st1:personname><i><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> NEOLÍTICA</span></span></b></span></u></i></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Fue en América (Perú y México), en Asia (Mesopotamia, India, China) y África (Egipto) se dieron las condiciones para el manejo del Poder de Masas en torno al control de producciones en un Reciprocidad Asimétrica.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entre el 10,000 al 5,000 antes de Cristo, el paso fue de la recolección selectiva hacia el dominio mas amplio del manejo de la preproducción de plantas y animales.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><st1:personname st="on" productid="LA CIVILIZACIᅮN"><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA </span></b></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">CIVILIZACIÓN</span></b></span></i></span></st1:personname><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><st1:personname st="on" productid="LA COERCIᅮN SIMBᅮLICA"><st1:personname st="on" productid="LA COERCIᅮN"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">COERCIÓN</span></span></b></i></span></u></st1:personname><i><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> SIMBÓLICA</span></span></b></span></u></i></st1:personname><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hegemonía</span></span></b><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftn2" name="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><u><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[2]</span></span></span></u></b></span></span></a></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">)</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entre los </span><st1:metricconverter st="on" productid="5,000 a"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">5,000 a</span></st1:metricconverter><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> 1,000 años antes de Cristo, luego del paso de </span><st1:personname st="on" productid="la Recolecci?n"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Recolección</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> a </span><st1:personname st="on" productid="la Domesticaci?n"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Domesticación</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> es una cuestión que junto a la presencia del uso de la cerámica. Como elemento de cocción o el marisqueo sistemático, producirían mejor calidad de vida, explosiones demográficas, conflictos y, posteriormente, un organismo controlador de dirimencias.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La estrategia </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Psicosocial</span></span></b></i></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Así como ahora, y siempre, a los medios de comunicación, por la forma unilateral, siempre, en que transmiten la información, se les conoce, eufemísticamente, como el “Cuarto Poder”, desde siempre, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">el Poder</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> usa el recurso “Mental” como sustancial para el “Orden” Establecido.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De otro modo no nos podemos explicar algo fundamental de estas civilizaciones iniciales: las construcciones monumentales o el Plus social, mental, económico y social de los primeros “jefes” y organizadores de grandes concentraciones humanas en civilizaciones.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mito Magia</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los psicoanalistas, en estos últimos años, por su puesto, siempre partiendo de Freud, la idea sobre las motivaciones humanas y sociales se van descubriendo como el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Tánathos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (miedo a ala Muerte; preservar la vida), </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Eros</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (el mecanismo para mantener y reproducir la especie) y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Thimotys</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (el afán personal de prestigio y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Reconocimiento</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en el contexto).</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Eso quiere decir que son nuestros miedos y subconscientes mas internos los que social e individualmente, guían nuestras vidas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Que no son los motivos económicos; no son solo los sociales; no solo son razones políticas las que nos mueven con mas y determinante –no deterministamente- nuestras vidas. Lon razones muy internas; de miedos y factores mentales, muchos de los cuales tienen una larga data y están ya codificadas mitocondrialmente en los genes: son nuestros miedos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Y son esos miedos los que los jefes y líderes han usado y canalizado –a veces, manipulado- para explicar las grandes concentraciones y el enorme despliegue de obra mental, emocional, estética, física, económica y social de los primeros focos organizados masivos de sociedad.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Depredadores</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El uso de estos miedos se ven temprano en las primeras sociedades del Mundo: En Egipto, el Panteón de dioses y creencias nos dice mucho sobre el manejo del miedo a la posteridad. En Mesopotamia, nuestra segunda cultura madre, Zaratustra define el destino de la superioridad espiritual sobre el resto de los débiles.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En </span><st1:personname st="on" productid="la China"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la China</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, la armonía entre </span><st1:personname st="on" productid="la Sociedad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Sociedad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><st1:personname st="on" productid="la Naturaleza"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Naturaleza</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> tiene dominado a la masa. En </span><st1:personname st="on" productid="la India"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la India</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, la sumisión decide el control de millones de personas. En México las figuras complejas asumen un miedo en el resto.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el caso peruano, el hombre, aquí presente, desde hace 15,000 años (</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pikimachay</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">); desde el 10,000 antes de Cristo ya empieza un proceso complejo de recolección selectiva, adaptación al medio, como ninguna otra civilización madre lo hizo, y se llega a la domesticación de Plantas y animales entre el 10,000 al 5,000 antes de Cristo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desde los camélidos, siendo </span><st1:personname st="on" productid="la Alpaca"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Alpaca</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> el producto cultural mas importante, pasando por la llama, los cultívenos, desde la yuca, la calabaza, el frijol, la quinua, el pallar, la papa y, finalmente el maíz (proveniente de México), entre otros. Santo Domingo, Lurín, etc, son los lugares en el Perú.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pasar de </span><st1:personname st="on" productid="la Horticultura"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Horticultura</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (siembra para uso grupal pequeño) a </span><st1:personname st="on" productid="La Agricultura"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Agricultura</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (cultivos masivos desde el Estado) requirió el manejo sistemático de construcción de poderes concentradores y direccionadores.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En este aspecto juegan mucho la presencia de Depredadores representados de manera atemorizante: lo mitos sobre estos seres que se los ven en la vida cotidiana depredando a los mas débiles, con fuerza, sagacidad, cualidades extraordinarias y misteriosas para los hombres de ese entonces, significan el Poder.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entre los años 3,000 antes de Cristo al 200 después de Cristo –mas tarde se agravan con temas de sacrificios humanos-, marca la época de grandes símbolos estéticos de figuras monstruosas de depredadores (félidos, cannis, flacónidas, grifus, ofídicos, serpentarios, etc.) que administran el miedo. Caral, Aldas, Huaca Prieta, Marcavalle, en el Cuzco, entre otros lugares, son testimonio de ello.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Espacio</span></b></span></span></u><span style="COLOR: rgb(51,0,0);font-family:Tahoma, sans-serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La centralización del poder no solo implica la existencia de un grupo mentalmente dominante y con el uso del </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Tánathos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Eros</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Timotys</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en la población; requiere un lugar geográfico que delimite Espacio Profano – Espacio Sagrado. Un lugar donde sean posible los grandes efectos masivos de superación de stress sociales, transfiguraciones espirituales y armonizaciones emocionales que todo ser busca, permanentemente.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El mismo centro del fuego en Caral, Huántar en Chavín o Sechín, etc. Aglutinan poderes regionales que luego se convertirán, en el caso Chavín, en centro e todo el Horizonte Andino.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La administración de este espacio está vinculado a los inicios de la </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">hierofanta</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, osea el sentimiento del miedo y el sentimiento espiritual profundo en un contexto cerrado, especialmente concebido; túneles subterráneos en Chavín y espacios cerrados con el fuego, en Caral.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Taki</span></span></b></i></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Música, danza y sonido son indispensables en el sentimiento hierofánico de las primeras organizaciones. Preparan y son, en sí mismas, situaciones de internalización de equilibrio espiritual-emocional. La gran cantidad de estos elementos encontrados en estos primeros centros nos dice mucho de su papel; asimismo la etnología actual, que verifica el uso de ellos en las actuales ceremonias, ven mejor la continuidad.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Psicoactivos</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">No existe hierofanta sin Psicoactivos: El vino entre los cristianos; </span><st1:personname st="on" productid="la Mariguana"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Mariguana</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en cultural caribeñas, el Hachis y/o amapola entre los semitas, El opio en los Chinos, El zaque en los japoneses o la coca, en los andinos, son indispensables en este proceso de transfiguración que, finalmente es adquirir poder para Reconocer el Gran Poder.</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">***</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entonces, desde el tercer milenio antes de nuestra era hasta el primer tercio del primer milenio de nuestra era, el Poder, herramienta esencial del afán civilizatorio y estatal, fundamentalmente en los Andes, tuvo raíces simbólicas y coercitivas simbólicas, la que hay que buscarlas en sus orígenes pasados y en las instituciones futuras que vendrán luego.</span></span></i><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><i><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Configura un tipo de Civilización que, Hoy y en el Futuro, nos sirve para entender mejor e mundo en que vivimos y viviremos y cómo podemos operar, positivamente, sobre él...</span></span></i></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REFERENCIAS</span></b></span></span><span style="FONT-FAMILY: 'Comic Sans MS';font-family:Tahoma;" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> USADAS</span></b></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">(</span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ya mencionadas, sendamente, en el anterior Módulo y en el Sylabus</span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">)</span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Textos de Antropología Moderna (Geertz, Levi Strauss, Mallinowki) – Webb sobre los temas correspondientes – Esquemas de Carlos Rado – Textos modernos sobre el tem.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Videos sobre el tema be </span><st1:personname st="on" productid="la BBC"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la BBC</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Discóvery Chanel – Películas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Textos de Ruth Shady</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:';"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Comic Sans MS';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LAS IDEAS SOBRE </span></span></b><st1:personname st="on" productid="la Cultura Andina"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA CULTURA ANDINA</span></span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> PREHISPÁNICA DESDE LAS CULTURAS ANTIGUAS DEL MUNDO</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Papyrus;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pregunta de </span></span></b><st1:personname st="on" productid="la Unidad"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Unidad</span></span></b></st1:personname></span></u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Papyrus;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Papyrus;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><span style="FONT-FAMILY: Papyrus; mso-bidi-mso-ansi-language: ES-TRADfont-family:Tahoma;" lang="ES-TRAD" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Fue esencial la violencia y la coerción para el paso de mono en Hombre y para fundar </span></b><st1:personname st="on" productid="la Civilizaci?n Humana"><st1:personname st="on" productid="la Civilizaci?n"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Civilización</span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Humana</span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">? - ¿Cuánto influye las estructuras culturales de la civilizaciones antiguas en la formación del Discurso sobre las ociedades prehispánicas?</span></b></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText" align="center"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">INICIO DE </span></span><st1:personname st="on" productid="LA FORMACIᅮN EN"><st1:personname st="on" productid="LA FORMACIᅮN"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA FORMACIÓN</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> EN</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> TEMAS EPISTÉMICOS, TEORÉTICOS; DE TEORÍA DE </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA HISTORIA</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, ENFOQUES, MANEJO DE FUENTES Y FORMACIÓN ESENCIAL PREVIA</span></span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el último medio siglo, pero, fundamentalmente, en las últimas décadas se ha producido en el mundo se produce en el mundo una de las mas profundas y sustanciales reformas epistémicos, vale decir se niega el positivismo a ultranza que había dominado el mundo del pensamiento, incluido el de la ciencias sociales, desde el siglo XVI.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Este tipo de pensamiento, desde el siglo XVI, llamado “racionalista” consistía en que se concebía la verdad de los hechos históricos como algo objetivo,; esto quiere decir que las cosas, los hechos humanos y el mundo existían por sí mismo y el conocimiento que nosotros los humanos teníamos sobre ellos era como el funcionamiento del cerebro como una esponja o como un espejo: o captaba todo en su integridad “tal como era” o la reflejaba igual, de la misma manera. Osea el mundo era totalmente aprehensible por el cerebro humano y esa percepción era igual al mundo. Se partía de la premisa de que el mundo existía tal y como lo habíamos percibido.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero no todos percibían al mundo. Solamente mentes brillantes, racionales , y con cierta formación eran los únicos que podían percibir este mundo; ellos eran los científicos, debidamente formadas solo en ciertas universidades. O sea que había Una sola manera de percibir el mundo, al hombre y a las cosas , y solo uno de ellos, un grupo de ellos la percibía de esta única manera.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De acuerdo a esta forma de ver, entonces, el mundo era conocible totalmente por esos pocos hombres y para siempre. Por lo tanto se podía saber todo, absolutamente todo sobre él y, lo que era mas patético en esas épocas, era que, con tanta facilidad, se podía “predecir” el futuro curso de este mundo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Así ocurrió, sobre todo en la época de las Ideologías, entre fines del siglo XIX y los dos primeros tercios del siglo XX: todo era predecible. En el campo de las ideologías Hitler hablaba de un “Reich de los Mil años”, Stalin de un Comunismo Eterno y los liberales de un Estado de Bienestar de milenios. Vale decir, el pensamiento humano estaba secuestrado por la “objetividad”: hay una sola manera de conocer el mundo y esta es la que es la “verdadera”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El desastre en el que cae tanto el mundo del Este como del Oeste, que eran tributarios de estas formas de pensar, confirman que no son tan “verdades” ni menos “objetivos”. Ambos mundos sumieron a sus subordinados en una masa empobrecida, desgraciada y, las promesas de prosperidad, vida fácil y reino de los mejores no había llegado. Por el contrario, un mundo lleno de guerras, rencores y divisiones se estaba imponiendo mas y, hoy, amenaza convertirse en un mundo en el que el llamado “Choque de Civilizaciones” parece ser mas inminente.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desde el siglo XVII, el XIX y el mismo siglo XX, muchos grupos de pensadores, humanistas, científicos y seres de muchas especialidades pusieron atención en estas formas positivas, y a veces llamadas metafísicas, de ver el mundo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Poco a poco esos investigadores empezaron a analizar las posibilidades epistémicos del sistema de pensamiento que viene desde el XVI y empezaron a ubicar debilidades en esta forma unidimensional de pensar el mundo. Una de ellas, y la mas importante, fue la que demostraba que el conocimiento no era del todo “objetivo”, o sea que “la verdad” no estaba fuera del sujeto y que está se podía aprehender desde diferentes formas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Que la observación “objetiva” no aprehendía ni todo, ni que era la única forma de hacerlo. Que las “fallas” del mundo y sus promesas no solo estaban en los “errores” estructurales del mismo, sino estaban, también, de forma de ver la realidad y, por lo tanto, de los sujetos que la miraban le ponían al conocimiento, llamado también “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Representación</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” su propio sesgo personal, o llamado subjetivo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Vale decir que l mismo individuo influenciaba e la óptica de ver las cosas; por lo tanto ya no era posible sostener que solo había una forma de ver las cosas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entonces el mundo y su </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">representación</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> tienen diversas formas y, en medio del Diálogo, es posible tener algunas visiones mas o menos integrales, que van de acuerdo a lo objetivo. Es decir, la idea del mundo no depende de una sola y relativa visión que tenemos, sino del conjunto de ellas; de la suma dialogante de las mismas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lo mismo ocurre en el aula. Los nuevos métodos y formas de enseñanza actuales no son solo producto de la moda, sino corresponde a la manera mas correcta y pertinente de conocer el mundo, no significando esto que ya esta es la última fase de ese mejor conocimiento.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El aula como espacio dialogante y de controversias de puntos de vista, organiza el nuevo tipo de conocimiento, creando, para ello un espacio de intercambios de formas de ver “la realidad”. Pero, para ello, es el mismo docente el que debe estar muy bien preparado para manejar las controversias diferentes y lograr llegar a una posibilidad de ideas centrales.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA “NUEVA” HISTORIA</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hasta hace unas décadas, </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> era un relato único e inamovible; una sola manera de contar las cosas, casi de manera oficial. Los hechos históricos y sociales se trataban como “objetivos”; como hechos ya dados, con una sola versión de los hechos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia y política</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Y es que </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, como las ciencias sociales, tienen una fuerte composición, sesgo y uso político que le ha impedido desarrollarse como ciencia como tal. A </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> se le usa como discurso político para crear Comunidades Inventadas; usado para unir a pueblos dispersos bajo un pasado y tradiciones inventadas, para sostener el sistema o para cambiarlo. Esto ha permitido que el pensamiento crítico en las ciencias sociales prosperen por el mismo hecho de que esta historia política debe contar con un único y monolítico discursos sobre los hechos para mantener el sistema.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Una Historiografía teológica</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Gran parte de </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> estuvo signada también por el sesgo teológico, con un fuerte sesgo medieval que le dio forma, sentido e interpretación profunda. Si vemos bien los procesos de formación de la estructura del discurso de </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> actual, sigue manteniendo la forma de los discursos elaborados aún en la época de las “Autoridades”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historiador y presente</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hoy es distinta la visión. No solo un solo punto de vista o un solo discurso, sino consensos de discursos; participación de varios discursos. El Historiador, su tiempo y circunstancias, de todas maneras, influencian en la forma en que ve las cosas, tanto del “pasado”, de la actualidad y de las probabilidades que tendrá la sociedad.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Entonces no existe una “Historia real” o una “Historia falsa”: cada tiempo crea su Historia de manera en que le permiten las demandas y el contexto concreto. Por ello es que debemos acostumbrarnos a </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dia-Logar</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> con las distintas versiones de </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y, en esta conversación, intentar consensos. Mas que respuestas finales o “conocimientos definitivos” las ciencias sociales nos deben dar preguntas y armas para entender, permanentemente, el mundo que nos rodea para adaptarnos mejor a él y con mas éxito.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El “</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pasado</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, el “</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Presente</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” y El “</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Futuro</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” en las Ciencias Sociales</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En realidad hablar de estas tres dimensiones no es mas que un ejercicio didáctico: el pasado, el presente y el futuro, como tales, en realidad conviven permanentemente. La cuestión del tiempo es solamente funcional a los cambios que haya en las sociedades. Existen lo que se llaman </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Permanencias</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> , que significan patrones de conducta y procesos que no cambian y que seguirán por largo tiempo en los seres humanos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es mas, existen las posibilidades de ciertas posibilidades de que muchas cosas se repitan, por lo que es importante ponerles atención en función de poder prevenir una eventualidad histórica positiva o negativa.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">NUEVOS CONCEPTOS SOBRE </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HOMINIZACIᅮN"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA HOMINIZACIÓN</span></span></st1:personname></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="La Antropolog■a"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Antropología</span></span></st1:personname><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> tradicional tuvo como tesis fundamental del factor creador de hominización, cultura y civilización </span><st1:personname st="on" productid="la Guerra"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Guerra</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; solo era posible pensar los factores de evolución a partir del único medio posible de organizarnos: la defensa contra ataques mas peligrosos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hoy, con los avances de estudio esta idea se va matizando. No es solo la violencia y la coerción física los únicos factores hominizantes, culturizantes y civilizatorios, son otros como </span><st1:personname st="on" productid="la Reciprocidad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Reciprocidad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el Acuerdo o los procesos de consenso que requieren mucha mas capacidad que la que tiene el Cro Magnon.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El proceso de </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hominización</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> pasa por las etapas de, primero, la de adaptación al mundo, luego la de apropiación de él y, finalmente la de Invento del Mundo. Un proceso que dependen de las condiciones del contexto, del tipo de alimentación y del crecimiento del cerebro como factor esencial del pensamiento y recreación del mundo físico.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Revolución Neolítica</span></span></b></span></u></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Este término feliz lo debemos a un pensador peruano autodidacta y que contribuye decisivamente a las ciencias sociales, Emilio Choy.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Consisten en el proceso que se genera desde el 10,000 al 5,000 años antes de cristo, en el que se domestica, en las seis culturas madres del Mundo (Mesopotamia, Egipto, China, India, Perú y México) las plantas y animales mas fundamentales con los que vivimos en la actualidad.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Este proceso de apropiación mas agresiva del mundo y su transformación genera una mejora de las condiciones de vida y la consiguiente explosión demográfica que requiere organizar a la sociedad.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">FORMACIÓN Y PROCESO DEL ESTADO E INSTITUCIONES</span></span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los aportes a las ideas de Mesopotamia-Persia-China, Egipto, Grecia, Roma, el Judeocristianismo, a la imagen y al </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Invento</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mundo Andino</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: Del Zoroastrismo al Cristianismo y al símbolo inventado “Inti”.</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Historia</span></span></st1:personname><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> tradicional sobre el mundo prehispánico, hasta hace poco, y aún hoy, se basa mucho en la cronística de los siglos XVI u XVII.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero los estudios serios de hoy van cuestionando ostensiblemente estas fuentes como únicas, válidas e infalibles.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las crónicas se escribieron en términos de luchas políticas, ideológicas, filosóficas, etc. En un contexto de cambios estructurales en que el mundo pasaba del feudalismo a la modernidad.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Por lo tanto, mas que Historias inocuas, son Armas Discursivas de Poder, como los demuestran los mas destacados historiadores y cientistas sociales modernos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Y e que no son los pueblos propiamente prehispánicos los que escriben sus prpias historias, sino los otros.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Escritas por No-Andinos, así por ejemplo, algunas de sus ideas claves son las siguientes:</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La imagen Solar Egipto Israel Grecia</span></b></span></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los estudios nuevos de la antigüedad y los descubrimientos fundamentales nuevos por Sawit Arah, por ejemplo en Egipto nuevos hallazgos en la cultura Greco-romana, pieas de cultura material, documentos, o los soldados de terracota en China etc, van demostrando la preña fundamental del sol en las cultuas antiguas euroasiáticas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De la misma manera, los descubrimientos de la importancia de los glaciares, las ocupaciones en la ceja de selva en el Inetermedio Tardío y los camélidos, van descartando en referente solar en las cultural andinas y vamos viendo otros patrones de religiosidad y cultos no solares.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nuevos documentos y testimonios de cultura material recientes, os entierros en altas montañas, momia juanita vg, y los estudios sobre el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">capacocha</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y otros ritos, entre otras novedades sobre el mundo andino, va descartando el tema solar como culto central.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La pareja fundadora</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Últimos textos descubiertos en la ciudad mas antigua de la civilización, Sumeria, nos dice mucho de esta vieja imagen de la idea de las Parejas Fundadoras de Imperios, como es el Caso de Abraham y su esposa que salen de las aguas, y que, mas tarde, se repetirá en el Invento de la “Historia Andina” con Manco Cápac y Mama Occllo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De la misma manera, como veremos mas tarde, en la temprana sociedad medieval, los mitos artúricos influencian mucho a la historiografía andina, mediante la creación de los 4 personajes míticos en 4 personajes fundadores del “Imperio Inca”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En Eurasia de inicios del feudalismo los héroes fundamentales son Arturo, organizador; Láncelot, el Guerrero; Merlín, el Pensador y Pércival, el sucesor. De la misma manera, en los Andes se crean a Ayar manco, organizador, Ayar Auca, guerrero, Ayar Cachi, pensador y aYar Uchu el sucesor.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como estos casos muchos patrones de la cultura antigua eurasiática se traducen en formas supuestamente “andinas”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La ciudad perfecta platónica</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El caso mas emblemático sobre el invento de la cultura andina desde Europa, como lo veremos as adelante es el de Gracilazo. Hijo mental de los renacentistas neoplatónicos Avicena, Aberroes y León Hebreo, elabora sus “Comentarios Reales” en el esquema de </span><st1:personname st="on" productid="la Civitate Dei"><st1:personname st="on" productid="la Civitate"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Civitate</span></i></st1:personname><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> De</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">i</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de San Agustín. Por eso que no lo podemos ver como inmaterial toral y absolutamente verídico e histórico, sinoi como un discurso ensayístico del modelo social propuesto.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Trinidad Tres mundos , Tres etapas</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desde las antiguas culturas el papel de los “Tres Mundos” (el del Creador, arriba, el de los Hombres, aquí y el de los proscritos, abajo) se encuentran insistentemente en los mitos de todas estas culturas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los nuevos enfoques costeros y teorías de la formación del Estado en los Andes y América: Caral, Aldas, Huaca Prieta y Chavín en el debate de las ciencias sociales modernas; teocracias y poder.</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Caral</span></b></span></span></u></i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y una nueva forma de ver el Proceso de formación de </span></b></span><st1:personname st="on" productid="la Civilizaci?n"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Civilización</span></b></span></st1:personname></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mas que la mayor antigüedad que Chavín, de 1,6600 años mas atrás, el aporte sobre los estudios de esta cultura nos demuestran, al menos como hipótesis con bastantes probabilidades de prueba, que el proceso de formación del Estado y de </span><st1:personname st="on" productid="la Civilizaci?n"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Civilización</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> no fueron necesariamente ocasionados por fuerzas coercitivas físicas, si no por otras razones no necesariamente coercitivas, sino usando, incluso, medios de concertación, reciprocidad, intercambio y redistribución.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esto cambia revolucionariamente, todo el concepto de la formación de la organización humana. Es un fenómeno de carácter copernicano que pone un antes y un después a las ciencias sociales, fundamentalmente en lo referente a las sociedades civilizatorias mas tempranas, en circunstancias en las que no se presenta la cerámica.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pensamiento Salvaje</span></span></b></span></u></i><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La mayor antigüedad de Caral respecto de Chapín nos hace pensar también en que los “hombres modernos” no somos los monopolizadores del pensamiento superior para formar organizaciones y que, sin cerámica y fuerzas coercitivas físicas, mucho antes, es posible formar organizaciones complejas. Estas ideas la sustentarán los antropólogos mas destacados del nuevo pensamiento humano como Levi-Stauss, Malinowski y Harris.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De lo coerción física a la simbólica</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En las seis grandes civilizaciones matrices del mundo, la presencia de cerámica y armas anunciaban la idea de la formación del Estado. Era ya un axioma y un dogma inamovible, hasta 1995, en que se llevan a cabo en Caral, que la civilización no podía prescindir de la coerción física y de la cerámica. Eran elementos que no podían faltar en ninguna civilización.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Con el estudio y el descubrimiento, datación y nuevas hipótesis sobre Caral, a partir del estudio de </span><st1:personname st="on" productid="la Dra. Ruth"><st1:personname st="on" productid="la Dra."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Dra.</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Ruth</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Shady, es que estos conceptos finales empezarían a cambiar.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nuevos elementos formadores de cultura y civilización se ponen en juego: las posibilidades de acuerdo: los elementos concertativos, el manejo de la reciprocidad, los intercambios y acuerdos, bajo los elementos catalizadores de la religiosidad basados en los mitos, respetos, miedos y elementos psicosociales de unidad política.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Patrones alimentitos prescindentes de la cerámica</span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El elemento costero peruano</span></span></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Otro postulado que está cuestionado es que solamente la agricultura, la ganadería o la supérstite recolección eran los únicos sustentos básicos de la formación de </span><st1:personname st="on" productid="la Civilizaci?n-Estado."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Civilización-Estado.</span></st1:personname></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Con el descubrimiento del papel que juega el mar y la pesca abundante en esos momentos queda de lado la necesidad imperiosa de la cerámica para producir proteínas. El pescado, por su rápido consumo y cocción sin necesidad de cerámica y riqueza proteica relevan este papel.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Por este motivo, el papel de </span><st1:personname st="on" productid="la Sierra"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Sierra</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, como generadora de </span><st1:personname st="on" productid="la Cultura Andina"><st1:personname st="on" productid="la Cultura"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Cultura</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Andina</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, va pasando hacia </span><st1:personname st="on" productid="la Costa. Muchos"><st1:personname st="on" productid="la Costa."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Costa.</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Muchos</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de los teoremas inamovibles que hemos aceptado como permanentes hoy soy seriamente cuestionado.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REFERENCIAS MAS FUNDAMENTALES</span></span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Arial, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ARANIBAR, Carlos;1963; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Algunos problemas heurísticos en las crónicas de los siglos XVI-XVIII</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima. En </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nueva Corónica</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, n.1. * </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Beals</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Ralph, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estudio del Hombre</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Taurus, Bs.As. 1984</span></span><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. * CHOY, Emilio </span><b><i><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Antropología e Historia </span></u></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lima, UNMSM, * </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">DUMEZIL, Georges </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Del mito a </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">,</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Francia, 1980,Plon</span></span><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Harris</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Marvin </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Antropología Cultural</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, 1993, FCE, Mx </span></span><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Levi-Staruus</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Claude, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Antropología Estructural</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, 1973, París, Plon, 450 pgs</span></span><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * * LUMBRERAS SALCEDO, Luis Guillermo; 1989;</span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Arqueología Andina</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima, Mosca Azul, 250 pgs - </span></span><b><i><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los orígenes del Estado y las clases sociales en el Perú prehispánico</span></span></i></b><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima, 1968 * </span></span><b><i><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El origen de la civilización en los Andes</span></span></i></b><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima. Horizonte.</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Macera Dòll Orso</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Texto sobre el Prehispánico</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, 1986, Lima, Ed. Bruño (la parte correspondiente al Precerámico y Formativo)</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><b><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></span></b><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">MURRA, John Víctor;1975; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Formaciones políticas y económicas del mundo andino</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">;Lima. IEP.</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * MAKOWSKY, Kil </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Primeras Civilizaciones</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima, 2001 *</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Malinowski,</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Broneslaw, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL CULTIVO DE </span><st1:personname st="on" productid="LA TIERRA Y"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA TIERRA Y</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> LOS ROLES AGRÍCOLAS DE TROBRIAND: Los jardines de Coral y su magia</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Barcelona, 1977 (1935); Labor Universidad.* </span></span><b><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></span></b><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><span style="TEXT-TRANSFORM: uppercase"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pease</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Franklin G/Y; Rostowroski, María y otros </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mentiras en </span><st1:personname st="on" productid="la Historia Oficial"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia Oficial</span></st1:personname></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, pgs. 30-49; En </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Debate</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, v. XVII, n. 84, Lima set.-oct. </span></span><b><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></span></b><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Textos de Secundaria; 1975. Ministerio Educación * </span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pirenne</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Jacques </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia Universal</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (Correspondiente a la antiguedad) </span></span><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* POLANYI, Karl – ARENSBERG </span><b><i><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Comercio y Mercado en los Imperios Antiguos, </span></u></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">París, 1994, Plon </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> ROSTWOROWSKI, María;1982;</span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estructuras étnicas de poder</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima IEP 200 pp. </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* </span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">SHADY SOLYS, Ruth </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Caral, la primera civilización americana</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima, 1888,UNMSM</span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> *</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">URBANO, Henrique; 1986</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> ,</span></span><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Departament de Sociologie, Université Laval, Québec, Canadá) </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mitología Andina</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Documento Académico del </span><st1:personname st="on" productid="la Maestr■a"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Maestría</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en Ciencias Sociales, Tronco Común, de </span><st1:personname st="on" productid="la Especialidad Antropolog■a"><st1:personname st="on" productid="la Especialidad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Especialidad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Antropología</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> e Historia, Centro del Estudios Regionales Andinos </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Bartolomé de las Casas</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Cuzco, 1995-2001</span></span><u><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La invención andina del hombre, de la cultura y de la sociedad y los cultos míticos judeo-cristianos</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">;Lima. En Boletín de Lima a.8, n.46, Jl.</span></span></u><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* .</span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Videos</span></span></u><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Anthony Hopsking, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Instinto</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> , 2007 * Ruth Shady </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pirámides perdidas de Caral</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, BERSTEIN, John, Buscando </span><st1:personname st="on" productid="La Verdad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Verdad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Histpry Chanel, 2005, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chapín, </span><st1:personname st="on" productid="La Ciudad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Ciudad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de los Condenados</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, 2006.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Arial, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:'Arial','sans-serif';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REFERENCIAS COMPLEMENTARIAS</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">BARREDA MURILLO, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">QOSQO: Historia y Arqueología</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Cuzco, Instituto de Arqueología Andina </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Machupicchu, </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">UNSAAC * BARNES, Mónica/SLIVE, Daniel J. </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL PUMA DEL CUZCO:¿Plano de la ciudad Ynga o noción europea?</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Cuzco, En </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Revista Andina</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, n.1, julio 1993 * </span><span style="TEXT-TRANSFORM: uppercase"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Braudel</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Fernad </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Mediterráneo y el Mundo Mediterráneoen la época de Felipe II</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, París, 1966 * BLOCH, Marc </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los Reyes Taumaturgos</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Taurus, Madrid, 1960 * CARRIÓN ORDÓÑEZ, Enrique </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuzco con Z</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, en Separata de </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Histórica</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, v. XVII, n. 2, Diciembre 1993, Lima PUCP * </span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ESPINOZA SORIANO, Waldemar; 1991; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los Incas</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima UNMSM * L</span><b><i><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">os modos de producción en el Tawantinsuyu. </span></u></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lima, 1989, Peicsa * </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">1985; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La destrucción del imperio de los incas</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima. UNMSM, 202 p.</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* FLORES OCHOA, Jorge Aníbal </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Uywa Michiq Punarunakuna</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, IEP, Lima, 1975 * </span><b><i><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los pastores de Pariatía: una introducción a su estudio</span></span></i></b><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Cuzco. Ed. Incari, 100 pg. </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Qosqo de los incas</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, 1994, FEDU, UNSAAC * </span></span><span style="TEXT-TRANSFORM: uppercase"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ganshof</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La sociedad feudal</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Bs.As. 1957</span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * GINZBURG, Carlo </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Batallas Nocturnas</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Plon, París </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* </span><span style="TEXT-TRANSFORM: uppercase"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hoquemheim,</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Ann Marie </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Iconografía Moche</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. PUCE, 1998 * </span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* NÚÑEZ DEL PRADO, Oscar;1988;</span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Un nuevo mito de fundación</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">;Cuzco, CEAC </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En `Q'ero'</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * MACERA DOLL'ORSO, Pablo;1990 ;</span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los Incas</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima, Ed. Universo, 250 pgs * </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">MARTÍNEZ, Isabel, </span><st1:personname st="on" productid="La Capacocha"><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Capacocha</span></i></b></st1:personname><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: Comunicación Vertical y Horizontal</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Cuzco, UNSAAC, Tesis de Grado de Arqueología</span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> * </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">MURRA, John Víctor, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Formaciones Económicas y Políticas del Mundo Andino</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima, IEP, 1980 * </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL MUNDO ANDINO: Población, medio ambiente y economía</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima, 2002, IEP, 503 pgs. * </span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">PEASE G/Y, Franklin;1973;</span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Dios Creador Andino</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima. Mosca Azul. </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">*</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">1995;</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><b><i><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los cronistas y los Andes</span></u></i></b><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Lima PUCP</span></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LOS CRONISTAS Y LOS ANDES</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima, Pontificia Universidad Católica del Perú, 1995; 591 pgs. * PERALTA, Narda </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Q’ERO:¿ verdad o falacia?</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, trabajo sostenido en el Taller de Histora, CBC * ROWE, John Hawland </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LOS INCAS DEL CUZCO: Siglos XVI-XVII</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Cuzco, 2003, INC, 420 pgs * </span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">SARANAYANA, Jhosep y ZAVALA, Amade;1992 </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Joaquín de Fiore y América</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">;Plamplona. Ed. Eunate </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><b><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">* </span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><span style="TEXT-TRANSFORM: uppercase"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Urbano</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Henrique, </span><st1:personname st="on" productid="La Invenci?n Andina"><st1:personname st="on" productid="La Invenci?n"><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Invención</span></i></b></st1:personname><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Andina</span></i></b></st1:personname><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del Hombre, de </span><st1:personname st="on" productid="la Cultura"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Cultura</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y de </span><st1:personname st="on" productid="la Sociedad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Sociedad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y loa Ciclos Míticos Judeocristianos</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; En </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Boletín de Lima</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, pgs. 51-60, v. 8, n. 46; Lima 1986</span><b><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> - </span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Introducción al estudio de la cultura en los Andes. Elementos para una lectura crítica de la cultura</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Documento Académico del </span><st1:personname st="on" productid="la Maestr■a"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Maestría</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en Ciencias Sociales, Tronco Común, de </span><st1:personname st="on" productid="la Especialidad Antropolog■a"><st1:personname st="on" productid="la Especialidad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Especialidad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Antropología</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> e Historia, Centro del Estudios Regionales Andinos </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Bartolomé de las Casas</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Cuzco, 1995-2001 (la parte correspondiente al </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Intermedio</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">) * </span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">TAKAHASI, DOOB, SWEZZY; 1977; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">...el célebre debate sobre los orígenes del capitalismo</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Buenos Aires. ed. Crítica, 272 ps. * VALCARCEL, Luis E.;1912; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Kon, Pachacámac, Viracocha: contribución al estudio de las religiones en el antiguo Perú</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Cuzco </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En: </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Revista Universitaria</span></i></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, v.1, n.2-3 Continua en </span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Revista Universitaria</span></u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> 1(3), p.2-11 * </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ZAPATA, Julinho, </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Trabajos en </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Batán Orcco</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Cuzco, 1997, UNSAAC * </span><span style="LETTER-SPACING: -0.05pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">ZUIDEMA, Tom R.; 1974; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">The Seqe Sistem</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; París, Plon, 220 pgs</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Videos</span></span></u><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> History Chanel, 200-2008; </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nazca, Moches</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> - </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Tiwanaku - El Islam - Las Cruzadas.</span></i></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:';"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"></span></span><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL </span></span></b></span><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">MUNDO ANTIGUO</span></span></b></span><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, SU IMAGINARIO Y LAS IDEAS SOBRE </span></span></b><st1:personname st="on" productid="la Cultura Andina"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA CULTURA ANDINA</span></span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> PREHISPÁNICA</span></span></b></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center" class="MsoNormal" align="center"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">2da Parte</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 12pt; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-FAMILY: 'Century Gothic', 'sans-serif'; mso-bidi-mso-ansi-language: ES-TRADfont-family:Tahoma;" lang="ES-TRAD" ><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pregunta de </span></span></b><st1:personname st="on" productid="la Unidad"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Unidad</span></span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Papyrus;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></b><u><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cuánto influyen las estructuras culturales (mentalidad, imaginario, religión) de las civilizaciones antiguas en la formación del Discurso sobre las sociedades prehispánicas y la “</span></b></u></span></i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia Andina</span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” en general?</span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><br /><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><br /><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las ideas y mentalidades gestadas en Mesopotamia-Persia-China, India, Egipto, Grecia, Roma, el Judeocristianismo y en el Medievo han determinado, hasta hoy, la forma de pensar de los Historiadores, los mismos que han escrito la “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia Peruana</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, inventando, fundamentalmente, </span><st1:personname st="on" productid="la Historia Prehisp£nica."><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Prehispánica.</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Ninguno de estos historiadores es Andino y, lo peor de todo, es que estas culturas prehispánicas no dejaron escritura. </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de las Culturas antiguas del </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Viejo Mundo</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, finalmente, escribieron la “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia Andina</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”.<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El presente módulo –como todo lo escrito en el curso- está sustentado en estudios mas modernos y actualísimos sobre las ciencias sociales: cuentan entre ellos los destacados investigadores, rigurosos, eoistemológicamente, y de nivel internacional como el Dr. Jorge Flores Ochoa, Candidato al Premio </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Príncipe de Asturias, </span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Henrique Urbano, Rodolfo Cerrón Palomino, Franklin Pease G/Y, Donato Amado, entre otros cientista sociales que revolucionan este campo disciplinar, fundamentalmente, desde las décadas de 199, que marca el último boom postmoderno de las ciencias sociales. Todas estas fuentes ya están presentadas en las referencias el Sylabus de este curso, todas, por supuesto, corroboradas con un análisis riguroso de pruebas que la sustentan.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La llamada “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Historia Andina</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, por una razón de carencia historiográfica en los Andes, por el lamentable hecho de no tener escritura y ciencia, del modo metódico como lo planteaba Descartes y, siendo </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> no solo una Ciencia Inocua, sino un arma política civilizatoria y de Hegemonía, la escribieron otros sobre nosotros, grupos que, por supuesto, tuvieron </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hegemonía</span></span><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftn1" name="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:Tahoma, sans-serif;" lang="ES-TRAD" ><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[1]</span></span></span></span></span></a></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y dominio físico positivo sobre nosotros.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cronistas hispanos en momentos de intensas e históricas disputas político-ideológicas, en el siglo XVI; historiadores Anglosajones en el siglo XVIII y XIX. Historiadores norteamericanos en el siglo XX, tanto a inicios como los esotéricos de mediados, han escrito la supuesta “Historia Andina”, desde su óptima y como un instrumento Discursivo del Poder.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText" align="center"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Del Zoroastrismo-Cristianismo y al símbolo inventado “</span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Inti</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”: la imagen y al </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Invento</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mundo Andino</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lo que conocemos como “Historia Andina”, sobre todo la prehispánica, no es sino la prolongación del enfoque y los puntos de vista de los historiadores con </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">epistemes</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y formaciones del Viejo Mundo, mirando nuestra realidad.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Vale decir que ellos miran nuestro mundo como miran y como es su Mundo Euroasiático, nórdico y de la llamada tradición “occidental”.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Un campo conceptual que permanece en el tiempo y que definen los tiempos y mentalidades hasta hace poco en a Historia es el aspecto de las creencias religiosas; por ello que las mentalidades y forma as de ver el mundo se representan, organizan y estructuran en las religiosidades, las cuales contienen el mito, las costumbres, ritos, concepciones del mundo, as que, a su vez, sino determinan, al menos deciden la organización social, económica, política y todo el mundo físico de as cosas, la tecnología, la cultura material, el arte, las figuras y todo lo que significa Cultura, en el mas amplio sentido del término.</span></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Crónicas</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> no son fuentes Históricas únicas y del todo confiables</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La cronística se escribe en un momento crucial de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Historia Humana"><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Humana</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el Renacimiento; época marcada por el debate y la guerra mental entre culturas, modernizaciones de las ideas, religiones, aspectos de enfoques políticos y los debates sobre el nuevo derecho a las colonias ultramarinas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Era la época en que las ideas viajas del Medievo luchaban contra las Modernas; en que Monarquistas Absolutistas luchaban contra señoríos locales; Católicos contra protestantes; Monarquías contra Monarquías; Monarquías que conquistaron colonias ultramarinas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Existían enormes controversias entre Iglesia –que ya no era la única fuente de Poder casi total- y Poder Político; y, los imperios que no tuvieron América y las otras grandes Colonias de España, reclamaban “su parte” en este negocio.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dentro de la misma España existían enormes problemas. España reinventaba su Estado con Isabel y Fernando y eliminaba separatistas y autonomistas en aras de un Imperio único y Sólido. Los conquistadores, que habían trabajado para el Imperio fueron despojados en 1541.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Existía una guerra solapada entre jesuitas y el poder político; entre jesuitas y el Vaticano; entre jesuitas y las otras órdenes. Existía una guerra entre las propias órdenes religiosas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lo peor de todo es que, en los Andes, la unidad política, cultural, económica, social y los acercamientos étnicos entre las Macro etnías conquistadas rápida y recientemente por los incas, por lo tanto resentidas contra ellos, no estaban unidas: Chimús, Wankas, Pachacámac, Wari-Chankas, Reynos aymaras, Chinchas, Chachapoyas, etc. Peleaban entre sí por un pacto favorable con el Nuevo Orden Hispano.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Todo esto, entre otras eventos estructurales y revolucionarios, condicionaban la forma de inventar, distorsionar, cambiar y torcer la “Historia”, usada como arma política, en un momento dado y con intereses concretos. Así se cambiaba </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> total y, la de América, como parte incluida del Mundo, y así se empezó a Inventar la “Historia Andina”.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Un ejemplo de esto, de las falsificaciones e inventos, lo va demostrando, insistentemente, el Historiador Franklin Pease en muchos de sus trabajos, con el llamado </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">“Falso Beroso</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”:</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando en el siglo XVI las casas familiares reales monopolizadoras del poder –creadas desde Carlo Magno- entraban en crisis al adoptarse el modelo centralizado de las Monarquías Absolutas –que mas tarde serían la base de los Estado-Nación-, se desató una fuerte pugna por volver a centralizar el Centro de Poder Europeo entre los grandes reynos clásicos europeos.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los Anglosajones reclamaban el centro del poder, inventaron </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de ser los europeos que dieron el escenario a las leyendas artúricas de </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cámelot</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el mítico inicio de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Europa"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Europa</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> post romana. Los italianos lo hacían reinventando la importancia del antiguo Imperio Romano.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Para recuperar el centro del poder europeo los Francos, antigua Galia y luego Francia, inventan el mito de un hijo de Jesús nacido en esas tierras, razón que le daría pedir el centro del poder Europeo. Los antiguos reynos germanos, que mas tarde serían los pueblos prusianos y luego Alemania, inventaban </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Percival</span></span><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftn2" name="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:Tahoma, sans-serif;" lang="ES-TRAD" ><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[2]</span></span></span></span></span></a><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el último artúrico, que había rescatado en </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Santo Gria</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">l, restaurador de la unidad cristiana.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De la misma manera, España -la cuna de los cronistas que inventan </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del “Mundo Andino”- inventa su Historia para reclamar el centro de las monarquías españolas -recordando, también que, en su momento expulsó a los moros de Europa- según la cual, el español. Asesor del Papa de entonces, Annio de Viterbo, falsifica un “viejo” documento del antiguo Historiador mesopotamio Berosso. En la falsificación hacía constar que Tubal, el nieto de Noe, el del Arca Bíblica, vivió en España, siguiendo la misma lógica que mencionaba que Hércules, el posterior héroe heleno, también vivió en España. Por lo tanto España debía ser la capital de las Monarquías Europeas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las Crónicas, como continuidad de este esfuerzo inventivo, son solo una simple prolongación de esta lógica de inventar </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> frente al ataque de los otros imperios que codician sus colonias ultramarinas, al impulso que tiene </span></span><st1:personname st="on" productid="la Reforma Luterana"><st1:personname st="on" productid="la Reforma"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Reforma</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Luterana</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y a otras contingencias por las que pasaba Europa.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esto hace que América, como parte de España, sea incluida como potencial objetivo de los enemigos de </span></span><st1:personname st="on" productid="La Corona"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Corona</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, por lo tanto, la misma lógica de invento de </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> se aploica para elaborar la “Historia Andina”, fundamentalmente </span></span><st1:personname st="on" productid="la Prehisp£nica"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Prehispánica</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, que debe presentar un panorama, según el cual, todo esté preparado en ella –en la supuesta “Historia Prehispánica Andina”- para justificar lo que vendrá.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De esta manera España crea el formato que tienen todas las Crónicas –las que solo se publican con su aprobación-: Dios crea a los Indígenas, los indígenas pecaron, los españoles vienen a redimirlos y su presencia justifica una Salvación.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como hemos visto hasta aquí, los argumentos que fundan las invenciones de </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> desde del siglo XVI hasta hoy y hasta mucho después en el futuro, incluso son, fundamentalmente, referidas a todo el Imaginario, Mentalidad, Mitología y referencias del Mundo Antiguo Indo euroasiático, resumido en gran parte en la base de todos los textos que resumen gran parte de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Historia Antigua"><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Antigua</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span></span><st1:personname st="on" productid="La Biblia."><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Biblia.</span></span></st1:personname></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Por eso, tratarlo desde esa perspectiva hoy, en un mundo que ha vuelto a los fundamentos religiosos y mentales de esos viejos tiempos, es poner </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Antigedad"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antigüedad</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en contexto.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Aquí algunos aspectos de esta Mentalidad de las Culturas Antiguas que influencian en la concepción de la llamada “Historia Andina”:</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La falacia de la “autenticidad india” de Titu Cusi, Llanque Salkamaywa y Wamán Puma</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ningún documento se publicaba en el siglo XVI –salvo la rebeldía nórdica de Lutero y Gutemberg- sin la aprobación de </span></span><st1:personname st="on" productid="La Corona"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Corona</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y el cuidado estricto de sus intereses.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cada dicho, frase y palabra, pasaba por el censo de un consejo. Y todo debía apuntar a sostener el orden establecido:</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Vale decir, las crónicas no son sino </span></span><st1:personname st="on" productid="la Historia B■blica"><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Bíblica</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Contrarreformista, pero reemplazada con personajes prehispánicos “reales” o imaginarios.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Titu Cusi, como inca resistente en Vilcabamba, hijo de Manco Inca, asume su “Historia”, como una estrategia de negociación con los españoles para salir de Vilcabamba en términos favorables económicos, sociales y políticos, por eso inventa su “Relación” con referencias bíblicas de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Historia Antigua."><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Antigua.</span></span></st1:personname></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Llanque Salkamaywa escribe con referencias de las tradiciones antiguas orque negocia con </span></span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> recuperación de tierras.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wamán Poma es enemigo de los incas; es Wanka. Su familia fue despojada de tierras y, la manera de recuperarlas es congraciarse con el Poder de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> transformando </span></span><st1:personname st="on" productid="la Historia Antigua"><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Antigua</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Bíblica en una supuesta “Historia Andina”, donde Abraham es Manco Cápac, David Pachacútec y Jesucristo Huayna Cápac.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El fundamento bíblico, del Tora, el Talmut, Libro de los Muertos, el Zoroastrismo, las tradiciones Védica, Taoista, Shintoista, Judeo-Cristiama e Islámica y el discurso modernista antihispano sajón Inglés-Norteamericano de nuestra Historia andina</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Si uno revisa con cuidado los contenidos de lo “que se dice” de nuestra “Historia Andina”, verá que está plagada de las tradiciones de las creencias y culturas de las culturas antiguas: “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wiracocha</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” –concepto manoseado por Bertonio, Holguín y José de Acosta- no es sino Yavé Hebreo; la llamada “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chakana</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” es un símbolo oriental Chino; Mama Ocllo y Manco Cápac es Abraham y su Esposa fundando el “Pueblo de Dios” en Ur, Mesopotamia. Y así, iguiendo cada idea, encontramos en ellas ideas de las Viejas Culturas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mesopotamia, </span></span><st1:personname st="on" productid="la H←lade"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Hélade</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> platónico y el imaginario medieval como fundamento del “</span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Paraíso Prehispánico</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” y </span></span><st1:personname st="on" productid="la Ciudad Perfecta"><st1:personname st="on" productid="La Ciudad"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Ciudad</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Perfecta</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, hasta el “</span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Paititi</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” inventado por los franciscanos</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando a cualquier persona se le pregunta sobre la cultura prehispánica, fundamentalmente </span></span><st1:personname st="on" productid="la Inka"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Inka</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, salen, inmediatamente las siguientes ideas: una sociedad en la que no existía el Hambre, el robo, la mezquindad; una sociedad solidaria y civilizatoria pacífica. El mito de que, antes de ellos todo era un caos. Vale decir una idea del Paraíso; idea que nace todavía en los escritos de Sumeria, 4,000 años AC., perfeccionado en el Edén, de los Hebreos, el Parnaso, de los Griegos y el Cielo, de los Cristianos. Los franciscanos, en el Perú lo convertirán en el “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Paititi</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El caso mas emblemático sobre el invento de la cultura andina desde Europa, como lo veremos mas adelante, es el de Garcilaso de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Vega. Hijo"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Vega. Hijo</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> mental de los renacentistas neoplatónicos Avicena, Aberroes y León Hebreo, elabora sus “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Comentarios Reales</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” como una repetición casi textual de la obra </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Civitate De</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">i de San Agustín.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Roma, convertida en la síntesis de todas las culturas antiguas; fue y es el centro y </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">continuum </span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">de toda la cultura occidental por excelencia.</span></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando cae Roma, el año 410 por Alarico, un ex maniqueista, el Obispo de Hipona, San Agustín, como consuelo y una forma de ensayo social, aplica todo el aparato mental del </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">logos </span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">griego, platónico, fundamentalmente, a </span></span><st1:personname st="on" productid="la Reconstrucci?n Mental"><st1:personname st="on" productid="la Reconstrucci?n"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Reconstrucción</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Mental</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de una Nueva Roma: el decía que “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Si </span></span><st1:personname st="on" productid="la Gran Roma"><st1:personname st="on" productid="la Gran"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Gran</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Roma</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> cayó, en </span></span><st1:personname st="on" productid="la Tierra"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Tierra</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; en el Cielo debe haber una Ciudad Ideal, Una Ciudad de Dios, Civitate Dei</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”. Una Ciudad Perfecta, Un Cielo en </span></span><st1:personname st="on" productid="la Tierra"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Tierra</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y una Tierra en el Cielo: donde no exista el Robo, el Hambre, </span></span><st1:personname st="on" productid="la Injusticia. Un"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Injusticia. Un</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> mundo feliz y Perfecto; como nos la pintan e Inventan a </span></span><st1:personname st="on" productid="la Sociedad Inca"><st1:personname st="on" productid="la Sociedad"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Sociedad</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Inca</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: sin Ladrones, Sin Hambre; todo lo cual es falso, pues, como veremos en su momento, la sociedad prehispánica tardía, la inca, fundamentalmente fue un reyno tiránico, invasivo, genocida y el hambre no estaba superado.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Por eso, la obra de los cronistas, y mas aún la de Garcilaso, no lo podemos tomar como un discurso absolutamente verídico e histórico, sino como uno ensayístico del modelo social propuesto.<o:p></o:p></span></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"></span></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La gran mayoría de las ideas, mitos, mentalidades, creencia y formas de ver el mundo de los historiadores modernos nacen todavía en </span></b><st1:personname st="on" productid="la Vieja Historia"><st1:personname st="on" productid="la Vieja"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Vieja</span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Historia</span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del Viejo Mundo Antiguo y Medieval. Es con esta visión, con este “filtro” y estereotipo mental que escriben </span></b><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, como una prolongación de esos mundos en el resto del Mundo</span></b></span></i><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></i></p><p></p><div><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></div><div><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></u></p></span></div></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la idea Persa del </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Bien</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y el </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mal</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en el Invento de la “</span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Iglesia Andina</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” </span></span></span></u></p></span></div></span></b></span><span style="FONT-WEIGHT: normal;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></span></b></span></div><div><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Zoroastrismo mesopotámico es una síntesis de las ideas del bien y el mal que vienen desde Egipto, India e incluso China, procesadas en una compleja forma de ver el mundo, la vida y la sociedad de los hombres.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Según el Zoroastrismo, el Mundo Espiritual está organizado por instancias, jerarquías y mundos diferentes. Es la base y fundamento de todas las grandes religiones occidentales, el Judaísmo, el Cristianismo y el Islam.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Sigue al Imperio Mesopotámico, que en realidad son dispersos reynos, la cultura Persa, que organiza, de mejor modo, sobre el zoroastrismo y sustenta que existen dos mundos siempre juntos y siempre dependientes el uno del otro, una primera idea de la dialéctica heraclidiana; el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Bien</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mal</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, idea que dará origen al mundo axiológico occidental.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nuevo Mundo</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, en el Andino, fundamentalmente, esta idea se ve plasmada en que, así como el Bien, Dios, tiene una Institución, una Iglesia, el Mal, El Demonio, en este caso, identificada como las ideas de los nativos, se constituirá en </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del Mal o </span><i><span style="LETTER-SPACING: 3.4pt"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Iglesia Andina</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Así que la idea de la existencia de “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">paqos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">altomisayoq</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">pampamisayoq</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, etc. son un invento despectivizante de </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> tridentina.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La imagen Solar Egipto Israel Grecia como el fundamento del Inti<o:p></o:p></span></span></b></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El “</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Inti Raymi</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” Inventado</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los estudios nuevos de la antigüedad y los descubrimientos fundamentales de los egiptólogos, la tumba de Tu Tan Amon así como desciframientos de textos antiguos que demuestran elaborados discursos sobre el Sol; los nuevos hallazgos sobre la cultura solar grecoromana, sobre documentos tardíos de Constantino y Justiniano sobre el invento de una religiosidad solar Greco-romana o los soldados del Sol de terracota en China, por ejemplo, entre otros casos, van demostrando la importancia exclusiva del Sol en las culturas antiguas euroasiáticas, que no tienen la misma importancia en nuestra cultura.</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En las culturas nórdicas y Euroasiáticas el Sol es fundamental, en la medida en que, en la nórdicas, implica vida y espacio, pues derrite ala nieve en Primavera y fluye el agua. En las Civilizaciones Antiguas o llamadas también Civilizaciones de los Grandes Valles Fértiles, el Sol implica la movilización cíclica de grandes masas de agua, inundaciones de grandes y extensos valles planos, cosechas enormes y plus para sostener organizaciones complejas, cosa que no es el caso andino.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En los Andes, esta función esencial climática la cumplen los grandes nevados, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Apus </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">–donde se ritualizan las </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">capacochas</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-, orignantes del Agua, o las </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cochas</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Paqarinas</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">pujiales</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">,, origen de la camelicultura y agricultura andina, que nada tienen que ver con el Sol; por el contrario, el Sol, en los Andes, es nocivo a ellos, pues implica sequía o helada.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nuevos documentos y testimonios de cultura material recientes, por ejemplo en los entierros en altas montañas, como la momia “juanita vg”, y los estudios sobre el </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">capacocha</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y otros ritos, entre otras novedades sobre el mundo andino, que prueban la relevancia del culto a los nevados, por encima de todos, descarando el tema solar como culto central,</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="La Idea Hebrea-Egipcia"><st1:personname st="on" productid="LA IDEA"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Idea</span></span></b></span></u></st1:personname><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Hebrea-Egipcia</span></span></b></span></u></st1:personname><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dios Unico</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y el Invento del “Wiraqocha”</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="LA IDEA"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Idea</span></span></st1:personname><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del Dios Único es el fruto sistemático del pensamiento abstracto sistemático de sociedades con escritura que han ido desarrollando mentalidades acumulativas y sistemas de racionalidad organizadas ycentralizadas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Fue entre la relación mosaica-egipcia, y mas tarde desarrollada por los cristianos, que desarrolla </span><st1:personname st="on" productid="LA IDEA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Idea</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> central del Dios Único, ya teniendo como símbolo temprano el Sol.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esta idea se desarrollará con mas fuerza en </span><st1:personname st="on" productid="la Contrarreforma Cat?lica"><st1:personname st="on" productid="la Contrarreforma"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Contrarreforma</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Católica</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, en el siglo XVI, respondiendo a las tesis protestantes de la no existencia de los siete Sacramentos, con la de Un Gran Sacramento Único y Solar, que contenían esos siete, idea que convierte al </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Jesus-Solis-Invictos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, desde Constantino y Justiniano: idea que se mantendrá en el emblema eucarístico del Corpus Christi, como materialización de Dios-Hijo, en el culto católico.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El horizonte prehispánico </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wiraqocha</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> –no traducida como “Grasa de Mar”, sino como “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mar de Grasa</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, osea Grasa = Camélidos; Mar = Cantidad- es quien posee el monopolio o el control mayoritario de la ganadería, constituida en el Intermedio Tardío, en el centro del recurso económico, ante la crisis generalizada de la agricultura, frente a la cual se buscarán recursos nuevos en la ceja de la yunka, en la yunka misma y en los grandes altiplanos con abundancia de camélidos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando Bertonio y Holguín, los grandes recopiladores de las tradiciones lingüísticas de los Andes, recogen esta idea de </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wiraqocha</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, como dominante de transacciones de reciprocidad entre pisos y el mas destacado y líder, entre ellos; pero el jesuita José de Acosta –el mas grande proyector del orden imperial español a nivel mundial- hace una transformación de este término como el del Cristiano Dios Único.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="La Virgen Egipcia"><st1:personname st="on" productid="La Virgen"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Virgen</span></span></b></span></u></st1:personname><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Egipcia</span></span></b></span></u></st1:personname><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> como fundamento de la supuesta “</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pachamama</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Otro de los aportes importantes de las Culturas Antiguas a la “Cultura Andina” es la idea de la “Pachamama”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desde los inicios del 1er milenio, cuando Roma entraba, al mismo tiempo, a su esplendor e inicio de su caída, los pueblos bajo su yugo –incluidos la penetración sistemática de los germanos- empiezan las grandes rebeliones contra ella, siendo las mas duras y contundentes la de los judíos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el año 70 de nuestra era una gran rebelión –anterior a la definitiva del año 150, que expulsa definitivamente al pueblo judío de Palestina-, la de Barcobva, es reprimida fuertemente por Roma, quemando el templo de Salomón.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Antes de esta represión, los romanos usaron el instrumento ideológico-mental para destruir la fuerza moral de los judíos, dividiéndolos en sus concepciones ya divididas del judaísmo. Imponen una procesión de una </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Virgen</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Egipcia, desde una de las sectas judías; </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Virgen</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> que es, en realidad </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Isis</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y que, mas tarde, los cristianos de la época romana –ya muy penetrados por el- la sumirían, para demostrar la humanidad de Cristo y su esencia trinitaria, al mismo tiempo, como la “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Madre de Dios</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando explosiona </span><st1:personname st="on" productid="la Reforma Luterana"><st1:personname st="on" productid="la Reforma"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Reforma</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Luterana</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, negándose la necesidad de </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y cuestionarse su tesis de “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nulla Salus Extra Ecclesiam</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” (“</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">No hay Salvación fuera de </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”) Loyola responde que “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">si bien </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> no es el único medio para llega a Dios; </span><st1:personname st="on" productid="la Madre"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Madre</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Dios ‘Virgen María’, lo es</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, entonces, el Concilio de Trento, entre otras medidas decide que se impongan, bajo formas nativas de a las Colonias, </span><st1:personname st="on" productid="LA IDEA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Idea</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de </span><st1:personname st="on" productid="La Virgen"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Virgen</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: en los Andes esta imposición sutil adquiere el nombre de “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Madre Tierra</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pachamama</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Algunos científicos muy serios, como Bartolomé Clavero, empiezan a demostrar que los llamados pagos a la tierra, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">alcanzos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">despachos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, ec. ya eran practicados en </span><st1:personname st="on" productid="la Culturas Antiguas"><st1:personname st="on" productid="la Culturas"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Culturas</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Antiguas</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Eurasia.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="La Pareja Fundadora"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Pareja Fundadora</span></span></b></span></u></st1:personname><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Sumeria de Nuevos Mundos y la idea de </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Manco Cápac</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mama Occllo</span></span></b></i></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Últimos textos descubiertos en la ciudad mas antigua de la civilización, como Sumeria, nos demuestran que la idea de </span><st1:personname st="on" productid="La Pareja Fundadora"><st1:personname st="on" productid="la Pareja"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pareja</span></i></st1:personname><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Fundadora</span></i></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> –aquélla de la cual se originan todos los “hijos”- tiene mas larga data de lo que creíamos. Viejos textos que revela que un varón y una mujer -Abrahan y su esposa, en Ur, por ejemplo-“iniciaron todo” ser reconocen como mas viejos que el mito de Adán y Eva; y mas extendido entre las culturas antiguas de </span><st1:personname st="on" productid="la India"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la India</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y China.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las culturas helénicas fundan sus orígenes de parejas Afrodita y Zeus, que en Roma toma la forma de la pareja de lobos que conciben a Rómulo y Remo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Concilio de Trento, con sus instrumentos, los </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Concilios Limenses</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, dictan a los cronistas este mito para que lo inventen como la pareja fundadora </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mama Ocllo</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Manco Cápac.</span></i></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">las ideas Trinitarias Indúes-Chinas y Fioristas Medievales y la supuesta “</span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Trinidad Andina</span></span></b></i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">“ </span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desde las antiguas culturas el papel de los “Tres Mundos” (el del Creador, Arriba; el de los Hombres, Aquí y el de los Proscritos, Abajo) se encuentran insistentemente en los mitos de todas estas culturas antiguas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En las culturas Antiguas los espacios tienen suma importancia. El espacio de “Arriba” está siempre destinada a los Dioses y, en ese nivel, recurrentemente, desafían al Dios-Bien-Sol –Zoroastro-Sol, en Mesopotamia; Yavé, entre los Hebreos, Zeus griego y Ieshua (Jesús) entre los cristianos- el “Mal” que adopta varios nombres Arimán, en Mesopotamia, Lucifer, en </span><st1:personname st="on" productid="la Cultura Hebrea"><st1:personname st="on" productid="la Cultura"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Cultura</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Hebrea</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; Ades en los Griegos y Satán, entre los cristianos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estas dos en esta lucha permanente entre estas dos fuerzas ocasiona que, el perdedor, casi siempre el “Mal” no solo es retirado del “Mundo de Arriba”; no solo se le deja en “Este Mundo”, sino que se los expulsa a los Inframundos, a los “Mundos de Abajo”. Ades, Lucifer, los dioses del mal Egipcios, los demonios hindúes o Chinos, Lucifer o Satán siempre viven en los mundos interiores.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Este mismo esquema la cronística evangelizadora copia, y le a una versión supuestamente “Andina” ideando, fundamentalmente por los jesuitas, los llamados </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hanaq</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Kay</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ukhu</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Pacha: una prolongación simple e estas ideas del Mundo Antiguo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mas tarde, en la el siglo XII, Cuando en nuevo mundo burgués naciente y su época del Gótico –</span><st1:personname st="on" productid="la Transición"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Transición</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del feudalismo al capitalismo-; en medio del debate sobre el día, fecha y hora del “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Fin del Mundo</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”. Esta controversia lo resuelve el genial Joaquín de F¡iori, cuando, en vez de buscar la fecha, propone que concibamos al mundo con tres Mundos espacio/temporales Históricos: el Mundo del Padre, que es el de </span><st1:personname st="on" productid="la Creación"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Creación</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y está Arriba, en el Cielo: La época del Hijo, que está en el Mundo Subterráneo y el Mundo que ocupamos, Este Mundo que es siempre pecador; y el Mundo de </span><st1:personname st="on" productid="la Salvación"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Salvación</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> –el mismo esquema de la cronística indiana- que es el Espacio/Tiempo Espíritu Santo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Por lo tanto </span><st1:personname st="on" productid="La Trilogía Kay"><st1:personname st="on" productid="La Trilogía"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Trilogía</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Kay</span></i></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ukhu</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hanan</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pacha</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> es, fundamentalmente, una idea Jedeo-cristiana.Fiorista.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:personname st="on" productid="La Tetralog■a"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Tetralogía</span></span></b></span></u></st1:personname><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> como fundamento en los mitos artúricos a fines de </span></span></b><st1:personname st="on" productid="la Antigedad"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antigüedad</span></span></b></st1:personname><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y los </span></span></b><i><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ayar</span></span></b></i></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De la misma manera, como veremos mas tarde, en los fines del período de </span><st1:personname st="on" productid="la Antigedad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antigüedad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, los mitos artúricos, parte intrínseca en la mentalidad renacentista, influencian mucho en la elaboración de la historiografía andina, mediante la creación de los cuatro.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">4 personajes míticos en 4 personajes fundadores del “Imperio Inca”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En Eurasia de inicios del feudalismo los héroes fundamentales son Arturo, organizador; Láncelot, el Guerrero; Merlín, el Pensador y Pércival, el sucesor. De la misma manera, en los Andes se crean a </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ayar Manco</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, organizador, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ayar Auca</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, guerrero, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ayar Cachi</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, pensador y </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ayar Uchu</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> el sucesor.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como estos casos muchos patrones de la cultura antigua eurasiática se traducen en formas supuestamente “andinas”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hebreos y Dorados</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desde el inicio de la presencia del Viejo Mundo en los Andes la búsqueda de “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ciudades Perdidas</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”. “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dorados</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” y “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Reinos Ricos</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” se hizo presente y esta idea se les adjudicaba, permanentemente, a las poblaciones nativas.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La ideas sobre </span><b><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dorados</span></i></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, o reinos llenos de Oro son de vieja data, fundamentalmente en a mentalidad de los horizontes de guerras eliminadoras de grupos rivales y del saqueo; así mismo </span><st1:personname st="on" productid="la Biblia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Biblia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, remarca estas ideas sobre las “Minas del Rey Salomón”.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estas ideas también tiene una connotación religiosa, asociadas al Cielo, Edén, Parnaso o Mundo Ciudad de Dios.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las formas de animales y elementos naturales de las sociedades antiguas-renacentistas como fundamento de la supuesta “Ciudad Puma”</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En los fines de </span><st1:personname st="on" productid="la Antigedad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antigüedad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, la cartografía tiene la forma de uso de dar forma a las ciudades de animales, plantas o seres míticos: así Inglaterra es dibujada como un León, Francia como una Reina o el Mapamundi como una Flor.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Fueron los españoles los que dibujaron el mapa del Cuzco en forma de Ciudad Puma.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:';"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Solsticios y equinoccios como cultura nórdica e Indú y ratificada por el tomismo del siglo XII</span></span></b></span></u><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Santo Tomás, en el siglo XII transforma el discurso del cristianismo en términos aristotélicos “objetivantes” con un panorama de la cosmología: son en esos tiempos que se hablan de equinoccios, solsticios, antípodas y otros términos de las nacientes ciencias cosmológicas de la explicación del Universo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esas ideas, por los ideólogos de la cronística son dadas y prolongadas en las crónicas: por lo que las ideas de equinoccios, solsticios, las llamadas “cabañuela”, el concepto de Mama Quilla, etc. No son andinas, son las del Viejo Mundo.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><b><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REFERENCIAS MAS FUNDAMENTALES</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">(en el Sylabus)</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">** </span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: left; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="font-family:';"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><u><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">PRIMEROS HOMBRES EN EL PERÚ:</span></b></span></span></u></p></span></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">UNA VISIÓN CIENTÍFICA SOBRE </span></b></span><st1:personname st="on" productid="LA CULTURA ANDINA"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA CULTURA ANDINA</span></b></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> PREHISPÁNICA </span></b></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-FAMILY: 'Century Gothic', 'sans-serif'; mso-bidi-mso-ansi-language: ES-TRADfont-family:Tahoma;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Preguntas de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Unidad"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Unidad</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></span></p></span></div></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Papyrus;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></span></div></span></b></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></b><u><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cuándo nace el Perú como Nación-Estado?¿Es posible reducir este origen y desarrollo solo al Prehispánico? O ¿Solo el occidental?. ¿Cuándo se forman las regiones en el Perú</span></b></u></span></i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Perú actual está basado sobre dos bases fundamentales: </span><st1:personname st="on" productid="la Tradici?n"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Tradición</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> prehispánica larga y los aportes español y mundial que se inician en el proceso intercultural del siglo XVI, pasando por el XVIII, XIX, XX</span><span style="font-size:+0;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">y XXI, que representan varios cambios.</span></span></b><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></b></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ver al Perú sólo como una única de las versiones lleva a equívocos y falaces consecuencias: regionalismos, gamonalismo; al fundamentalismo y desintegración. Lo que nos da de base la cultura prehispánica, la complementan las otras fases de nuestra cultura mundial y los aportes de “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">los otros</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”<o:p></o:p></span></span></b></p></b></u><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">E</span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">l presente módulo complementa el anterior. Si aquél fue la “negación”, probando, desde el Mundo Antiguo, cuánto se ha inventado “lo Prehispánico”, vale decir </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los Primeros Hombres en el Perú,</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> ahora vamos a beber este esquela del desarrollo de esos hombres desde el enfoque de las ciencias rígidamente comprobadas, con Hipótesis plausibles y acercamientos epistémicos mas seguros.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los primeros peruanos</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ya vimos el caso de </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Caral</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; cómo se funda en base a los signos de la no-cerámica y la no-guerra. Ahora nos toca ver, en base a estos principios, cómo se desarrolla el reto de la presencia de los primeros hombres en el Perú, fundamentalmente, cómo funcionan sus instituciones; cómo se regionalizan y expanden en horizontes y sus logros mas importantes hasta llegar a los Incas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Primer Horizonte: Chavín</span></span></span></u></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><st1:metricconverter st="on" productid="-1,000 a"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-1,000 a</span></span></span></st1:metricconverter><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> -200</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">C</span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">havín implica el primer caso de Horizonte y unidad. Está basada en el Conocimiento y el papel que cumplían los templos como base de prestigio y solución espiritual, emocional y política de Poder.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desarrollado en las alturas de a Sierra Central de lo que es actualmente el Perú, maneja el dominio, con los factores ya mencionados del Espacio Sagrado, manejando el paso del Espacio Profano hacia el espacio Sagrado; el </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Taky</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, ritual religioso que lleva a la hierofanta, los psicoactivos como El </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">San Pedro</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ayahuasca</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, las semillas d virola, etc. Y, lo más importante, la figura de los felinos.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El simbolismo felínico o de los depredadores; o el de los alimentos, muchos de los cuales provienen de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Selva"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Selva</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, funcionan como una primera manera de </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Representar</span></span><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftn1" name="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:Tahoma, sans-serif;" lang="ES-TRAD" ><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[1]</span></span></span></span></span></a></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> el Mundo fantástico en base al cual se asume el Poder</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chavín unifica los Andes y, sus influjos, se ven como base y patrón de todas estas representaciones del pensamiento. En otras palabras, inventa los que llamaríamos una “</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Comunidad Imaginada</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”</span></span><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftn2" name="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:Tahoma, sans-serif;" lang="ES-TRAD" ><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[2]</span></span></span></span></span></a><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, lo que es el primer paso para constituir un País.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como con toda organización, cuando se desmiembra este Horizonte, por sus propias fuerzas internas, al desarrollar a otras regiones, que mas tarde se emanciparán, Chavín deja ya un mundo preparado para el desarrollo.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chavín ha desarrollado la agricultura extensiva, a diferencia de los grupos horticultores que solamente se ocupaban de sus localidades: ha avanzado en los canales, los andenes, y la organización el trabajo.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desarrolla los primeros casos de centralización mas masiva que en Caral, de la producción y </span></span><st1:personname st="on" productid="la Redistribuci?n"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Redistribución</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de la misma en las estructuras básicas.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chavín desarrolla también el tejido, la cerámica, los tipos de formas y todo tipo de trabajo en piedra. </span></span><st1:personname st="on" productid="La Arquitectura"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Arquitectura</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> monumental de Chavín es el centro de su poder; tiene funciones fundamentalmente del manejo de la impresión religiosa para el manejo del Poder.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Se originan las Regiones Culturales</span></span></span></u></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">-200 a 200</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Disuelto Chavín, con sus tecnologías y mentalidades heredadas, surgen nuevos espacios de desarrollos culturales. Estas pequeñas cultura regionales aún son de características estatales religioso-teológicas</span></span></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el Norte se desarrollará una cultura importante porque, mas tarde va a inventar el bronce, aleación estaño con cobre, </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Vicus.</span></span></i></span></p></u></span></div><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div></span></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el Norte del actual Perú desarrolla lo que mas tarde será el importante horizonte regional Moche</span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Salinar Gallinazo</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. Mas al sur otra de las culturas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el Cuzco se desarrollaba, de manera pionera, como civilización, </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Marcavalle</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, en base a los recursos enormes de camélidos que ya en el Sur dominaban. </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Qaluyo</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> hacia el altiplano alcanzaba un desarrollo importante.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nacen las Regiones Políticas-Militaristas<o:p></o:p></span></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">200 a 600</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">De Salinar Gallinazo y la combinación con </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Vicus</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Nacen los poderosos </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Moches</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">. Mas al Sur, como una prolongación de </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chavín</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> hacia la costa Centro, nace </span></span><st1:personname st="on" productid="la Cultura Lima"><st1:personname st="on" productid="la Cultura"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Cultura</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Lima</span></span></i></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, mas tarde </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pachacámac</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mas al Sur, en la costa, Paracas reproduce muchos de los patrones Chavín y la desarrollan con una cultura del algodón, la pesca y el control de pozos de agua.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el Altiplano una Región que dará origen a los poderosos aymaras empezará: Pukara. Mas tarde Tiwanakus, son los que desarrollan lo que llamaremos mas tarde </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">las culturas lacustres</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, basadas en la camelicultura, la agricultura de la papa y las grandes caravanas.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desarrolla una cultura propiamente denominada de “Sobrevivencia”, un desafío a las condiciones extremas.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nazca</span></span></span></i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, en la costa Sur, será, en realidad, el reyno que unificaría, mediante sus andanzas comerciales del extremo norte al extremo sur. Con sus geoglifos, figuras enormes que eran para caminos rituales, la pesca y el control de pozos de agua, amalgaman el Horizonte Andino. </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Primer gran imperio: Wari<o:p></o:p></span></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">500 a 1300</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mucho mas que los incas, el Horizonte Wari implica el real Horizonte andino que hace de los Andes una unidad imperial real del Mundo Andino.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wari implica la real organización que funciona realmente como un Imperio, no solamente en el ámbito económico, político y militar, sino que tuvo el tiempo suficiente, mas de 10 siglos, para influenciar mentalmente sobre el resto de los pueblos.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Surge en una etapa en la que </span></span><st1:personname st="on" productid="la Tierra"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Tierra</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> está entrando en una mini edad de Hielo, etapa en la cual se experimente fríos universales, lo que, en el Viejo Mundo incide en las pestes eventuales, baja de la producción agrícola y concentración en lasa iniciales ciudades en busca de sustento por la caída de la agricultura.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Con Wari va a empezar la búsqueda de otros patrones de subsistencia alimentaria, tanto espacial como tecnológica: esto obliga a desarrollar mas las técnicas de los andenes, a buscar nuevos espacios de producción tanto en camélidos como en coca; o sea el ingreso a espacios de la selva o de los altiplanos ricos en camélidos.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Desarrollan, por este motivo, la alta tecnología del control de los medios políticos e imperiales: buscaron nuevos espacios y sometieron a muchos pueblos y alcanzaron cantidades de sustento que les permitió soportar los altos índices de explosión demográfica y las carencias alimentarias.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En este afán se trasladan de capital hacia el siglo IX de nuestra era y vienen hacia el Sur, en busca de los camélidos y otras entradas hacia el recurso de la coca: se instalan al Sur del Cuzco, en la parte mas fértil que controlaba una garganta que daba acceso a tres Valles (Oropesa, Hacia el actual Sicuani y el Valle Sagrado), </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Piikillaqta.</span></span></i></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Expandida hacia espacios amplios y lejanos Wari desarrolla a otros focos regionales, los mismos que, en su momento, prescindirán de su Poder Central y poco a poco, hacia el siglo XII, se irán independizando, agobiados por solucionar, a su propia manera, sus problemas cada vez mas angustiantes y ya maduros cada uno, para consolidar sus regiones.</span></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"></span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las Regiones políticamente maduras: Las Macroetnías</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Al extremo Norte de los Andes los </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Tallanes</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> habían desarrollado una cultura casi caribeño-selvática.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Menos al NorEste, el l que hoy es el departamento de Amazonas, En las zonas de alta Selva montañosa y en Riscos difíciles floreen los </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chachapoyas</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, los mismos que, m as tarde, serán los expertos usados por los incas para construir sus propios accesos hacia </span></span><st1:personname st="on" productid="la Selva"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Selva</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y mano de obra fundamental.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En las costas nortes fértiles por la cercanía al Ecuador, los Moche, que habían sucumbido por esta mini edad de hielo, en el siglo VIII, con </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">fenómenos de niño</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de por medio, renace, con fuerza como el Horizonte Regional </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Muchiq</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, expertos en combinar diferentes modos de estrategias productivas, combinando el cultivo del mar con el de las tierras de los ríos que bajan de la selva</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Reynos altamente militaristas la sierra NorteCentro alberga a los poderosos </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wankas</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, incondicionales enemigos de los incas en las jornadas de invasión española, como venganza.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Mas al Sur en Sierra Sur Central, los restos del poderoso Imperio Wari queda como </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Wari-Chanka</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, teniendo como centro la ciudad de </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Antawalla</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> (Andahuaylas).</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En </span></span><st1:personname st="on" productid="la Costa Central"><st1:personname st="on" productid="la Costa"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Costa</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Central</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Lima se convierte en el poderoso reyno </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pachacámac</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, lleno d oráculos y centro inspirador e las mentalidades andinas amalgamadas en miles de años.</span></span></span><span style="-webkit-text-decorations-in-effect: none;font-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></span></p><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span></span><p></p></div><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Chincha</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, terribles navegantes y herederos de los poderosos Nazca, siguen su mismo papel, unificar, mediante el fuerte intercambio, al mundo andino costero del extremo norte con los reynos qollas-aymaras del Sur.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pero nada igualará a la presencia fundamental y terrible de los Reynos Aymaras. Ocupando todo el espacio desde el Sur del Cuzco –el Cuzco incluido- hasta el resto de América del Sur, excepto algunos archipiélagos mapuches, calchaquíes o araucanos, entre otros.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></span></u></p><u><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span></o:p></span></p></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Poseedores de un clima casi inclemente para un humano, logran preservarse de las crisis alimentaria climática de la mini edad de hielo y preservan agua, pastos, bofedales y el icu, factor fundamental de una eclosión masiva de camélidos. Es la época y el espacio del </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">boom</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de los camélidos.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Sin ellos, los centros de camélidos abundantes resistentes a los embates climáticos, y sin los valles de selva alta a los que todos los andes se van desplazando en busca de nuevos patrones alimenticios; sin los conflictos que posteriormente se crean entre ellos y el aprovechamiento de todas estas circunstancias críticas y el manejo a favor de un joven grupo heredero de los Wari-Tiwanaku, no nos podríamos explicar la posterior existencia de los </span></span><i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Inkas</span></span></i><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**</span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">EL FEUDALISMO MEDIEVAL COMO ORIGEN DE LOS ACTUALES FUNDAMENTALISMOS Y EL FUTURO “</span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">CHOQUE DE CIVILIZACIONES</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-FAMILY: 'Century Gothic', 'sans-serif'; mso-bidi-mso-ansi-language: ES-TRADfont-family:Tahoma;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pregunta de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Unidad"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Unidad</span></span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">:</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Papyrus;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><u><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Cuánto de las Ideas formadas en la antigüedad y </span></span><st1:personname st="on" productid="la Edad Media"><st1:personname st="on" productid="la Edad"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Edad</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Media</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> quedan aún hoy en día sustentando amenazas contra </span></span><st1:personname st="on" productid="la Armon■a Humana"><st1:personname st="on" productid="la Armon■a"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Armonía</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Humana</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">?,¿Cuántos de los fundamentalismos actuales aún guardan las estructuras mentales de </span></span><st1:personname st="on" productid="la Antigedad Medieval"><st1:personname st="on" productid="la Antigedad"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antigüedad</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Medieval</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">?</span></span></u></span></i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><div><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></div><div><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las Ideas de </span><st1:personname st="on" productid="la Antigedad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Antigüedad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y del Medievo que parecen fuera de contexto, aún determinan nuestras vida y, lo que es mas, decidirán el futuro de </span><st1:personname st="on" productid="LA HUMANIDAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Humanidad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de producirle el llamado “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Choque de Civilizaciones</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”. Pero no solo en los fundamentalismo: nuestras creencias, formas de ver el mundo, formas de pensar la sociedad y al ser humano; e incluso nuestras costumbres domésticas mas elementales, están los rasgos y permanencias de estas épocas.</span></span></b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: left; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El presente módulo abordaremos un problema crucial para </span></span><st1:personname st="on" productid="la Humanidad Actual"><st1:personname st="on" productid="LA HUMANIDAD"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Humanidad</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Actual</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: los momentos en los que se formaron los fundamentalismos mentales que hoy amenazan constituirse amenazas para el Mundo: los fundamentalismos.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Originadas en una época de vicisitudes y de carencias; de expansión de las civilizaciones. En épocas de pestes, guerras y grandes encuentros entre grandes civilizaciones, les lleva a que piensen en la divinidad y en identidades formadas en concepciones y sentimientos religiosos.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La caída de Roma y el inicio del Feudalismo</span></span></span></u></p></b></div></b></u></span></div></b><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></span></b></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Para esta etapa de </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, el primer tercio del segundo milenio, Roma, como Imperio, está pasando momentos angustiantes; dividida, y agotada en su propuesta ha logrado que los pueblos bajo su dominio, por su lado, también, se desarrollen y, muchos de ellos, que la emulan, fundamentalmente , los pueblos germanos o llamados godos, pueblos que ya, antes, sistemáticamente, habían estado ocupando ya las cercanías de Roma.</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El modelo romano ya se había agotado</span></span></span></p></b></div></b></u></span></div></b><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></span></b></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Inicio de Europa y los Godos</span></span></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los ostrogodos toman </span></span><st1:personname st="on" productid="la Península Itálica"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Península Itálica</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, Los Francos lo que hoy es Francia y antes Galia; los Visigodos lo que es </span></span><st1:personname st="on" productid="la Hispania"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Hispania</span></span></st1:personname><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">; los Anglos y Sajones la parte nórdica de los que hoy son los países del Reino Unido. Suevos y Álanos en lo que hoy e Hungría.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La base de su organización de estos nuevos invasores son la familia y la sucesión filial. Su centro económico, la actividad agropecuaria. Sus tipos de sociedad las jerarquizadas, pero con libertad relativa de los siervos que supera la esclavitud antigua.</span></span></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los primeros cristianos<o:p></o:p></span></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Debate sobre </span></span><st1:personname st="on" productid="la Salvación"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Salvación</span></span></i></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los diversos reynos godos que sumen pueblos antiguamente dominados por Roma, comienzan a adquirir, por prevalencia y fortaleza teológica, la doctrina cristiana como centro de su poder. Los reyes godos, como Odoacro y el resto de ellos adoptan el cristianismo cambiando su arrianismo.</span></span></span></p></div></b></u></span></div></b><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></span></b></span><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Iglesia</span></span></span></st1:personname><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> empieza a constituirse en el organismo a amalgamador de estos diferentes pueblos y constituirá lo que hoy llamamos y conocemos como </span></span><st1:personname st="on" productid="la Europa."><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Europa.</span></span></st1:personname></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><st1:personname st="on" productid="la Europa."><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"></span></span></st1:personname></span><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">San Agustín y el sentido de </span></span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></span></st1:personname></span></u><span style="FONT-WEIGHT: normal; -webkit-text-decorations-in-effect: nonefont-family:Georgia, serif;" class="Apple-style-span" ><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></span></p><b><div style="DISPLAY: inline !important"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"><p style="TEXT-ALIGN: justify; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b></b></span></span></u></p><u><b><div style="DISPLAY: inline !important"><p style="TEXT-ALIGN: left; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:';"></span></span></b></p><b><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; DISPLAY: inline !important; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p></b><p></p></div></b></u></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><u></u></span><p></p></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es la época en que al Cristianismo se le da un sentido filosófico y accidental mental y estructural en sendos procesos de teologización, o que, hasta hoy y hasta micho mas tarde, seguirá determinando el Pensamiento Mundial.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Como impacto de la caída de Roma el 410 por Alarico, un ex pensador persa, maniqueísta (Africanismo que pensaba que el mundo estaba dividido en Bien y Mal) y libertino, convertido en Santo, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Obispo de Hipona</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, San Agustín, empieza a crear la imagen de una ciudad de Dios, Perfecta y Paradisíaca que reemplazaba, eternamente y continuaba a Roma.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esta idea sería el patrón, para que mas arde se escribieran todas las Historias progresistas, escatológicas y con un sentido. En el caso de nuestra Historia, marcaría la estructura básica de </span><st1:personname st="on" productid="la Crónicas"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Crónicas</span></i></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dios Crea el Mundo, El Mundo Peca, Debe pasar un Tiempo de Redención y luego encontrar el camino de </span><st1:personname st="on" productid="la Salvación"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Salvación</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Que es el esquema final de toda </span><st1:personname st="on" productid="la Historiografía"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historiografía</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> occidental escrita desde entonces. Toda lo que se escriba como historia conservará este esquema agustiniano.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><st1:personname st="on" productid="La Iglesia Católica"><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Iglesia</span></span></u></st1:personname><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Católica</span></span></u></st1:personname><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> con unificadora<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es la época también de los ataques arteros de Vikingos por el norte, Magiares y Mongoles por el Este y bereberes, por el Sur.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La única institución que puede unir a los distintos reynos godos invasores que van adoptando el cristianismo; el común denominador de ellos va a constituirse en </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es la época en que ella cobra importancia como institución central, la misma que le será arrebatada en el siglo XVI, cuando Lutero lanza </span><st1:personname st="on" productid="la Reforma"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Reforma</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y los reynos modernos a desplazan del poder casi absoluto que tenía.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es la ápoca de los mitos artúricos de fundación y de los mitológicos de espadas con poder y capacidad de unificar militarmente los reynos<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El papel del Islam<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Nacida de la necesidad de unir bajo una sola idea y un imaginario común de los bereberes árabes, el Islam nace como una unidad del Medio Oriente frente a las fuerzas de los persas que quedaban a Bizancio que era la continuidad de Roma en el Oriente y al Poder occidental de los reynos godos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Sacro Imperio Germano Románico<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Carlo Mago une los imperios occidentales desde el cristianismo y funda una dinastía carolingia, desde el siglo VIII y XIX, la que fundará una casa de gobierno que dura, incluso, hasta los fines de </span><st1:personname st="on" productid="la Primera Guerra"><st1:personname st="on" productid="La Primera"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Primera</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Guerra</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Mundial, en el siglo XX. Se encarga de consolidar el cristianismo como fé de occidente. Pero surge la lucha de poder entre Iglesia y Estado<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Fue un intento, también, de contrapesar el inmenso poder que asumía Bizancio y otros grupos de poder que acechaban occidente.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La persistencia del judaísmo<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los judíos son expulsados definitivamente de Palestina luego del aplastamiento de la rebelión del año 150 y se van a España donde persistirán hasta 1492, expulsados, también por los Reyes Católicos monarcas absolutos: posteriormente estarán en el Este de Europa hasta que, en 1947, luego del holocausto nazi contra ellos, fundan en Palestina, de nuevo, en 1947, con Ben Gurión, el Estado Hebreo, Israel.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La presencia de los judíos en Europa, luego de que el cristianismo fuera romanizado y antijudaizado, fundando el antisemitismo culpable de la muerte de Cristo”. Esto hace que, cualquier desgracia que ocurra en el Mundo Europeo y el Este, se atribuido al judaísmo; mucho mas en épocas de intolerancia.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cruzadas como invalidación cristiana<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Cuando Europa goza de cierta estabilidad, las luchas empiezan entre los diferentes reynos. Para desahogar esa energía y un nuevo Elam en sus vidas, inventan </span><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de recuperar nuevos territorios.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esta ocasión es dada cuando Saladino, líder islámico, invade palestina y “Tierra Santa”.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Urbano I es el que da la idea y los franceses e Ingleses arrastras a otros pueblos d Europa a ir “al rescate”. Esto ocasiona no solo gastos en recursos humanos y materiales, sino el desprestigio de </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, por las matanzas y genocidios masivos producidos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><st1:personname st="on" productid="LA Liga Hanse£tica"><st1:personname st="on" productid="LA Liga"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA Liga</span></span></u></st1:personname><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Hanseática</span></span></u></st1:personname><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Paralelamente a todo esto, desde el siglo IX, los comerciantes de </span><st1:personname st="on" productid="la Hansa"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Hansa</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, norte de Europa, lograban una liga para tener monopolio comercial, lo que mas tarde dará inicio al capitalismo nórdico dominante hasta ahora.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Monopolizan mercados y, al mismo tiempo, van consolidando técnicas productivas, la industria y el progreso técnico, científico y económico de la futura Europa. <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El Tránsito, Santo Tomás y el Gótico<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Siglo XII, Es la etapa en que se constituye el tránsito del Feudalismo al Capitalismo que funda la actual sociedad liberal.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Se van formando los Burgos, concentraciones exitosas de mercaderes y hombres que piensan diferente a los cabalelros y terratenientes con siervos.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Van desarrollando el liberalismo social y mental y la ciencia. La filosofía y el pensamiento abstracto libre del Mundo.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Dentro del ,mismo cristianismo Santo Tomás ya no se ciñe al platonismo de Agustín sino científiza la doctrina de rito e introduce las ideas de Aristóteles, objetivas, sobre el mundo , con interpretaciones cosmológicas, dende el Sol, las Estrellas, </span><st1:personname st="on" productid="la Luna"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Luna</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y las estaciones juegan su papel.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En el campo del pensamiento y el Sentimiento, se desarrolla el Gótico, movimiento humano que significa la búsqueda de Dios ya no con la vieja retórica y la fe por la fe; sino ala búsqueda de </span><st1:personname st="on" productid="la Demostración"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Demostración</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Dios y su existencia concreta: <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Grandes catedrales son construidas que tienen la intención de alcanzar a Dios; Dante Alighieri inventa la forma concreta del Cielo, El Infierno en “</span><st1:personname st="on" productid="La Divina Comedia"><st1:personname st="on" productid="La Divina"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Divina</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Comedia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">” (el purgatorio será inventado por los católicos mas tarde para las “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Indulgencias</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”)<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Joaquín de Fiori<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Es la época en que, para </span><st1:personname st="on" productid="la Salvación"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Salvación</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, se discute la fecha de </span><st1:personname st="on" productid="la Segunda Venida"><st1:personname st="on" productid="la Segunda"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Segunda</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Venida</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Cristo; y esto, co n los diferentes calendarios existentes, era complicado y no exacto.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Joaquín de Fiore, de la recientemente creada Orden Franciscana, resuelve el asunto determinando las supuestas tres etapas de </span><st1:personname st="on" productid="la Historia Humana"><st1:personname st="on" productid="LA HISTORIA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Historia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Humana</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: </span><st1:personname st="on" productid="la Edad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">La Edad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del Padre, del Hijo y Del Espíritu Santo, lo que mas tarde, los católicos contrareformista lo convertirán en los andes en </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Kay</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Ukhuy</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hanaq</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Pacha.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estas ideas serán difundidas, primero, en los actuales Asháninkas del VRAE actual narcoterrorista. Y estas Ideas, del Cielo y </span><st1:personname st="on" productid="la Purificación"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Purificación</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> rebelde inspiran a </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Juan Santos Atawallpa</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> en su levantamiento de 1740 y en </span><st1:personname st="on" productid="LA IDEA"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Idea</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> del </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Paititi</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, actual.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Las pestes y </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> indiferente<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Los Mongoles y el Extremo Este<o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Corre el tiempo de los siglos XII al XV y Europa ya va experimentando los terribles efectos de </span><st1:personname st="on" productid="la Mini Edad"><st1:personname st="on" productid="la Mini"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Mini</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Edad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> de Hielo, que empezó en el siglo VIII y culmina en el XIX.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Esta Mini Edad de Hielo ocasiona en el mundo baja productividad, alta vulnerabilidad de los seres humanos: en los Andes hacen que los Moches desaparezcan con los fenómenos del Niño y el resto de los andinos busquen alimentos en </span><st1:personname st="on" productid="la Selva"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Selva</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> y en las altiplanices de los camélidos, por eso se explican Pajatén Kueap, Choquekiraw, Machuipicchu, etc.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">En Europa la baja producción expone a infecciones y restan capacidad inmunológica de los pueblos, mas aún cuando los Mongoles avanzaban del este al Oeste, con granos y alimentos encima, acompañados de ratas, las cuales, también estaban acompañadas de pulgas, portadoras del bacilo que procuraría una de las mas terribles pestes que casi desaparecen Europa.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">No solo el antisemitismo, no solo las cruzadas, ni la falta de apoyo a la población hacían de </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> una institución sin legitimidad, sino que, a consecuencia de que </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> ya no era la institución que les protegía, ésta entraba en desprestigio.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><u><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Se prepara </span><st1:personname st="on" productid="la Reforma"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Reforma</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></u></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">El pensamiento moderno y secular ganaba espacio. Durante los 10siglos de dominio de </span><st1:personname st="on" productid="la Iglesia"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Iglesia</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, los islámicos habían recreado el mundo del pensamiento griego. Los burgueses y las mentes mas adelantadas pensaban el mundo de otra manera y, la Iglesia, se convertía en un yugo insostenible.<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Una nueva fuerza empezaba a surgir y un nuevo mundo empezaba a tomar forma. Se preparaba el Renacimiento<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><b><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">REFERENCIAS MAS FUNDAMENTALES<o:p></o:p></span></span></b></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">(en el Sylabus)<o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**<o:p></o:p></span></span></p><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><span style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">**<o:p></o:p></span></span></p><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: center" class="MsoNormal" align="center"><st1:personname st="on" productid="LA PARADᅮJICA Y"><st1:personname st="on" productid="LA PARADᅮJICA"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">LA PARADÓJICA</span></span></st1:personname><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> Y</span></span></st1:personname><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Comic Sans MS';" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> EXCLUYENTE FORMACIÓN DE LAS MODERNA NACIONES EN EL MUNDO <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoNormal"><span style="font-family:';"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 12pt; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span style="FONT-FAMILY: 'Century Gothic', 'sans-serif'; mso-bidi-mso-ansi-language: ES-TRADfont-family:Tahoma;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Pregunta de </span><st1:personname st="on" productid="la Unidad"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Unidad</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">: <o:p></o:p></span></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 12pt; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Papyrus;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span></o:p></span></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"></span><u><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">¿Es siempre El Estado-Nación una institución moderna en los términos de inclusividad, democracia, liberalismo, igualdad y calidad de vida ?</span></u></span></i><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">.<o:p></o:p></span></span></u></p></b><p></p><hr align="left" size="1" width="33%"><br /><div id="ftn1"><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoFootnoteText"><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftnref1" name="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="ES-TRAD"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Times New Roman', serif;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">[1]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"> </span></span></span><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">Cuando hablamos de la palabra </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">Representación</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">, nos estamos refiriendo a una nueva categoría de pensamiento Humano: Imaginar y Conceptual el Mundo como algo mas Complejo y diferente de lo que “aparentemente se ve”. Vale decir, una cualidad del pensamiento que no solo refleja como un espejo lo que es, sino que crea sobre él un sinfín de ideas, creencias, valores, miedos, etc.<o:p></o:p></span></span></span></p></div><div id="ftn2"><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoFootnoteText"><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftnref2" name="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="ES-TRAD"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Times New Roman', serif;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">[2]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"> </span></span></span><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">En las ciencias politológicas, el término “</span></span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">Comunidad Imaginada</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">” define un país, una institucionalidad, un Estado, Una Nación, mas allá de los términos y límites puramente medioambientales o e frontera. Constituye la consciencia que se pertenece a un grupo, por algún tipo de filiaciones extrapositivas, vale decir sentimientos, formas de pensar, la “idea” –mas que la realidad- de un origen común, el pertenecer a cierta “estirpe”, etc. Esto demuestra que los países y organizaciones, mas que en uniones de hecho, son, también, espacios en los que se comparten “Comunidades Imaginadas”</span></span></span></p></div></div></b></u><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt; mso-line-height-alt: 12.0pt" class="MsoBodyText"><u><span lang="ES-TRAD" style="font-family:'Century Gothic', sans-serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></b></span></u></p><hr align="left" size="1" width="33%"><br /><div id="ftn1"><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoFootnoteText"><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftnref1" name="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="ES-TRAD"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Times New Roman', serif;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">[1]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"> </span></span></span><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">Utilizo, como en todos los módulos, el termino gramsciano </span></span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">Hegemonía</span></span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">, como aquélla capacidad de no solo dominar físicamente, sino emplear los recursos culturales y Discursivos, para imponer la aceptación al Dominio.<o:p></o:p></span></span></span></p></div><div id="ftn2"><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoFootnoteText"><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftnref2" name="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="ES-TRAD"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Times New Roman', serif;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">[2]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span"> </span></span></span><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><span style="FONT-WEIGHT: normal" class="Apple-style-span">No nos olvidemos que el “Fuhrer” Adolfo Hitler, invocaba, muy a menudo a este personaje como el espíritu refundador de su III Reich.</span><o:p></o:p></span></span></p></div></div></b><p></p><p style="TEXT-ALIGN: justify; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoBodyText"><b><span lang="ES-TRAD" style="font-family:Tahoma, sans-serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></b></p><hr align="left" size="1" width="33%"><br /><div id="ftn1"><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoFootnoteText"><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftnref1" name="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="ES-TRAD"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Times New Roman', serif;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[1]</span></span></span></span></span></a><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> El presente trabajo es una síntesis crítica y enriquecida, basada en una importante reunión de los mas destacados y modernos historiadores nacionales e internacionales del Perú, en la que participó quien escribe esto. Revista </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Debate</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, publicada en setiembre-octubre de 1995, vol viii, n. 84<o:p></o:p></span></span></p></div><div id="ftn2"><p style="TEXT-ALIGN: justify" class="MsoFootnoteText"><a title="" href="file:///C:/Users/ROCIO/PROYECTOS/PUBLICACIONES/CCSS.TOT.MduloAlum.09-Md.doc#_ftnref2" name="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="ES-TRAD"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:'Times New Roman', serif;" lang="ES-TRAD" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">[2]</span></span></span></span></span></a><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><span lang="ES-TRAD"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Estoy tomando </span><st1:personname st="on" productid="la Categor■a Hegemon■a"><st1:personname st="on" productid="la Categor■a"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">la Categoría</span></st1:personname><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">Hegemonía</span></i></st1:personname><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">del gran pensador Antonio Gramsci (fundador del Partido Comunista Italiano, apresado por Mussolini y muerto en prisión) que lo usa para sostener su Teoría del Poder, según la cual éste, el Poder, no solo es cuestión de factores “positivos” (ejércitos, economía, instituciones reales, etc), sino de mentalidades que el grupo Hegemónico impone sobre los dominados para que ellos , desde sus propias mentalidades, “acepten” el régimen establecido; para lo cual, vale, incluso que los hegemónicos, usen la misma cultura de los “</span><i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">hegemonizados</span></i><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">”, inventada, procesada y cambiada, “a su favor”.</span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p></div><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_LjaQSd0-xjwL-IXoURyw6rSsiHR5_o39po4RICuBDpXoMM7u495B7SOKBXbuH9yntP-uMmrB6rsBfndILCVywvYeJDdX5D2fsNwdo7IjiMHhA-JbbdeyD4rIXdvfnomvHOroqjgXGlk/s1600/Diapositiva7.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 206px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481683708376745074" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_LjaQSd0-xjwL-IXoURyw6rSsiHR5_o39po4RICuBDpXoMM7u495B7SOKBXbuH9yntP-uMmrB6rsBfndILCVywvYeJDdX5D2fsNwdo7IjiMHhA-JbbdeyD4rIXdvfnomvHOroqjgXGlk/s400/Diapositiva7.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9goJhFFJhLPPBOVgzLY5DfLf7mmzKzDi6_0f5ybrTKUXXruPZ8ilRm842KBhVzoWbONkXT51aGF_WqXtQXUAGb7sXc1gGoTetKuZyxO07j9wVNfibxAzLk7dm1iQ_aPXcm9eEIFK-4xQ/s1600/Diapositiva8.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 155px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481682425800800594" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9goJhFFJhLPPBOVgzLY5DfLf7mmzKzDi6_0f5ybrTKUXXruPZ8ilRm842KBhVzoWbONkXT51aGF_WqXtQXUAGb7sXc1gGoTetKuZyxO07j9wVNfibxAzLk7dm1iQ_aPXcm9eEIFK-4xQ/s400/Diapositiva8.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicVr9b6YGFYed0ENKjFjmiyfs_814VJrUj1GZ5hyphenhypheng2IiNO4KJztVqLzE-RPJtJNlP9Uet62bSEKWw-GjdcaV0JgquRCKQvHzfd254X3Jt0IBO3A31SmMxNUHEluuAol8AqoPz0MdUmy6o/s1600/Diapositiva9.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 214px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481681472628695186" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicVr9b6YGFYed0ENKjFjmiyfs_814VJrUj1GZ5hyphenhypheng2IiNO4KJztVqLzE-RPJtJNlP9Uet62bSEKWw-GjdcaV0JgquRCKQvHzfd254X3Jt0IBO3A31SmMxNUHEluuAol8AqoPz0MdUmy6o/s400/Diapositiva9.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPrzg57bGZbe2gRZKoGx1BY_gvmE655EzgyonKo1jQmyYzhJH5aToNcWzPOT-xnvDorpVOC8tcf1wAwVNpbKb__vMO-nXps4nB5ww1j5nv2sUzz0ersoVpTBszPK9U2VWG6aoFHDbRsE8/s1600/Diapositiva10.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 279px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481680175396064610" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPrzg57bGZbe2gRZKoGx1BY_gvmE655EzgyonKo1jQmyYzhJH5aToNcWzPOT-xnvDorpVOC8tcf1wAwVNpbKb__vMO-nXps4nB5ww1j5nv2sUzz0ersoVpTBszPK9U2VWG6aoFHDbRsE8/s400/Diapositiva10.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhiIkYQhKHVOBHyx2y5OJbzweUR67zkRUcPGxW3Tfk5WUpL6GxAyloTQvj02xXePvr6nXkqRDsCuHl1y2nkbaWt_e8kjr6_j9F0OW1EYl5q5FA1mBvLYyJPMkRa0dVOGWqaAPy9PNHQQ_s/s1600/Diapositiva11.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 274px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481678191407117410" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhiIkYQhKHVOBHyx2y5OJbzweUR67zkRUcPGxW3Tfk5WUpL6GxAyloTQvj02xXePvr6nXkqRDsCuHl1y2nkbaWt_e8kjr6_j9F0OW1EYl5q5FA1mBvLYyJPMkRa0dVOGWqaAPy9PNHQQ_s/s400/Diapositiva11.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhD5RSdrcZPqNnEozOMITDkdIgZqzOYE4ohU3N6rbYX4Uq1Rq1KPa9HIUjB8t74nV9Zesidl_epl4NRFCwQpy6-VscfpcnRPdC3U-coDGD4eaUOBi02jNzwFr5uNmXaT8Arai6qm3LDDy8/s1600/Diapositiva12.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 272px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481674432529305954" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhD5RSdrcZPqNnEozOMITDkdIgZqzOYE4ohU3N6rbYX4Uq1Rq1KPa9HIUjB8t74nV9Zesidl_epl4NRFCwQpy6-VscfpcnRPdC3U-coDGD4eaUOBi02jNzwFr5uNmXaT8Arai6qm3LDDy8/s400/Diapositiva12.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgF-OD3PG-YqffdIDBHvPJ8lLL44NiAwp2ZfOMVa3Ersi3SFF9GwyzmgYkjMKxFVp7w6is10F_0ZDS90tBvHpV1SiTl6xgvvfxFAIv6NuyE4kyoUUZLR6bz54ZKHBy4MCod0dTtmPjoz6U/s1600/Diapositiva13.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 272px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481672821070671106" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgF-OD3PG-YqffdIDBHvPJ8lLL44NiAwp2ZfOMVa3Ersi3SFF9GwyzmgYkjMKxFVp7w6is10F_0ZDS90tBvHpV1SiTl6xgvvfxFAIv6NuyE4kyoUUZLR6bz54ZKHBy4MCod0dTtmPjoz6U/s400/Diapositiva13.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje0f9P95r8nQzVct8D82OJgqiypnZB6B1CIrkpWVTRojl8Z-F46ZZ1IXhjDLa52VdxR0mxhauxDCPzRjrs8j-1iXN3tX5me8171261Gpydq0BvZHWxdSlJnYuKfxwEMM-NxAW30eMoIYg/s1600/Diapositiva14.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 112px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481670380520806658" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje0f9P95r8nQzVct8D82OJgqiypnZB6B1CIrkpWVTRojl8Z-F46ZZ1IXhjDLa52VdxR0mxhauxDCPzRjrs8j-1iXN3tX5me8171261Gpydq0BvZHWxdSlJnYuKfxwEMM-NxAW30eMoIYg/s400/Diapositiva14.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCLQzbDAMoFKinyIrShfdX9Sn1uIJcDucFbt2y7gLu3tHSNpoUxGdnTEJBS5SJtnD6n4Evx2zcdPq4advRhXSWSvkTLT-pOL3Aq7CKuBp5SBwaO0kQCHEa6H6aS8A75WdI3SItbkbYnKE/s1600/Diapositiva15.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 236px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481669645913672994" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCLQzbDAMoFKinyIrShfdX9Sn1uIJcDucFbt2y7gLu3tHSNpoUxGdnTEJBS5SJtnD6n4Evx2zcdPq4advRhXSWSvkTLT-pOL3Aq7CKuBp5SBwaO0kQCHEa6H6aS8A75WdI3SItbkbYnKE/s400/Diapositiva15.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjA1atIBO4opnSGwovzHKGXSb38oQja2Pi1_6PQe5MbordSluAbTEFcgJY0Jnym4m6DeVtsAC1T8_7ZW4vos9HqkyS4G7HoM8pb50kc1tQJu9i6voXNcYeT43UZY40vi2ipm9urkSTP_I/s1600/Diapositiva16.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 156px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481668304304709250" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjA1atIBO4opnSGwovzHKGXSb38oQja2Pi1_6PQe5MbordSluAbTEFcgJY0Jnym4m6DeVtsAC1T8_7ZW4vos9HqkyS4G7HoM8pb50kc1tQJu9i6voXNcYeT43UZY40vi2ipm9urkSTP_I/s400/Diapositiva16.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSdnD3vKLvB8NosUvMbdL5c04ncREOAUH93L4cEmiMCU992zjFa9qidjrrtCtTnxy1cXz_NvNbLr-D5LSNFktRdJpy5RnshU1c-rK3MadKRlRXzIAFz149BIbqqrSXWRbVUOxlCrXmvNU/s1600/Diapositiva17.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 400px; DISPLAY: block; HEIGHT: 230px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481667167092364194" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSdnD3vKLvB8NosUvMbdL5c04ncREOAUH93L4cEmiMCU992zjFa9qidjrrtCtTnxy1cXz_NvNbLr-D5LSNFktRdJpy5RnshU1c-rK3MadKRlRXzIAFz149BIbqqrSXWRbVUOxlCrXmvNU/s400/Diapositiva17.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlLHW1QuqRrDSM3zs8PJAsBVwLIqfT8T0e2Zo1tZC7mAuT4elIlptYqIDO5muC-wscgLinCG7PRl6kBOmScUr1xOIbTF6DZahyphenhyphencdWKudVhvHVGzFVWp59g1pj5M8aYm18uBPQEP0619AI/s1600/Diapositiva18.BMP"><img style="TEXT-ALIGN: center; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; DISPLAY: block; HEIGHT: 146px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5481665841125033730" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlLHW1QuqRrDSM3zs8PJAsBVwLIqfT8T0e2Zo1tZC7mAuT4elIlptYqIDO5muC-wscgLinCG7PRl6kBOmScUr1xOIbTF6DZahyphenhyphencdWKudVhvHVGzFVWp59g1pj5M8aYm18uBPQEP0619AI/s320/Diapositiva18.BMP" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span><div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="color:#330000;"><b><br /></b></span></div><div style="TEXT-ALIGN: center"><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Comic Sans MS';font-size:19;"><p style="TEXT-ALIGN: center; LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal" align="center"><span style="font-size:14;"><i><span style="LINE-HEIGHT: 115%;font-family:Tahoma, sans-serif;" ><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"></span></span></i></span></p><i><p style="LINE-HEIGHT: normal; MARGIN-BOTTOM: 0pt" class="MsoNormal"><span><o:p></o:p></span></p></i></span><i></i><p></p></div>SUPAYMARTINCHOhttp://www.blogger.com/profile/03465690663196660599noreply@blogger.com1